Դաս-3;4

Դաս-3;4  (Ժամկետը՝ սեպտեմբերի 12-22).

Թեմա.

§3.Դիտումներ և փորձեր:  Դիտումները հետազոտության միջոցներ են, առանց հատուկ պայմաններ ստեղծելու․ Փորձը գիտական հետազոտության միջոցներ են, հատուկ ստեղծված պայմաններում․

§4.Ֆիզիկական մեծություններ: Ֆիզիկական մեծությունների չափումը: 

Չափման սխալ:

Քննարկվող հարցեր՝

1.Ինչպես ենք գիտելիքներ ձեռք բերում բնության երևույթների մասին:
Բնության երևույթների մասին գիտելիքներ ենք ձեռք բերում փորձերով և դիտումներով։

2.Ինչ է փորձը և ինչով է այն տարբերվում դիտումից:
Դիտելով ընդհամենը կարելի է եզրակացություն անել, իսկ փորձով կարելի է ճշտգրիտ իմանալ հարցերի պատասխանը:

4.Ինչ է վարկածը:
Վարկածը դա ենթադրությունն է։

5.Ինչ է օրենքը:
Ֆիզիկական օրենք, մասնավոր փաստերից ածանցված տեսական սկզբունք, որը կիրառելի է որոշակի խմբի կամ դասի երևույթների համար և միշտ տեղի ունի որոշակի պայմանների առկայության դեպքում

6.Ինչ է  ֆիզիկական տեսությունը:
Ֆիզիկական երևույթների որոշակի խմբի մասին գիտելիքների ամբողջությունն անվանում են ֆիզիկական տեսություն։

7.Ֆիզիկական մեծությունների չափումներ,չափումների դերը գիտության մեջ:
Համեմատություն այլ մեծությունների հետ։

8..Ինչ է նշանակում չափել որևէ ֆիզիկական մեծություն:
Չափել որևէ ֆիզիկական մեծություն, նշանակում է այն չափել նույնատիպ մեկ այլ մեծության հետ, որն ընդունված է որպես միավոր։

9.Երկարության հիմնական և այլ  միավորները:Չափման գործիք:

10.Ինչ չափիչ   սարքեր    եք ճանաչում: Թվարկեք:
քանոն,, մետրաչափ

11.Այդ սարքերը ինչ ֆիզիկական մեծություններ են չափում:
սանտիմետրեր, մետրեր

12.Ինչ է չափիչ սարքի սանդղակ:

13.Որն է չափիչ սարքի չափման սահմանը:

14.Ինչն են անվանում սանդղակի բաժամնման արժեք:

15.Ինչից է կախված չափման սխալը:

Լրացուցիչ առաջադրանք`

Է.Ղազարյանի դասագրքից սովորել՝ էջ13-ից,մինչև էջ 16-ը: 

Էջ 18-20-ը կարդալ ծանոթանալ ուսումնասիրել, ցանկալի է որևէ ֆիզիկոսի հայտնագործման վերաբերյալ պատրաստել նյութ:

Է.Ղազարյանի դասագրքից կատարել էջ 166-ի 1-20 վարժությունները:

Պատրաստել տեսանյութ՝

Համացանցից կամ հանրագիտարաններից փնտրել և գտնել տարբեր երկրների զանգվածի կամ երկարության չափման միավորները: Դրան մասին ինֆորմացիա ներկայացնել պրեզենտացիայի կամ տեսանյութի տեսքով:

Տեսանյութը անցեք հղումով։

Տարբեր երկրների զանգվածի կամ երկարության չափման միավորները:Ֆիզիկա

Հայոց լեզու, լրացուցիչ առաջադրանք

  1. Հոմանիշների հինգ զույգ առանձնացրու:

    Չարվտիտվճիտ, չոր, բարիբծավոր, գերազանց, անարի, մեղավոր, նիհար, ականավոր, երկչոտձևավոր, հռչակավոր, գթառատականակիտջերմեռանդ:

    վտիտ-նիհար
    վճիտ-ականակիտ
    անարի-երկչոտ
    գթառատ-բարի
    ձևավոր-հռչակավոր




    55.Կետերը փոխարինի՛ր տրված ամենահարմար հոմանիշով:

    Հույն փիլիսոփա Պյութագորասը սիրով…(գործակցում, ընկերակցում, մասնակցում) էր օլիմպիական (մրցումներին, խաղերին, մրցամարտերին) ու ատլետիկական … (զանազան, տարբեր, ուրիշ) մրցումների: Երկու անգամ նա…(արժանի է եղել, արժանի է դարձել, արժանացել է) դափնեպսակի՝ կռվամարտում … (հաղթանակելու,հաղթելու, նվաճելու) համար: Երբ նրան հարցրել էին այդ …(տարօրինակ, անսավոր, անօրինակ) հրապուրանքի պատճառը, նա պատասխանել էր. «Եթե գիտական պարապմունքների ընթացքում…(ընդհատում, դադար, ընդմիջում, դասամիջոց) չանենք, հոգնած գլխում ոչ մի (թանկարժեք, արժեքավոր) միտք չի ծնվի»:

    56.փոխարինի՛ր ամենահարմար հոմանիշով:

    Գիտնականները մի քանի տարի…(հետազոտել, քննել, ուսումնասիրել) են…(ջինջ, հստակ, ականակիտ, մաքուր) ձնաջրի ազդեցությունը կենդանիների ու բույսերի կենսագործունեության վրա և …(ասում, համառում, պնդում) են, թե ձնաջուրն իսկական «անմահական»…(ջուր) է: Ահա թե ի՛նչ են…(ցուցադրել, ցույց տվել) այդ փորձերը: Հալոցքի ջուր…(ըմպած, հարբած, խմած) հավերը երկու անգամ ավելի շատ և ավելի մեծ ձվեր են ածել, քան սովորական ջրով…(մեծացվածները, խնամվածները, պահվածները, սնվածները): Այդ ջրով…(թացացրած, թրջված, ջրոտված, խոնավացրած) սերմերի…(արդյունքը, արգասիքը, բերքը) գրեթե երեք անգամ մեծ է եղել: Հետազոտողներից ոմանք նույնիսկ…(լեռնեցի, լեռնաբնակ, լեռնական) և տայգայաբնակ որսորդների երկարակյացությունն են ձնաջրին…(հատկացնում, տալիս, վերագրում):

Չափումներ,առաջադրանքներ

Տեսություն

Չափումներ

Չափումը չափման առարկայի համեմատումն է ընտրված չափման միավորի հետ:

Չափման մասին լավ պատկերացում է տալիս «38 թութակ» մանկական մուլտֆիլմը: Այնտեղ լուծվում էր օձի երկարության չափման խնդիրը:

Pitons3.png

Թութակներով հաշված օձի երկարությունը հավասար էր 38 թութակի, կապիկներով հաշված՝ ստացվում էր 5 կապիկ, իսկ փղիկներով՝ 2 փղիկ: Բնականաբար, օձին դուր էր գալիս, որ թութակներով հաշված նա ավելի երկար էր: Այսպիսով, չափումների ժամանակ շատ կարևոր է չափման միավորի ընտրությունը:

Ուշադրություն

Եթե մենք ուզում ենք չափել մի քանի առարկաներ և համեմատել չափման արդյունքները, խիստ կարևոր է այդ առարկաները չափել միևնույն չափման միավորներով:

Եթե պետք է չափել երկու օձերի երկարությունները, ապա դրանք երկուսն էլ պետք է չափել նույն չափման միավորներով՝ թութակներով, կապիկներով կամ փղիկներով:

Հատվածի չափում

Հատվածի չափման համար որպես չափման գործիք ամենահաճախը օգտագործում են քանոն (լինում են շատ տարբեր քանոններ՝ ինչպես շատ մանր չափումների, այնպես էլ խոշորների համար):

Lineals.jpg

Շատ հաճախ օգտագործվող չափման միավորներ են՝ 1կմ, 1մ, 1դմ, 1սմ, 1մմ:

1կմ=1000մ

1 մ  =10դմ

1դմ=10սմ

1սմ=10մմ

Անկյան չափում

Անկախ չափման առարկայից, չափման մեծությունը ունի նույն հատկությունները:

Անկյուն չափելու գործիքներից է անկյունաչափը:

Transp.jpg

Անկյան մեծության չափման միավոր է աստիճանը:

Temperature.jpg

Սա այն աստիճանը չէ, որն օգտագործվում է ջերմաստիճան չափելու համար:

Անկյան չափման համար որպես չափման միավոր ընդունում են փռված անկյան մեծության 1/180-րդ մասը: Այսպիսով, փռված անկյան մեծությունը հավասար է 180 այդպիսի միավորի՝ աստիճանի:

Lenkis_iz.png

Դա գրում են այսպես՝∡AOB=1800

Հետևաբար, քանի որ լրիվ անկյունը բաղկացած է երկու փռված անկյուններից, ապա նրա մեծությունը հավասար է 3600-ի:

Lenkis_pilns.png

Լրիվ անկյան քառորդ մասը կամ փռված անկյան կեսը կոչվում է ուղիղ անկյուն, որի մեծությունը հավասար է ∡AOB=900-ի:

Lenkis_t.png

Այն անկյունը, որի մեծությունը փոքր է ∡AOB<900 կոչվում է սուր անկյուն: 

Lenkis_s.png

Այն անկյունը, որի մեծությունը՝ 900<∡AOB<1800 կոչվում է բութ անկյուն:

Lenkis_p.png

Այն անկյունը, որի մեծությունը՝ 1800<∡AOB<3600 կոչվում է բացված անկյուն:

Lenkis_izv.png

Առաջադրանք դասարանում՝

1,

IZSTtklm.PNG

ԸնտրիրMLK անկյան տեսակը՝

  • լրիվ
  • ուղիղ
  • փռված+
  • բացված
  • բութ
  • սուր

2.

nogrMKP.PNG

ԳտիրMP հատվածի երկարությունը, եթե MK=3սմ և KP=11սմ:

MP=14սմ

3.

Գտիր պահանջվող հատվածի երկարությունը, եթե JL=12.44դմ

Nogriezni_91.png

12․44։2=6,22

KJ=6.22դմ

Առաջադրանք՝ կարդալ տեսությունը, ավարտել դաարանում կիսատ թողածը;

Սեպտեմբերի 26-30

Սովորել ` Մաքուր նյութեր և խառնուրդներ։ Նյութերի մաքրումը։

Էջ`27֊30

Պատասխանել հարցերին

  1. Ո՞ր նյութերի խառնուրդներն են համասեռ.

ա)կավճի ու ջրի. բ)սպիրտի և ջրի

գ)յուղի և ջրի. դ) յուղի և բենզինի

2.Ո՞ր խառնուրդները կարելի է բաժանել թորումով.

ա)սպիրտ և ջուր
բ)կավիճ և ջուր

գ) կերակրի աղ և ջուր դ) բենզին

4. Հայրիկը պատահաբար բենզինը լցրել է ջրի վրա։ Օգնե’ք հայրիկին բաժանել այդ խառնուրդը։

Քանի որ նրանց խառնուրդը անհամասեռ են և բենզինը մնում խարնվելիս ջրի հետ մնում է մակերեսի վրա։Եվ նա կարող շատ հեշտությամբ առանձնացնի նրանց։

Հոմանիշներ, գործնական աշխատանք

Գոյական հոմանիշներ: Բառաշարքերում առանձնացնել հոմանիշ գոյականների հինգ զույգ:

1. Ահ, ծուղակ, թախանձանք, ընչազրկություն, թովչանք, աղքատություն, թակարդ, երկյուղ, հրապուրանք, աղերսանք:

ահ-երկյուղ
թախանձանք-աղերսանք
ընչազրկություն- աղքատություն
թովչանք- հրապուրանք
ծուղակ-թակարդ


2. Հռչակ, առաջաբան, ավար, հարգանք, համբավ, կողոպուտ, բաղձանք, ներածություն, ավար, տենչանք:

առաջաբան-ներածություն
հռչակ-համբավ
ավար-կողոպուտ
բաղձանք-տենչանք

Ածական հոմանիշներ: Բառաշարքերում առանձնացնել հոմանիշ ածականների հինգ զույգ:

1. Զգոն, առաքինի, առույգ, աչալուրջ, տրտում, թանձր, թախծոտ, պարկեշտ, եռանդուն, խիտ:

առաքինի-պարկեշտ
առույգ-եռանդուն
թանձր-խիտ
տրտում-թախծոտ
զգոնժ-աչալուրջ


2. Բանիմացթույլթերահավատ, հնազանդ, շողոքորթ, հեզ, լավատեղյակկեղծավոր, տկարկասկածամիտ:

թերահավատ-կասկածամիտ
բանիմաց-լավատեղյակ
թույլ-տկար
շողոքորթ-կեղծավոր
հեզ-հնազանդ

Բայական հոմանիշներ: Բառաշարքերում առանձնացնել հոմանիշ բայերի հինգ զույգ:

1.Ապականել, ըմբոստանալ, գովել, ընդվզել, վատաբանել, պղծել, խաղաղվել, դրվատել, հանդարտվել, փնովել

ըմբոստանալ-ըմբոստանալ
գովել-դրվատել
ապականել-պղծել
վատաբանել-փնովել
վատաբանել-փնովել

2. Թմրել, հավաքել, շահագործել, դժգոհել, ընդարմանալ, ժողովել, ճնշել, տրտնջալ, վառել, հրկիզել:

թմրել-ընդարմանալ
հավաքել-ժողովել
հրկիզել-վառել
դժգոհել-տրտնջալ
շահագործել-ճնշել



Գոյական հականիշներ: Բառաշարքում առանձնացնել հականիշ գոյականների հինգ զույգ:

Խաղաղություն, կորուստ, բերկրանք, վերնահարկ, պատերազմ, ըմբոստություն, ձեռքբերում, թախիծ, ներքնահարկ, հնազանդություն:

Խաղաղություն-պատերազմ
կորուստ-ձեռքբերում
բերկրանք-
վերնահարկ-ներքնահարկ
ըմբոստություն-հնազանդություն

Ածական հականիշներ: Բառաշարքում առանձնացնել հականիշ ածականների հինգ զույգ:

Ծանրախոհ, անագի, զուսպ, կայուն, լի, պոչավոր, սանձարձակ, թեթևամիտ, անհաստատ, դատարկ:

Ծանրախոհ-թեթևամիտ
անագի-պոչավոր
զուսպ-սանձարձակ
կայուն-անհաստատ
լի-դատարկ

Բայական հականիշներԲառաշարքում առանձնացնել հականիշ բայերի հինգ զույգ:

Մեկնել, հօդս ցնդել, ատելժամանել, փրփրելերկրպագելմերժելհայտնվելհաստատել, հանդարտվել:
Մեկնել-ժամանել
հօդս ցնդել-հայտնվել
ատել-երկրպագել
փրփրել-հանդարտվել

Բայական հականիշներԲառաշարքում առանձնացնել հականիշ բայերի հինգ զույգ:

Մեկնել, հօդս ցնդել, ատելժամանել, փրփրելերկրպագել, մերժել, հայտնվել, հաստատել, հանդարտվել:
Մեկնել-ժամանել
հօդս ցնդել-հայտնվել
ատել-երկրպագել
փրփրել-հանդարտվել
մերժել-հաստատել

Գրել տրված բառերի նույնարմատ հականիշները:
Կուշտ-անկուշտ
անխռով-խռովկան
երերուն-աներեր
երջանիկ-ապերջանիկ
ուժեղ-անուժ
տարակուսելի-անտարակկուս
կախյալ-անկախ
աղմկոտ-անաղմուկ
արատավոր-անարատ
զարդարուն-անզարդ
բարձրաձայն-ցածրաձայն
քաղցրահամ-դառնահամ
ընչատեր-
շնորհալի-անյշնորհ
երախտագետ-երախտամոռ, ապերախտ
գիտուն-տգետ, անգետ

Աշխարհագրության առաջին դաս

Դասի հղումը

Ինչպե՞ս է առաջացել աշխարհագրությունը։

Հին ժամանակներում եղել է մեկ մայր գիտություն իսկ հետո 16-17 դ․ ավելացել են ուրիշ գիտություններ, որոնք հիմա մենք ուսումնասիրում ենք դպրոցում։Այնուհետև աշխարհագրությունից տրոհվում են էլի գիտություններ օրինակ ՝ ֆիզիկական աշխարհագրությունը և սոցիալ-տնտեսական աշխարհագրությունը։

Որո՞նք են ժամանակակից աշխարհագրության հիմնախնդիրները: 

ա) առավելագույն խորությամբ ուսումնասիրել և ճանաչել մադու շրջակա միջավայրի ինքնազարգացման և ինքնակառավարման սահմանները, որպեսզի մարդու տնտեսական գործունեությունը կազմակերպվի այնպես, որ երբեք չխախտվեն այդ սահմանները և շրջակա միջավայրը պահպանվի այնպիսի վիճակում, որը հնարավորություն կընձեռի մարդկությանը մշտապես ապահովել անհրաժեշտ բնական ռեսուրսներով,

բ) խորը ուսումնասիրել բնակչության և տնտեսության տեղաբաշխումը և ապա` գնահատել, այսինքն` որոշել, թե այդ տեղաբաշխումն ինչքանո՞վ է ճիշտ և ինչքանո՞վ է նպաստում երկրի հասարակական զարգացմանը: Այդ գնահատման համար օգտագործվող չափորոշիչը տնտեսության տեղաբաշխման արդյունավետությունն է, որն արտահայտում է, թե որքա՞ն նյութեր, էներգիա, աշխատաժամանակ և դրամ է ծախսվել և դրա դիմաց ի՞նչ արդյունք է ստացվել,

գ) կանխատեսել բնության վրա մարդու գործունեության ազդեցության բոլոր հնարավոր հետևանքները: Այս խնդիրն առավել կարևորվեց այն պատճառով, որ բնության վրա անխոհեմ ազդեցության հետևանքով Երկրագնդի տարբեր մասերում առաջացան բազմաթիվ բացասական երևույթներ: Դրանցից են, օրինակ` Սևանա և Արալյան լճերի ջրի մակարդակների իջեցումն ու դրա հետևանքով առաջացած էկոլոգիական ծանր իրավիճակը կամ էլ` Աֆրիկայի անապատային տարածքի ընդարձակումը սավաննաների տարածքի հաշվին:


Նշեք 5 բնական և 5  հասարակական գիտություն, որո՞նք կապ ունեն աշխարհագրության հետ: Հնարավորության դեպքում ցույց տվեք այդ կապը: 

բնական գիտություններ-Ֆիզիկա, Քիմիա, աշխարհագրություն, կենսաբանություն, բնագիտություն

հասարակական գիտություն -Պատմություն,տնտեսագիտություն,քաղաքագիտություն,հասարակագիտություն,սոցիոլոգիա

К чему приводит свобода слова?

Что означает свобода слово? Свобода слово не означает то что ты думаешь можно говорить.Есть два типа людей, первый тип не воспринимает в серёз или неправильно понимает значении свобода слово. А второй тип людей, которые правильно воспринимают значение слово, у них есть своё мнение, они думают о потом говорят.
Свобода слово это не значит недооценивать людей их мнение.