Հոկտեմբերի 2-8-ը, առաջադրանք, 8-րդ դասարան

Առաջադրանք 1

Առաջադրանք 1

Առաջադրանք 1. դասարանական

Լուսավորության դարաշրջանը/պատմել/

Տանը

1.Լուսավորական գաղափարների խոշոր ներկայացուցիչներից է Ջոն Լոկը: Փիլիսոփա Ջոն Լոկը ծնվել է 1632թ.-ի օգոստոսի 29-ին Ռինգթոնում (Անգլիա): Նրա գաղափարները մեծ ազդություն են թողել էպիստեմոլոգիայի և քաղաքական փիլիսոփայության զարգացման վրա: Լայնորեն ճանաչված է որպես Լուսավորչական դարաշրջանի ազդեցիկ մտածողներից մեկը: Լոկի նամակներն ազդեցություն են թողել Վոլտերի և Ռուսսոյի, շոտլանդացի մտածողների և ամերիկյան հեղափոխականների վրա: Լոկի փիլիսոփայության մեջ կարելի է առանձնացնել վեց հիմնական դրույթ; Օգտվելով նշված հղումից՝ ընտրիր երեք դրույթ, կարդալուց հետո հիմնավորիր քեզ դուր եկած հատվածները: Ջոն Լոկ https://www.dasaran.am/apps/wiki/view/id/3728

2.Լոկի քաղաքական հայացքները կարդալուց հետո փորձիր զուգահեռներ անցկացնել արդի ժամանակաշրջանի հետ, գրի քո կարծիքը։/գրավոր/
Մարդու բնական վիճակը լիակատար ազատությունն ու հավասարությանն է իր կյանքի և ունեցվածքի տնօրինման պայմաններում։ Դա խաղաղության և բարյացակամության վիճակ է։ Բնության օրենքը ցուցում է խաղաղություն և անվտանգություն։
Քաղաքացիական հասարակության և իրավական ժողովրդավարական պետության տեսաբան է՝ թագավորի և ազնվականության օրենքի առջև հաշվետու լինելու կողմնակից։
Պետությունը ստեղծված է բնական իրավունքների (ազատություն, հավասարություն, ունեցվածք) և օրենքների (խաղաղություն և անվտանգություն) երաշխավորման համար, այն չպետք է ոտնձգություն անի այդ իրավունքների վրա, պետք է այնպես կազմակերպվի, որպեսզի բնական իրավունքները հուսալի կերպով երաշխավորվեն։

3․ Ֆրանսիական լուսավորականներ Շարլ Մոնտեսքյու, Ժան-Ժակ Ռուսո /Էմիլ կամ դաստիարակության մասին/, Մարի Ֆրանսուա Վոլտեր

ա.Գրիր տաս կետից բաղկացած  քո տեսակետը դաստիարակության մասին։
1․Հարգել երեխային։
2․Թողնել որպեսզի նա անի և արտահայտի այն ինչ ուզում է։
3․Ծնող-երեխա հարաբերություններում միշտ լինի հարգանք, որպեսզի լավ հարաբերություններ ունենան։
4․Ծնողը ուշադիր լինի երեխայի շրջապատին, դասերին և արարարքներին, քանի որ դեռահասության շրջանում, սովորաբար դեռահասները ընկնում են վատ շրջապատ ։
5․Երեխայի մասնագիտության և որոշումների հարցում ծնողը լինի իր կողքին, իհարկե հայտնի իր կարծիքը կամ խորհուրդ տա, բայց թողնի որ երեխան ինքուրույն որոշում կայացնի։
6․Ինձ թվում է,որ ամենակարևորն է, որ երեխան ձեզ վստահի դուք էլ երեխային, եթե այդ վստահությունը եղավ ձեր հարաբերությունները մոր և աղջիկից կարող է դառանլ ընկերուհիների, քույրերի և ամենամտերիմ մարդու շփում։Իսկ այդ ամենը գալիս է երբ երեխան ձեզ վստահի և կիսվի իր խնդիրների մասին։
7․Ոչ մի դեպքում երեխայի վրա ձեռք չբարձրացնել, քանի որ այդ ամենը կարելի է անել բացարելու միջոցով։
8․Երեխային վերաբերվել, որպես առանձին անձ, երեխան պետք է ունենա իր առանձին տարածությունը։
9․Չստիպել երեխային ինչ որ բան անել, բացատրել և թողնել որ նա իր որոշումը կայացնի։
10․Եվ իհարկե դաստիրակել բարի, խելացի և աշխարահայացքը լայն մարդու, ով հարգում է կողքիններին և ամենակարևորը իրեն։

բ. Այս հղումից օգտվելուց հետո ներկայացրու Ժան- Ժակ Ռուսոյի մոտեցումը դաստիարակությանը, արդյոք համապատասխանում է քո պատկերացրած տեսակետին։/հիմնավորիր գրավոր/

Իսկապես չափազանց շա բաներ կան որոնց հետ համաձայն չեմ, նա մտածում է,որ եթե երեխան ունի հետաքրքրություն չպետք է այն զարգացնել այլ պետք է հստակ պատասխանել և չթողնել, որպեսզի երեխայի հետաքրքրությունը զարգանալ։Ես ընդհանրապես համաձայն չեմ, քանի որ երեխայի հետաքրքրությունի պետք է միշտ զարգացնել, իր հարցերին պատասխանել ։Ժան-Ժակ Ռուսոյի դաստիրակությունը չափազանց պաշտոնական է, այսինքն ծնող երեխա հարաբերությունները պետք է լինեն այդքան սա՞ռը, չեմ կարծում, նա ասում է եթե խոսում ես իր հետ չպետք է ժպտաս,որպեսզի հետաքրքրության առիթ չսկասվի։Ես համաձայն չեմ իր դաստիրակչության մեթոդին։

4.Շառլ Մոնտեսքյու. ստորև տեղադրված նյութին ծանոթանալուց հետո, 3-5 նախադասությամբ հայտնիր քո տեսակետը/գրավոր:

Մոնտեսքյուի՝ պատմության մասին փիլիսոփայությունը նվազագույնի էր հասցնում անհատների և իրադարձությունների դերը։ “Խորհրդածություններ հռոմեացիների ծաղկման և անկման պատճառների մասին” գրքում “յուրաքանչյուր պատմական իրադարձություն տեղի է ունեցել մի հիմնական շարժման հետևանքով” տեսակետը նա մեկնաբանում էր այսպես. Պատահականությունը չի կառավարում աշխարհը։ Հարցրեք հռոմեացիներին, որոնք ունենում էին իրար հաջորդող հաջողություններ, արդյոք առաջնորդվել են որևէ հստակ պլանով, կամ իրար հաջորդող վայրիվերումներ, որոնք հետևել են մեկը մյուսին։ Յուրաքանչյուր միապետության մեջ գոյություն ունեն ընդհանուր պատճառներ՝ բարոյական և ֆիզիկական, որոնք բարձրացնում, հաստատում կամ այն հավասարեցնում են հողին։ Բոլոր միջադեպերը կառավարվում են այս պատճառներով։ Եվ եթե մի պատերազմում պատահականությունը, որը որոշակի պատճառ է, պետությունը ավերածության է հասցրել, ինչ- որ հիմանական պատճառ կարևոր է դարձրել պետության կործանվելը որևէ պատերազմի պատճառով։ Միով բանիվ՝ հիմնական միտումը առաջանում է այդ բոլոր միջադեպերից։ Հանրապետությունից դեպի կայսրություն անցում կատարելը քննարկելիս նա առաջարկում է այն տեսակետը, որ եթե Կեսարը և Պոմպեոսը չփորձեին զավթել Հանրապետության կառավարումը, ապա մյուսները ավելի կմեծանային իրենց տեղերում։ Պատճառը ոչ թե Կեսարի և Պոմպեոսի ձգտումն է, այլ ընդհանրապես մարդկային ձգտումն է։

5․ Հյուսիսային Ամերիկա-Բենջամին Ֆրանկլին, Թոմաս Ջեֆերսոն:Ներկայացրու առանձին -առանձին , համեմատիր իրենց հայացքները:

Օժանդակ աղբյուրներ

Բենջամին Ֆրանկլին 1

Բենջամին Ֆրանկլին 2

Թոմաս Ջեֆերսոն 1

Թոմաս Ջեֆերսոն 2

6.Լուսավորական շարժումը- ամփոփիր մեկ նախադասությամբ;

Լրացուցիչ

«Լուսավորականություն»—  թարգմանություն

ЭПОХА ПРОСВЕЩЕНИЯ/ԼՈՒՍԱՎՈՐՄԱՆ ԴԱՐ, Թարգամնություն՝

ЭПОХА ПРОСВЕЩЕНИЯ Просвещение, интеллектуальное и духовное движение конца 17 – начала 19 вв. в Европе и Северной Америке. Оно явилось естественным продолжением гуманизма Возрождения и рационализма начала Нового времени, заложивших основы просветительского мировоззрения: отказ от религиозного миропонимания и обращение к разуму как к единственному критерию познания человека и общества. Название закрепилось после выхода статьи И.Канта Ответ на вопрос: что такое Просвещение? (1784). Корневое слово «свет», от которого происходит термин «просвещение» (англ. Enlightenment; фр. Les Lumières; нем. Aufklärung; ит. Illuminismo), восходит к древней религиозной традиции, закрепленной как в Ветхом так и в Новом Заветах. Это и отделение Творцом света от тьмы, и определение самого Бога как Света. Сама христианизация подразумевает просвещение человечества светом учения Христа. Переосмысляя этот образ, просветители вкладывали в него новое понимание, говоря о просвещении человека светом разума.Просвещение зародилось в Англии в конце 17 в. в сочинениях его основателя Д.Локка (1632–1704) и его последователей Г.Болингброка (1678–1751), Д.Аддисона (1672–1719), А.Э.Шефтсбери (1671–1713), Ф.Хатчесона (1694–1747) были сформулированы основные понятия просветительского учения: «общее благо», «естественный человек», «естественное право», «естественная религия», «общественный договор». В учение о естественном праве, изложенном в Двух трактатах о государственном правлении (1690) Д.Локка, обоснованы основные права человека: свобода, равенство, неприкосновенность личности и собственности, которые являются естественными, вечными и неотъемлемыми. Людям необходимо добровольно заключить общественный договор, на основе которого создается орган (государство), обеспечивающий охрану их прав. Понятие об общественном договоре было одним из основополагающих в учении об обществе, выработанном деятелями раннего английского Просвещения.

В 18 веке центром просветительского движения становится Франция. На первом этапе французского Просвещения главными фигурами выступали Ш.Л.Монтескье (1689–1755) и Вольтер (Ф.М.Аруэ, 1694–1778). В трудах Монтескье получило дальнейшее развитие учение Локка о правовом государстве. В трактате О духе законов (1748) был сформулирован принцип разделения властей на законодательную, исполнительную и судебную. В Персидских письмах (1721) Монтескье наметил тот путь, по которому должна была пойти французская просветительская мысль с ее культом разумного и естественного. Однако Вольтер придерживался иных политических взглядов. Он был идеологом просвещенного абсолютизма и стремился привить идеи Просвещения монархам Европы (служба у Фридриха II, переписка с Екатериной II). Он отличался явно выраженной антиклерикальной деятельностью, выступал против религиозного фанатизма и ханжества, церковного догматизма и главенства церкви над государством и обществом. Творчество писателя разнообразно по темам и жанрам: антиклерикальные сочинения Орлеанская девственница (1735), Фанатизм, или Пророк Магомет (1742); философские повести Кандид, или Оптимизм (1759), Простодушный (1767); трагедии Брут (1731), Танкред (1761); Философские письма (1733).


ԼՈՒՍԱՎՈՐՄԱՆ ԴԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ Լուսավորություն, 17-րդ դարի վերջի և 19-րդ դարի սկզբի մտավոր և հոգևոր շարժում։ Եվրոպայում և Հյուսիսային Ամերիկայում։ Դա Վերածննդի հումանիզմի և վաղ արդի դարաշրջանի ռացիոնալիզմի բնական շարունակությունն էր, որը դրեց լուսավորության աշխարհայացքի հիմքերը. կրոնական աշխարհայացքի մերժումը և բանականությանը դիմելը որպես մարդու և հասարակության իմացության միակ չափանիշ: . Անունը ամրագրվել է Ի. Կանտի հոդվածի հրապարակումից հետո: Հարցին՝ ի՞նչ է Լուսավորությունը: (1784)։ «Լույս» բառը, որից առաջացել է «պայծառություն» տերմինը (անգլ.՝ Լուսավորություն, ֆրանսերեն՝ Les Lumières, գերմաներեն՝ Aufklärung, իտալերեն՝ Illuminismo), վերադառնում է հին կրոնական ավանդույթի, որը ամրագրված է ինչպես Հին, այնպես էլ Նոր Կտակարանում։ .
Սա Արարչի կողմից լույսի խավարից բաժանումն է և Աստծո սահմանումը որպես Լույս: Քրիստոնեացումը ինքնին ենթադրում է մարդկության լուսավորում Քրիստոսի ուսմունքի լույսով: Վերանայելով այս պատկերը՝ լուսավորիչները նոր ըմբռնում են մտցրել դրա մեջ՝ խոսելով բանականության լույսով մարդու լուսավորության մասին։Լուսավորությունը սկիզբ է առել Անգլիայում 17-րդ դարի վերջին։ նրա հիմնադիր Դ. Լոքի (1632–1704) և նրա հետևորդների՝ Գ. Բոլինգբրոքի (1678–1751), Դ. Ադիսոնի (1672–1719), Ա. Է. Շաֆթսբերիի (1671–1713), Ֆ. Հաթչեսոնի (1694–174) աշխատություններում։ ) ձևակերպվել են լուսավորչական ուսուցման հիմնական հասկացությունները՝ «ընդհանուր բարիք», «բնական մարդ», «բնական իրավունք», «բնական կրոն», «սոցիալական պայմանագիր»։ Բնական իրավունքի ուսմունքը, որը ամրագրված է Դ.Լոքի «Կառավարության մասին երկու տրակտատներում» (1690 թ.), հիմնավորում է մարդու հիմնական իրավունքները՝ ազատություն, հավասարություն, անձի և գույքի անձեռնմխելիություն, որոնք բնական են, հավերժական և անօտարելի։ Մարդիկ պետք է կամավոր կնքեն սոցիալական պայմանագիր, որի հիման վրա ստեղծվի մարմին (պետություն)՝ ապահովելու նրանց իրավունքների պաշտպանությունը։ Սոցիալական պայմանագրի հայեցակարգը անգլիական վաղ լուսավորության գործիչների կողմից մշակված հասարակության վարդապետության հիմնարար գաղափարներից մեկն էր:

18-րդ դարում Ֆրանսիան դարձավ կրթական շարժման կենտրոն։ Ֆրանսիական լուսավորության առաջին փուլում գլխավոր դեմքերն էին Ս. Լ. Մոնտեսքյոն (1689–1755) և Վոլտերը (F. M. Arouet, 1694–1778): Մոնտեսքյեի աշխատություններում Լոկի օրենքի գերակայության դոկտրինան ավելի զարգացավ։ «Օրենքների ոգու մասին» տրակտատը (1748) ձևակերպեց իշխանությունների բաժանման սկզբունքը օրենսդիր, գործադիր և դատական: «Պարսկական նամակներում» (1721 թ.) Մոնտեսքյեն ուրվագծեց այն ուղին, որով պետք է անցներ ֆրանսիական կրթական միտքը բանականի և բնականի պաշտամունքով: Այնուամենայնիվ, Վոլտերը տարբեր քաղաքական հայացքներ ուներ։ Նա լուսավորական աբսոլուտիզմի գաղափարախոս էր և ձգտում էր լուսավորության գաղափարները սերմանել Եվրոպայի միապետների մեջ (ծառայություն Ֆրիդրիխ II-ի հետ, նամակագրություն Եկատերինա II-ի հետ)։ Աչքի է ընկել իր հստակ արտահայտված հակակղերական գործունեությամբ, հակադրվել է կրոնական մոլեռանդությանը ու կեղծավորությանը, եկեղեցական դոգմատիզմին և եկեղեցու գերակայությամբ պետության ու հասարակության նկատմամբ։ Գրողի ստեղծագործությունը տարբեր է թեմաներով և ժանրերով. հակակղերական գործեր Օռլեանի կույսը (1735), Ֆանատիզմ կամ Մուհամեդ մարգարե (1742); Քանդիդի կամ լավատեսության փիլիսոփայական պատմություններ (1759), Պարզ (1767); ողբերգություններ Բրուտոս (1731), Տանկրեդ (1761); Փիլիսոփայական նամակներ (1733)։

Պատմության Սեպտեմբերյան ամփոփում՝

Սիրելի սովորողներ, ամփոփեք սեպտեմբերը, տեղադրելով ձեր բլոգի առաջադրանքների հղումները:

Անհատական նախագիծը:-Իմ անհատական նախագիծն է ՝ Հետաքրքիր է իմանալ։
Լինկը՝

Նախագիծ,որտեղ խոսվում է ամեն ինչի մասին։Ցանկացած բանից կարող ենք ինֆորմացիա ստանալ։

10 նախադասությամբ ամփոփել մեր անցած թեմաները;
Այս ամսվա ընթացքում մենք անցել են չափազանց խոցող թեմաններ, թե արցախի թե Սյունքի հետ կապված։Մենք անցել ենք մեր իրականությունը, անցել ենք այն ինչ հիմա կրկնվոմ է մեզ հետ։Պատմությունը կրկնվելու հատկություն ունի։Ունեցել ենք իսկապես շատ հետաքրքիր դասեր,քննարկումներ։

Գնահատել սեպտեմբեր ամսվա աշխատանքը/1-10 բալով/, հիմնավորել:
Ես գնահատւմ եմ իմ սեպտեմբեր ամսվա աշատանքը 9-ը բալով։

Նախագծային շաբաթ, սեպտեմբերի 2-8-ը, 8-րդ դասարան

Նախագծային շաբաթ, սեպտեմբերի 2-8-ը, 8-րդ դասարանՆախագծային շաբաթ Նախագծային շաբաթ՝ Պատմական բացահայտումներ մեր ընտանեկան ճամփորդություններից Երևան քաղաքի իմ ամենասիրելի անկյունը

Սեպտեմբերի 11-17-ը, առաջադրանք, 8-րդ դասարան

Իմ բլոգի հղումները՝
Առաջդրանք 1, սեպտեմբերի 11-17

Սեպտեմբերի 18-24-ը, առաջադրանք, 8-րդ դասարան

Իմ բլոգի հղում՝

Սեպտեմբերի 18-24-ը, առաջադրանք1 և 2, 8-րդ դասարան

Սեպտեմբերի 25-30-ը, առաջադրանք, 8-րդ դասարան

Սեպտեմբերի 25-30-ը, առաջադրանք, 8-րդ դասարանԱռաջադրանք 1stellamnatsakanyan17.wordpress.com Իմ բլոգի հղումը՝ Սեպտեմբերի 25-30-ը, առաջադրանք, 8-րդ դասարան

Սեպտեմբերի 25-30-ը, առաջադրանք, 8-րդ դասարան

Առաջադրանք 1

Արդյունաբերական հասարակության երկու շրջափուլերը

1.Նկարագրեք արդյունաբերական  հասարակության շրջափուլերը, համեմատիր դրանք:

ա.Առաջին շրջափուլ -XVII դարից մինչև XIX դարի կեսը

Այդ դարերի ընթացքում զարգանում էր և հեշտացնում մարդու կյանքոը,օրիանկ՝ մեքենաններով, հաստոցներով։Զարգանում էր նաև արդյունաբերությունը։

բ.Երկրորդ շրջափուլ-XIX դարի կեսից մինչև  XX դարի սկիզբը

Քաղաքական գործընթացները զարգացան։

գ.Հասարակական -քաղաքական գործընթացները

2.Տալ «ժողովուրդ»,«ազգ» հասկացությունների սահմանումը

Ժողովուրդ, մարդու հոգնակի ձև, դիտվում է որպես մի ամբողջություն, որը վերագրվում է ինչպես էթնիկ խմբի կամ ազգի։

«Ազգ» հասկացությունը կարելի է սահմանել` ելնելով երկու տարբեր դիրքորոշումներից: 

3.Սահմանել ինչ է նշանակում հեղաշրջում՛՛, ևս տաս նոր բառերի հասկացությունների բացատրություն, սահմանում:

Հեղաշրջում նշանակում է պետության իշխանության փոփոխությունները կամ հեղափոխություն։Մանուֆակտուրա — խոշոր մեքենական արդյունաբերությանը նախորդած կապիտալիստական արտադրության ձև։

4.Արդյունաբերության , գյուղատնտեսության մեջ նշիր հինգ փոփոխություն, դրանց դրական, բացասական կողմերը:

Ամեն ինչ դարձավ էլեկտրական։

5.Արդյունաբերական զարգացման հետևանքով ինչ փոփոխություններ տեղի ունեցան հասարակական կյանքում:

6.Ինչը նպաստեց քաղաքների աճին և զարգացմանը:Արդյունաբերական զարգացման հետևանքով ինչ փոփոխություններ տեղի ունեցան մարդկանց կենսապայմաններում:

7.Ապացուցեք կամ հերքեք այն տեսակետը, որ արդյունաբերական հասարակության առաջին շրջափուլում մտավորականության դերը բարձրացավ:

Առաջին փուլում, ինչպես և նշեցի վերևում մարդիկ սարքել են մեքենաններ և հաստոցներ։Դա արդեն մեծ վերելք է,որը մարդը սկսել է մտածել ինչպես հեշտացնել իր կյանքը և գտել դրա պատասխանը, ինձ թվում է սա շատ հասարակ օրինակ է,որով կարող ենք ապացուցել, որ մարդկանց մտավորակնությունը բարձրացել է։

Օժանդակ աղբյուր

Համաշխարհային պատմություն Էջ 3-4/

Սեպտեմբերի 18-24-ը, առաջադրանք1 և 2, 8-րդ դասարան

Առաջադրանք 1

Առաջադրանք 1

«Զինված պայքարը Արցախում և Սյունիքում»

Համեմատել Արցախի և Սյունիքի զինված պայքարը և դրանց արդյունքները /գրավոր/.

Արցախի զինված պայքարը՝

Արցախի ազատագրական պայքար, 1724-1731 թվականներին սկսված ազատագրական շարժում պատմական Արցախ նահանգի տարածքում ձևավորված հայկական մելիքությունների գլխավորությամբ։ Դրա նպատակն էր կասեցնել թուրքական հարձակումը դեպի Արևելյան Հայաստան, երկրամասը մաքրել օտար զորքերից ու ազատագրել այն։ Ժամանակագրական հերթականությամբ համընկել է Սյունիքի ազատագրական պայքարին (1722-1730)^[1]։

Սյունիքի զինված պայքարը՝

Սյունիքի ազատագրական պայքար, 1722-1730 թվականներին սկսված ազատագրական շարժում պատմական Սյունիք նահանգի բնակչության մասնակցությամբ։ Դրա նպատակն էր կասեցնել թուրքական հարձակումը դեպի Արևելյան Հայաստան, երկրամասը մաքրել օտար զորքերից ու ազատագրել այն։ Ժամանակագրական հերթականությամբ համընկել է Արցախի ազատագրական պայքարին (1724-1731)^[1]։

Առաջադրանք 2

Ազատագրական շարժումները 18-րդ դարի 30-80 թվականներին

Փոքրիկ ուսումնասիրություն/մեկ էջի սահմանում/

• Ներկայացնել Նադիր շահի պատմական կերպարը:
•  Հայերի նկատմամբ նրա վարած քաղաքականության դրական, բացասական կողմերը:
• Հիմնավորիր կամ հերքիր Նադիր շահի օրոք Խամսայի մելիքությունների արտոնյալ կարգավիճակը:
  
  
  Իմ բլոգի հղում- Նադիր շահ

Աղբյուրներ՝  Արցախի կիսանկախ հայկական իշխանությունը XVIII դարի 30-40-ական թվականներին: Նադիր շահը և հայերը: Խամսայի մելիքությունների ստեղծումը

Խամսայի մելիքություններ

Եգանի և Նադիր շահի ռազմավարական համագործակցությունը

Նադիր Շահ,ուսումասիրություն՝

Ներկայացնել Նադիր շահի պատմական կերպարը:՝

Նադիր Շահը շատ հեռատես և խելացի մարդ էր, այդ ամեն ինչը նկատվում է պատմությունը ուսումնասիրելիս։Նա իր մասնակցությունն ունեցավ հայերին և պարսիկներին ազատագրության Օսմանյան կասրության լծից։Նա սկզբից եղել է զինվոր, բայց հնարամիտության, կամքի ուժի և ցանկությամբ օգնել հայերին և պարսիկներին բարձրանալով դառել է ՝ զորավար։Դա դեռ իր երիտասարդ տարիքից մասնակցում էր աղվանների դեմ ազատագրական պայքարի։Նա կարողացել է ստիպել Ռուսաստանին հեռանալ մերձկասպյան նահանգներից։ Նա հաղթանակներ էր տարել ադրբեջանական կենտրոնախույս խաների, աֆղանների, ուզբեկների,  քրդերի, պարսկական կենտրոնախույս խաների, թուրքերի և թուրքմենների դեմ։

2․Հայերի նկատմամբ նրա վարած քաղաքականության դրական և բացասական կողմերը։

Հայերը դառել էին Նադիր Խանի դանշնակիցներ։Նադիր Խանը փորձում հայերին տանել հակաթուրքական ճակատի հետ, Թուրքական սպառնալիքը երկու կողմին էլ ինչ որ չափով էլ օգնեց անտեսել  ատելությունն ու իրար հանդեպ անհանդուրժողականությունը և հանդես գալ միասնական ուժերով։ Սրա համար էլ Նադիր շահը վերցնում էր հայերին զինվորական կամ պետական ծառայության։

3․Հիմանվորիր կամ հերքիր Նադիր շահի օրոք Խամսայի մելիքությունների արտոնյալ կարգավիճակը։

Նադիր Շահը քաջ գիտակցելով Արցախի հայերի ռուսասեր քաղաքականությունը և ժողովրդի ու հայ մելիքների այդ տրամադրու­թյուններին վերջ տալու, նրանց սիրաշահելու և ռազմական կարո­ղությունը օգտագործելու նպատակով, մելիքներին հաս­տատում է իրենց իշխանության մեջ և ընդգծված կարգավիճակ է շնորհում ՝ ծնունդ տալով նոր վարչական միավորի՝ Խամսա(արաբերեն հնգյակ),(Ջրաբերդի, Գյուլիստանի, Խաչենի, Վարանդայի և Դիզակի մելիքությունները սկսեցին անվանվել Խամսայի (հինգ) մելիքություններ): Խամսայի երկիր, Խամսայի մելիքություններին։ Նադիրը փաստորեն վավերացրեց այն, ինչ հերոսական պայքարի շնորհիվ ձեռք էր բերել Արցախի ազատատենչ հայությունը։

Տվյալ ժամանակաշրջանում Նադիրը ճանաչեց միայն Արցախի տարածքում գոյություն ունեցած մելիքություններից միայն հինգի իրավունքները։ Իսկ մնացածները, ինչպես օրինակ մի ժամանակվա հզոր Ծարի իշխանությունը թուլացել և ենթարկվում էին Խամսայի մելիքներին։

Ըստ էության ուշ միջնադարում Մեծ Հայքի ծայր հյուսիս-արևելյան մի հատվածում վերածնվեց հայկական մի նոր ձույլ պետական միավոր՝ ֆեդերատիվ կառուցվածքով։ Գանձակի բեկլարբեկությունից անկախ հինգ մելիքություններից կազմված նահանգը, կենտրոն ունենալով Տող ավանը, Դիզակի Մելիք-Եգանի գլխավորությամբ ճանաչվեց որպես հայկական ինքնավար մի երկիր, որի սահ­մանները ձգվում էին Գանձակի մատույցներից մինչև Արաքս գետը։

Լրացուցիչ ինֆորմացիա

Շահ հռչակվելուց հետո Նադիրը դաժան հաշվեհարդար տեսավ այն ցեղերի հետ, որոնք օժանդակել էին թուրքական զորքերին։ Արցախի հարթավայրից տեղահանեց և Խորասան աքսորեց այնտեղ բնավորված թուրքամետ ջևանշիր քոչվոր ցեղին։ 
Նույն թվականին (1736) Նադիրը Արցախն անկախ հայտարարեց Գանձակի խանությունից՝ դարձնելով այն առանձին վարչական միավոր։ Նա վերահաստատեց Արցախի ներքին վարչական բաժանումն ու մելիքների ժառանգական իրավասությունները։ Այդուհետև Արցախի (Ջրաբերդի, Գյուլիստանի, Խաչենի, Վարանդայի և Դիզակի) մելիքությունները սկսեցին անվանվել Խամսայի (հինգ) մելիքություններ։ Դրանց կառավարիչ նշանակվեց Դիզակի մելիք Եգանը, որը միավորում էր նաև Արցախի մելիքների ռազմական ուժերը։

Նադիր շահի կառավարման ժամանակ Արցախի մելիքները պահպանեցին իրենց բոլոր նախկին իրավունքները։ Յուրաքանչյուր մելիք ուներ իր զորքը, որն անհրաժեշտության դեպքում կարող էր հասնել 1000-1500 զինվորի։ Արցախի մելիքությունների սահմանները տարածվում էին Գանձակից մինչև Արաքս գետը։
Իրենց տիրապետությունը պահպանեցին նաև Սյունիքի և Ղարադաղի (Սև լեռներ) հայկական մելիքությունները։ Սևանի հարավարևելյան մասում իշխող Մելիք-Շահնազարյան տոհմի ներկայացուցիչները Նադիրի իշխանության տարիներին ոչ միայն պահպանեցին սեփական իրավունքները, այլև ավելի ամրապնդեցին իրենց դիրքերը։ Նրանք անկախ ճանաչվեցին Երևանի խանից։ Արարատյան երկրի քալանթար նշանակվեց Մելիքջան Մելիք-Շահնազարյանցը։


Աղբյուրներ՝

Խամսայի մելիքություններ

Նադիր Շահ

Առաջդրանք 1, սեպտեմբերի 11-17

Առաջադրանք 1

3-րդ դարում ՝
301թ․-Հայաստանում Քրիստոնեությունը հռչակվեց, որպես պետական կրոն։
325թ․-Նիկեայի առաջին տիեզերական ժողովը (Հավատո հանգանակի) ընդունումը։
387թ․-Հայաստանի բաժանումը Հռոմեական կասրության և Պարսկաստանի միւև։


4րդ դար՝
405թ․-Հայոց այբուբենի ստեղծումը Մեսրոպ Մաշտոցի կողմից։
428թ․-Արշակունիների տոհմի անկումը։
450-451թ․-Վարդանանաց պատերազմ։
451թ․-Ավարայրի ճակատամարտ
481-484թ․Վահանաց ապստամբություն։

5րդ դար՝
Հայաստանի բաժանումը Բյուզանդիայի և Պարսկաստանի միջև։
554թ․-Դվինի երկրորդ եկեղեցական ժողովի գումարումը
571-572թթ․-Հակապարսկական ապստամբությունը Վարդան Մամիկոնյանի (Կրտսեր Վարդան) գլխավորությամբ։
591թ․-Հայաստանի բաժանումը Բյուզանդիայի և Պարսկաստանի միջև։

6-րդ դար՝
639թ․-Հայաստանի Արևելյան և Արևմտյան մասերի վերամիավորումը Հայոց իշխան և սպարապետ Թեոդորոս Ռշտունու գլխավորությամբ։
640թ․-Արաբական ներխուժումների սկզիբը հայաստանում
652թ․-Հայ արաբական պայմնագարի կնքումը

7-րդ դար՝
701թ․-Դվին կենտորոնով Արմենիա վարչաքաղակական միավորի ստեղծումը
703թ․-Հակաարաբական առաջին ապստամբությունը Սմբատ Բագրատունու գլխավորությամբ․Վարդանակերտի ճակատամարտ
774-774թթ․-Հակաարաբական ամստամբությունը Մամիկոնյանների գլխավորությամբ։
775թ ապրիլի 24-Արձնիի ճակատամարտ

Վերհիշելով նախորդ տարվա անցածը՝ լրացնել բաց թողնված բառերը:

Անդրադառնալով հայ ժողովրդի համար թուրք–պարսկական պատերազմների աղետալի հետևանքներին` XVII դարի եվրոպացի հեղինակ Ժան Շարդենն արձանագրում է, որ «Աշխարհում չկա մի այլ երկիր, ուր տեղի ունեցած լինեին այդքան շատ արյունահեղ ընդհարումներ… նա (Հայաստանը) հանդիսացավ ռազմական գործողությունների թատերաբեմ Թուրքերի և Պարսիկները . մղած վերջին պատերազմներում: Պարսիկները  կռվում էին ամբողջ Հայաստանը նվաճելու համար, սակայն բավարարվեցին այն Պարսիկների հետ բաժանելով, այդուհանդերձ, նրանք տիրեցին նրա մեծագույն մասին»:1555 թ. Ամասիայում Սևկան Պարսկաստանի   Թուրքիայի պետությունների միջև հաշտության պայմանագիր է կնքվում, համաձայն որի` թուրք–պարսկական սահմանագիծն անցնում էր Հայաստանի տարածքով: Հայաստանի Արևմտյան մասն անցնում էր Օսմանյան կայսրությանը, իսկ ……….` Իրանին:/արևմտյան, Օսմանյան, , արևելյանը ,Սեֆյան, թուրքեր, պարսիկներ/ 

Հայոց պատմություն 8, Համաշխարհային պատմություն 8Ներկայացնել  ՙՙազատագրական պայքար՚՚, «հեղափոխություն»հասկացությունների բացատրությունը:

Հայ ժողովրդի ազատագրական պայքարի նախադրյալները/ կարդալ էջ 7-10, պատասխանել  հարցերին:

Տանը

«Իսրայել Օրին ազատագրական գործիչ»

• Ո՞վ էր Իսրայել Օրին, նրա ծավալած գործունեությունը հայության ազատագրման հարցում, ինչ արդյունքի հասավ:
  
  Իսրայել Օրին այն մարդն էր, ով հայաստանի ազատագրության հարցին տվեց գործնական ընթացք՝ մեծապես կարևորելով ընդհնաուր թշնամու դեմ հնարավոր դաշնակիցներին համաղմբելու գաղափար։
  

/Այս տեղեկությունը ձեզ կօգնի ժամանակագրությամբ /թվականներով / քարտեզի վրա նշել նրա անցած ուղին:/

Իսրայել Օրին հայ ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ է, դիվանագետ: Նրա անվամբ է պայմանավորված XVII դարի վերջի և XVIII դարի սկզբի հայ ազգային-ազատագրական  շարժման զարթոնքը: Իսրայել Օրին Սբ Էջմիածնում գումարված գաղտնի ժողովում (1677 թ.) ընտրված պատվիրակների և հոր՝ Մելիք Իսրայելի հետ 1678 թ-ին մեկնել է Եվրոպա՝ Հայաստանի ազատագրության հարցը ներկայացնելու նպատակով: Առաքելությունը ձախողվել է. 1680 թ-ին Կոստանդնուպոլսում է նվաճել Հայաստանը և Օսմանյան կայսրության  թիկունքում ստեղծել անկախ Հայաստան ու Վրաստան: Հովհան Վիլհելմն Իսրայել Օրու միջոցով թղթեր է հղել Քարթլիի թագավոր Գիորգի XI-ին, հայ մելիքներին, Ամենայն հայոց և Աղվանից կաթողիկոսներին՝ մանրամասն տեղեկություններ խնդրելով Հայաստանի ու հարակից երկրների տնտեսական, քաղաքական ու ռազմական կացության մասին: Օրին ապարդյուն ջանացել է ձեռք բերել Ավստրիայի Լեոպոլդ I  կայսեր մահացել է կաթողիկոս Հակոբ Դ Ջուղայեցին, և պատվիրակությունը վերադարձել է Հայաստան: Օրին մեկնել է Վենետիկ, 1683 թ-ին՝ Փարիզ, անցել զինվորական ծառայության (հետևազորի լեյտենանտ, հեծելազորի կապիտան), 1688–95 թթ-ին մասնակցել է անգլո-ֆրանսիական պատերազմին: 1695 թ-ին անգլիացիները գերեվարել են նրան, ազատվելուց հետո Հռենոսյան Պֆալցում եղել է Հայդելբերգի, Ֆրանկենթալի և Մանհայմի մատակարարման կոմիսար: 1698 թ-ին կուրֆյուրստ  Հովհան Վիլհելմին հորդորել աջակցությունը, սակայն փոխարենն ստացել է Տոսկանիայի Կոզմաս III դքսի համաձայնությունը` 1699 թ-ին ուղևորվել է Հայաստան: Նույն թվականի ապրիլին նրան հաջողվել է Անգեղակոթ գյուղում (Սիսիանի գավառ), Սյունիքի 11 մելիքների մասնակցությամբ, գումարել գաղտնի խորհրդաժողով: Ժողովում կազմված գրություններով` ուղղված Հովհան Վիլհելմին, Հռոմի պապին, Ավստրիայի կայսրին, Տոսկանիայի դքսին, Պետրոս Մեծին, և կնքված մաքուր թղթերով Մինաս վարդապետ Տիգրանյանցի հետ 1699 թ-ի սեպտեմբերին մեկնել է Դյուսելդորֆ:

Այդուհանդերձ, Արևմուտքից հուսախաբ, Իսրայել Օրին թուրք-պարսկական լծից Հայաստանի ազատագրության ծրագիրը կապել է Ռուսաստանի հետ: Հայ ժողովրդի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով նա առաջադրել է Ռուսաստանի և Հռոմեական սրբազան կայսրության հակաթուրքական դաշինքի գաղափարը, սերտ կապեր հաստատել նաև Մոսկվայում ապաստանած Իմերեթի  Արչիլ II թագավորի, հետագայում՝ նաև այսրկովկասյան այլ գործիչների հետ: Ծրագիրը ռուսական կառավարությանը ներկայացվել է 1701 թ-ի հուլիսի 25-ին, իսկ հոկտեմբերին Պետրոս Մեծն ընդունել է Իսրայել Օրուն և Մինաս վարդապետին: 1703 թ-ին Իսրայել Օրու նախաձեռնությամբ կազմվել և ռուսական կառավարությանն է ներկայացվել Հայաստանի քարտեզը: Ռուսական արքունիքը հավանություն է տվել Իսրայել Օրու ծրագրած Պարսկաստան մեկնելու առաքելությանը:  1704 թ-ին Օրին գնացել է Եվրոպա, Հռոմի պապից ձեռք բերել պարսկական տիրապետությունում քրիստոնյաների հալածանքը դադարեցնելու մասին Պարսից շահին ուղղված նամակ և, 1706 թ-ին Պետրոս Մեծից ստանալով նույնանման նամակ ու գնդապետի կոչում, որպես առաքելության ղեկավար, 1708 թ-ի սկզբին մեկնել է Պարսկաստան: Իսրայել Օրին 1709 թ-ին հանդիպել է շահին, այնուհետև վերադարձել է Այսրկովկաս. ձգտել է Ամենայն հայոց կաթողիկոս Աղեքսանդր Ա Ջուղայեցու, Գանձասարի կաթողիկոս Եսայի Հասան-Ջալալյանի, հայ մելիքների և այլ գործիչների օգնությամբ ստեղծել ազատագրական պայքարի միասնական ճակատ, կազմավորել հայկական ընդհանուր զորաբանակ: Ռուսաստան վերադառնալիս Օրուն է միացել նաև Եսայի Հասան-Ջալալյանը: Սակայն Իսրայել Օրին Աստրախանում հանկարծամահ է եղել, իսկ Եսայի Հասան-Ջալալյանը վերադարձել է Արցախ:

https://www.youtube.com/watch?v=n9cqGh5AWLg Իսրայել Օրի

Երևան քաղաքի իմ ամենասիրելի անկյունը

Երևանը իսկապես շատ եմ սիրում, չնայած նրան որ այստեղ չեմ ծնվել և մեծացել, բայց հիմա այն դարձել է իմ տունը։

Երևան ես իսկապես քեզ շատ եմ սիրում, սիրում եմ քո բոլոր անկյունները, սիրում եմ հին ու նոր փողցներդ,սիրում եմ մարդկանց և ամեն ինչ։Դու բոլորիս մայաքաղաք երևան, սիրում եմ Կասկադը,որտեղ կարող ես բարձրանալ և հիանալ քո գեղեցկությամբ,կտրվել առօրյա հոգսերից, կտրվել կյանքից և ուղղակի վայելել տվյալ պահը։Սիրում եմ Օպերայի շենքը, սիրում եմ այնտեղի տրամադրությունը, երբ բոլոր մարդիկ միաժամանակ և շտապում են և ուրախանում,երեխաները ժպտում են և ինքստինկյան ստիպում,որ ծնողները և իրեն շրջապատող աշխարհն էլ ժպտա։Սիրում եմ քո բոլոր այգինրը,հուշարձանները,եկեղեցինները, քո ամեն մի անկյունը։Ուզում եմ,որ դեռ կատարելագործվես և այդ հարցում մենք քեզ կոգնենք։

Պատմական բացահայտումներ մեր ընտանեկան ճամփորդություններից

Այս տարի մենք մեր ընտանիքով գնացինք հանգստանալու ՝ Վրաստան,Բաթումի։Եղանք Բաթումիում, Կաբուլետիում և Ուռեկի քաղաքներում։Ես Վրաստանւմ արդեն երկրորդ անգամ էի լինում, բայց միևնույն է այնտեղ իսկապես ամեն ինչ շատ գեղեցիկ էր, մարդիկ հետաքրքիր և իհարկե այսօր կխոսենք իմ այնտեղի բացահայտումների մասին։

Վրաստան ( საქართველო՝ արտասանվում է «Սաքարթվելո»), պաշտոնական անվանումը մինչև 1995 թվականը՝ Վրաստանի Հանրապետություն (.՝ საქართველოს რესპუბლიკა), ինքնիշխան պետություն Հարավկովկասյան տարածաշրջանում, որը միջանկյալ դիրք է զբաղեցնում Արևելյան Եվրոպայի և Հարավարևմտյան Ասիայի միջև։ Գտնվում է Մեծ Կովկասի լեռնային համակարգի արևմտյան և կենտրոնական հատվածներում։ Արևմուտքում Վրաստանի ափերը ողողում են Սև ծովի ջրերը, հյուսիսում սահմանակցում է Ռուսաստանի Դաշնությանը, հարավ-արևմուտքում՝ Թուրքիային, հարավում՝ Հայաստանին, հարավ-արևելքում՝ Ադրբեջանին։ Մայրաքաղաքը Թբիլիսին է, որը նաև երկրի քաղաքական, տնտեսական և մշակութային կենտրոնն է։ Զբաղեցնում է 69 700 կմ² տարածք, իսկ բնակչությունը՝ ըստ 2019 թվականի մարդահամարի տվյալների, կազմում է 3 723 500 մարդ։ Բնակչության ճնշող մեծամասնությունը կազմում են վրացիները, գլխավոր ազգային փոքրամասնություններն են ադրբեջանցիներն ու հայերը։

ԲԱԹՈՒՄԻ

Իսկապես շատ գեղեցիկ քաղաք է Բաթումին, իսկ դուք գիետիք, որ բաթումին տարածքով երկորդ խոշորագույն քաղաքն է Վրաստանում։ Համարվում է Աջարիայի Ինքնավար Հանրապետություն մայրաքաղաքը։

Տեղակայված է Սև ծովի ափին և համարվում է ժամանակակից Վրաստանի գլխավոր զբոսաշրջային^[5], ինչպես նաև տնտեսական և մշակութային կենտրոններից մեկը։ Տեղակայված է Մեծ Կովկասյան լեռնաշղթայում՝ ծովի մակարդակից 3 մետր բարձրության վրա։

Ալիի և Նինոյի արձան, ճարտարապետական շինություն Վրաստանի Բաթում քաղաքում։ Մարմնավորում է Կուրբան Սաիդի համանուն ստեղծագործության հերոսներին՝ ադրբեջանցի պատանի Ալիին, որը սիրում էր վրացուհի Նինոյին։ Արձանի ճարտարապետը վրացի քանդակագործ Թամարա Կվեսիտաձեն է։ Յոթմետրանոց քանդակը նշանավորվում է նրանով, որ յուրաքանչյուր երեկո Ալիի և Նինոյի արձանները՝ յուրաքանչուր 10 րոպեն դիրքերը փոխելով, դանդաղ շարժվում են միմյանց ընդառաջ, այնքան ժամանակ, քանի դեռ չի միաձուլվել մեկ ամբողջություն։ Դրանից հետո սկսվում է հակառակ գործընթացը, այնուհետև՝ ամբողջովին նորը։ Հուշարձանը տպավորիչ կերպով լուսավորվում է

Ալիի և Նինոյի արձանը նույնպես տեսանք իսկապես շատ գեղեցիկ և բարձր արձան էր, պատմույթունը վերևում եմ թողել, որովհետև գիտեմ, որ հաստատ բոլորին կհետաքրքրի։Շատ ուրախ եմ, որ նաև տեսա այս արձանը,որի մասին այդքան լսել էի։

Իմ ամառային ճամփորդությունը իսկապես կարող եմ համարել ստացվաց։