Մաթեմատիկա

881․
ա)=+5
բ)=-3
գ)=+40
դ)=-2

882.

=39\7
=+14\5
=20

Առաջադրանք
հավանականությունը 70% է։


Առաջադրանք
երկ․-34սմ 2

Germany

Առաջարանք 2

Առաջադրանք 2

Պատմել արխաիկ դարաշրջանի Հունաստանի մասին:

2.Տալ հետևյալ բառերի բացատրությունը. արխաիկ, պոլիս, դեմոս, պարտային ստրուկ, էվպատրիդներ, օլիգարխիա, դեմոկրատիա, տիրան, տիրանիա, գաղութ/Կազմել փոքրիկ խաչբառ/:

Այս դարաշրջայի անունը կոչվում է արխաիկ, քանզի Հույները գրեթե չէին հիշում նրանց նախորդ դարաշրջանի մասին։Այս դարաշրջանում Հույները ստեղծեցին իքնիշխան քաղաքապետություններ՝ Պոլիսը։Պոլիսը ձևավորվեց միևնույն երկրամասի ցեղերի շնորհիվ։Նրանց միավորեց նույն բարբառը,սովորւթյունները և այլն։Երկրամասերի կենտրոնական բնակավայրերը՝ Մեգարան, Կոնթոս,Աթենքը վերածվեցին խոշոր պոլիսների։Դրանցում բուռն զարգացան արհեստները,առևտուրը, բայց նրանց կեսը երկրագործեր էին։Շուկայում լինում էր տատանումներ և ոմանք հարստանում էին։Եվ այդ իրավիճակից ելնելու համար աղքատ մարդիկ գրավ էին տալիս նրանց հողատարածքները, կամ էլ երբեմն հողը կորցնելուց հետո մարդկանց էին տալիս գրավ։Բայց եթե պարտքը չվճարին ապա կդառնաին նրանց ստրուկը։
Հակառակ ՝ դրան ձևավորվել էր Ավագանու մի նեղ վերնախավ, որն ուներ և հող, և հարստություն և հասարակական բարձր դիրք։

3.Դիտել տեսաֆիլմը «Տրոյայական պատերազմը»/Ամփոփել 15նախադասությամբ/:

Տրոյական պատերազմ

Մենք ընդունում ենք հին կյանքը որպես քաղաքակրթություն, որտեղ մարդիկ զբաղվում են Փիլիսոփայությունով,գիտությունով և այլն։Բայց կան ապացույցներ, որ նրանք նաև եղել են լավ կռվողներ։Նրանք շատ զարգացած էին և օգտագերծւմ էին տարբեր զենքեր։Հենց Տրոյական պատերազմում են մարդիկ մտածել շատ ձևեր լավ զենքեր ունենալու համար։Տրոյական պատերազմը հին հունական դիցաբանության առանցքային նշանակության դրվագներից է, որն իր մեծ ազդեցությունն է թողել անտիկ շրջանի գրականության և արվեստի զարգացման, ինչպես նաև քաղաքակրթության ինքնատիպության ձևավորման վրա։Տրոյական պատերազմին է նվիրված անտիկ գրականության առաջին նշանավոր հուշարձաններից մեկը՝ կույր բանաստեղծ Հոմերոսի «Իլիականը» էպիկական ստեղծագործությունը։

Աղբյուրը՝ Համաշխարհային պատմություն / էջ 67-71/

Բայ

 Բայ

Բայը ցույց է տալիս գործողություն, եղելություն, ընթացք, որը բայ խոսքի մասը բնորոշող կարևորագույն հատկանիշ է
Բայի ուղիղ ձևը պատասխանում է ի՞նչ անել, ի՞նչ լինել հարցերին:

Բայը ունի հետևյալ քերականական կարգերը՝  եղանակ, ժամանակ, դեմք, թիվ:

Բայն ունի երկու թիվ՝ եզակի և հոգնակի: 
Եզակի  թիվը ցույց է տալիս մեկ անձի կամ առարկայի գործողություն:
Օրինակ՝  սովորեցի, գնացիր, գալու է, մերժեց, ջարդեցի, գնում է, գրի՛ր, կկարդա:
Հոգնակի  թիվը ցույց է տալիս երկու և ավելի անձերի կամ առարկաների գործողություն:
Օրինակ՝ պատասխանեցինք, մտաք, խոնարհվեցին, ողջունեցինք, կգանք, պիտի խոսի:

Բայն ունի երեք դեմք.

I դեմք (երբ գործողություն կատարողը խոսողն է)- գալիս եմ, պիտի խոսեմ, բարկացել եմ

II դեմք (երբ գործողություն կատարողը խոսակիցն է)-գալիս ես, պիտի խոսես, բարկացած ես

III դեմք (երբ գործողություն կատարողը երրորդ անձն է)-գալիս է, պիտի խոսի, բարկացած է

Բայն ունի երեք ժամանակ՝ ներկա, անցյալ, ապառնի:
Ներկա  ժամանակը ցույց է տալիս, որ գործողությունը կատարվում է խոսելու պահին: Օրինակ՝ սովորում ենք, խաղում է, նկարում եմ: 
Անցյալ ժամանակը ցույց է տալիս, որ գործողությունը կատարվել է խոսելու պահից առաջ: Օրինակ՝ սովորում էի, սովորել ենք, սովորեցի:
Ապառնի  ժամանակը ցույց է տալիս, որ գործողությունը կատարվելու է խոսելու պահից հետո: Օրինակ՝ սովորելու ենք, երգենք, կսովորեմ:

Առաջադրանքներ:

Տրված գոյականներից, ածականներից, դերանուններից, մակբայներից և ձայնարկություններից բայեր կազմի´ր:

Ա. Ծաղիկ, քար, անուն, քարոզ, ձև:
ծաղիկ-ծաղկել
քար-քարանալ
անուն-անվանել
քարոզ-քարոզել
ձև-ձևանալ
Բ. Մեծ, բարձր, կարմիր, տափակ, սուր:
մեծ-մեծանալ
բարձ-բարձրանալ
կարմիր-կարմրել
տափակ-տափակել
սուր-սրել
Գ. Ոչինչ, բոլոր, նույն, ամբողջ:
ոչինիչ-ոչնչանալ
բոլոր-բոլորել
նույն-նույնանալ
ամբողջ-ամբողջանալ

Դ. Կրկին, արագ, դանդաղ, հաճախ:
Կրկին-կրկնել
արագ-արագացնել
դանդաղ-դանդաղել
հաճախ-հաճախել

Ե. Վա՜յ, մկըկը, տը՜զզ, թրը՛խկ:
Վայ-վայել
մկըկը-մկկալ
տը՜զզ-տզտզալ
թրը՛խկ-թրխկալ

2. Տրված բայերից նորերն ստացի´ր` դրանք բաղադրելով Բ խմբի նախածանցների հետ:

Ա. Նայել, կառուցել, գրել, ճառել, դառնալ, հայտնել:
Բ.Անդր, վեր, արտ, հակ, մակ, ստոր:

անդրադառնալ,վերակառուցել,վերնագրել,վերադառնալ,արտագրել,հակագրել,ստորագրել,մակագրել

Մաթեմատիկա

877.
ա) S=2x3x1+2x3x6+2x1x6
S=54սմ 2

S=2x2x5+2x5x4+2x2x4
S=76սմ 2

878․

ա)S=50սմ 2
5+4+4+4+3+2+3+2+4+4+5+2+2=50

բ)S=60սմ 2
3+2+2+2+3+2+2+3+3+3+2+3+2+2+3+2+2+1+2=60

879.
Ա) 5+4+4+4+3+3+4+3+4+4+5+3+4=50
Բ) 4+3+3+3+4+3+4+4+4+4+3+4+3+3+3+3+3+3+2=60


880.
ա) (3×6+4):2=11
(8-2)x (2+5)=42
48:(2x(-1)-6)=48:(-8)=-6
դ) (30-3x(-2)x(8x(-2)-1)=36x(-17)=-612

Մշակութային Գյումրի

Ինքնակենսագրություն

2009թ- էր մայրս արդեն ինձ էր սպասում և բժիշկները ասել էին, որ նոյեմբերի 5 ին պետք է ծնվեմ։Նոյեմբերի 4-ի գիշերը մայրս իրեն վատ էր զգում, բոլորը նստած սպասում էին էին երբ պետք է գնան հիվանդանոց, բայց մայրս ավելի ուշ իրեն լավ զգաց և ճիշտ է բոլորը զարմացան, որ ես չծնվեցի, բայց հետո ամեն ինչ լավ եղավ։
Նոյեմբերի 5-ի գիշերն էր, մայրս և հայրս գնացին հիվանդանոց և ահա նոյեմբերի 6-ի առավոտյան ժամը 10-ին ես ծնվեցի։Ինչպես ավանդույթն է (իսկ որտեղ որ ես եմ ծնվել այսինքն, Գյումրի քաղաքում այնտեղ մարդիկ շատ ավանդապաշտ են) ես պետք է կրեի տատիկիս անունը ՝ Վարդուշ, բայց քանի որ ոչ մեկ չէր ուզում, որ անունս լիներ Վարդուշ, դրա համար իմ անունը դրեցին՝ Անահիտ,։Մայրս՝ Մարիամ Ադամյանն է, նա հոգեբան է իսկ հայրս Արտյոմ Տիգրանյանն է ՝ բիզնեսմեն։Ծնվել եմ և մեծացել եմ Գյումրի քաղաքում, մինչև 4-րդ դասարանը սովորել եմ Գյումրիի 21 դպրոցում իսկ հետո տեղափոխվել եմ Երևան քաղաք և սովորել եմ Մխիթար Սեբաստացի կրթ․-ում։Ընդամենը 5 տարեկանում հաճախել եմ պարի դպրոց և մինչև հիմա գնում եմ, հիմա 2022 թ․ ես 12 տարեկան եմ և արդեն 7 տարի հաճախելով Castanet dance studio մասնակցել եմ շատ մրցույթների, որոնցից ամենա նշանավորն է <<Համահայկական խաղերը>> որը տեղի է ունենում 4 տարին մեկ և ես այդ մրցույթին զբաղեցրել եմ առաջին պատվավոր հորիզոնականը և քաղաքապետի կողմից ստացել եմ պարգևատրում։11 տարեկանում բացել եմ իմ սեփական բիզնեսը և հիմա ունեմ մեծ առաջնդաց։Հիմա ուզում եմ համալսարանում սովորել <<Բիզնես կառավարում>> բաժինը և դառնալ business lady:Հուսով եմ կհասնեմ իմ բոլոր երազանքներին, կհանդիպենք մի քանի տարի անց։

Առաջադրանքներ

872․
Բարձրություն-7սմ
երկ․- 4սմ
լայն․-3սմ
S=3×2+4×2+7×2=28սմ 2

երկ․-7սմ
լայն․-3սմ
բարձություն-4սմ

S=3×2+4×2+7×2=28սմ 2

873․

Օրինակ՝

S կողմն=2ac+2bc
S հիմք=ab

874․
Ոչ, չի կարող լինել։

875․
4×2+6×2+3×2=8+12+6=26սմ 2
26\1:1\10=26\10×10\1=260\1կգ ներկ

Հովհաննես Թումանյան: Ինքնակենսագրություն:

Մեր տոհմը Լոռու հին ազնվական տոհմերից մեկն է։ Իր մեջ ունի պահած շատ ավանդություններ։ Այդ ավանդություններից երևում է, որ նա եկվոր է, բայց պարզ չի՛, թե ո՛րտեղից։ Թե եկվոր է՛լ է, անհերքելի հիշատակարանները ցույց են տալիս, որ նա վաղուց է հաստատված Լոռու Դսեղ գյուղում։

Իմ հայրը, Տեր Թադեոսը, նույն գյուղի քահանան էր։ Ամենալավ և ամենամեծ բանը, որ ես ունեցել եմ կյանքում, այդ եղել է իմ հայրը։ Նա ազնիվ մարդ էր և ազնվական՝ բառի բովանդակ մտքով։ Չափազանց մարդասեր ու առատաձեռն, առակախոս ու զվարճաբան, սակայն միշտ ուներ մի խոր լրջություն։ Թեև քահանա, բայց նշանավոր հրացանաձիգ էր և ձի նստող։

Իսկ մայրս բոլորովին ուրիշ մարդ էր։ Երկու ծայրահեղորեն տարբեր արարածներ հանդիպել էին իրար։ Մայրս – ՝, որ նույն գյուղիցն էր, սարում աչքը բաց արած ու սարում մեծացած, մի կատարյալ սարի աղջիկ էր, ինչպես գյուղացիքն են ասում,— մի «գիժ պախրի կով»։ Նա չէր կարողանում համբերել հորս անփույթ ու շռայլող բնավորությանը, և գրեթե մշտական վեճի մեջ էին այդ երկու հոգին։ Ա՛յդ էր պատճառը, որ հայրս երբեմն թաքուն էր տեսնում իր գործը։ Շատ է պատահել, որ, մայրս տանից դուրս է գնացել թե չէ, ինձ կանգնեցրել է դռանը, որ հսկեմ, ինքը ցորենը լցրել, տվել մի որևէ պակասավոր գյուղացու կամ սարից իջած թուրքի շալակը։

Իրիկունները, երբ տուն էինք հավաքվում, մայրս անդադար խոսում էր օրվան անցածի կամ վաղվան հոգսերի մասին, իսկ հայրս, թինկը տված՝ ածում էր իր չոնգուրն ու երգում Քյորօղլին, Քյարամը կամ ո՛րևէ հոգևոր երգ։

Ահա այս ծնողներից ես ծնվել եմ 1869 թվի փետրվարի 7-ին։ Մանկությունս անց եմ կացրել մեր գյուղում ու սարերում։

Մի օր էլ մեր դռանը մայրս ճախարակ էր մանում, ես խաղում էի, մին էլ տեսանք, քոշերը հագին, երկար մազերով ու միրքով, երկաթե գավազանը չրխկացնելով, մի օտարական անցավ։

–Հասի՛ր, էդ կլեկչուն կա՛նչիր, ամանները տանք, կլեկի,– ասավ մայրս։ Խաղս թողեցի, ընկա ուստի ետևից կանչեցի։ Դուրս եկավ, որ կլեկչի չէ, այլ մեր ազգականի փեսա տիրացու Սհակն է։ Սկսեցի զրույց անել։ Տիրացուն խոսք բաց արավ իր գիտության մասին։

– Տիրա՛ցու ջան, բա ի՜նչ կլինի, մեր գեղումը մնաս, երեխանցը կարդացնես,– խնդրեց մայրս։

– Որ դուք համաձայնվեք, ինձ պահեք, ես էլ կմնամ, ի՜նչ պետք է ասեմ,– հայտնեց տիրացու Սհակը։

Գյուղումն էլ տրամադրություն կար, և, մի քանի օրից հետո, տիրացու Սհակը դարձավ Սհակ վարժապետ։ Մի օթախում հավաքվեցին մի խումբ երեխաներ, տղա ու աղջիկ շարվեցին երկար ու բարձր նստարանների վրա, եղավ ուսումնարան, և այստեղից սկսեցի ես իմ ուսումը։

Մեր Սհակ վարժապետը մեզ կառավարում էր «գաւազանաւ երկաթեաւ»։ Իր երկաթե գավազանը, որ հրացանի շամփուրի էր նման, երբեմն ծռում էր երեխաների մեջքին, ականջները «քոքհան» էր անում և մեծ կաղնենի քանոնով «շան լակոտների» ձեռների կաշին պլոկում։ Ես չե՛մ կարողանում մոռանալ մանկավարժական այդ տեռորը։

Վարժապետի առջև կանգնած երեխան սխալ էր անում թե չէ, սարսափից իրան կորցնում էր, այլևս անկարելի էր լինում նրանից բան հասկանալ, մեկը մյուսից հիմար բաներ էր դուրս տալի։ Այն ժամանակ կարմրատակում, սպառնալի, չուխի թևերը էտ ծալելով, տեղից կանգնում էր վարժապետը ու բռնում… Քիթ ու պռունկն արյունոտ երեխան, գալարվելով, բառաչում էր վարժապետի ոտների տակ, զանազան սրտաճմլիկ աղաչանքներ անելով, իսկ մենք, սփրթնած, թուքներս ցամաքած, նայում էինք ցրտահար ծտերի նման շարված մեր բարձր ու երկար նստարանների վրա։ Ջարդած երեխային վերցնում էին մեջտեղից։

– Արի՛,– դուրս էր կանչում վարժապետը հետևյալին…

Մի երեխայի ուսումնարան ղրկելիս հայրը խրատել էր, թե՝ «վարժապետն ի՛նչ որ կասի, դու էլ էն ասա»։ Եկավ։

Վարժապետն ասում է՝ «Ասա՛ այբ»։

Նա էլ կրկնում է՝ «Ասա այբ»։

– Տո շան զավակ, ես քեզ եմ ասում՝ «Ասա այբ»։

– Տո շան զավակ, ես քեզ եմ ասում՝ «Ասա այբ»։

Այս երեխայի բանը հենց սկզբից վատ գնաց, և այնքան ծեծ կերավ, որ մի քանի ժամանակից «ղաչաղ» ընկավ, տանիցն ու գեղիցը փախավ, հանդերումն էր ման գալի։ Բայց մեր Սհակ վարժապետի չարությունից չէր դա։ Այս տեսակ անաստված ծեծ այն ժամանակ ընդունված էր և սովորական բան էր մեր գյուղական ուսումնարաններում։ Գյուղացիներից էլ շատ քչերն էին բողոքում։ Այդ ծեծերից ես չկերա, որովհետև վարժապետը քաշվում էր հորիցս, բայց մանավանդ մորիցս էր վախենում։ Չմոռանամ, որ Սհակ վարժապետին սիրում էին մեր գյուղում և մինչև օրս հիշում են։

Տասը տարեկան, մեր գյուղից հեռացել եմ Ջալալօղլի, ուր մեծ և օրինակելի ուսումնարան կար, այդ ժամանակ Լոռում շատ հայտնի «Տիգրան վարժապետի» հսկողության տակ։ Այնտեղից էլ անցել եմ Թիֆլիս՝ Ներսիսյան դպրոց, որ չեմ ավարտել։

Շատ վաղ եմ սկսել ոտանավոր գրել։ 10—11տարեկան ժամանակս Լորիս-Մելիքովի վրա երգեր էին երգում ժողովրդի մեջ։ Այդ երգերին տներ էի ավելացնում և գրում էի զանազան ոտանավորներ–երգիծաբանական, հայրենասիրական և սիրային։ Սիրային ոտանավորներից մեկը, մի դեպքի պատճառով, տարածվեց ընկերներիս մեջ ու մնաց մինչև օրս։ Ահա՛ այդ ոտանավորը.

Հոգուս հատոր
Սըրտիս կըտոր,
Դասիս համար
Դու մի՛ հոգար,
Թե կան դասեր
Կա նաև սեր,
Եվ ի՜նչ զարմանք,
Իմ աղավնյակ,
Որ կենդանի
Մի պատանի
Սերը սըրտում
Դաս է սերտում:
Հարցեր և առաջադրանքներ:
1. Անծանոթ բառերը դուրս գրիր և բառարանի օգնությամբ բացատրիր:
ճախարակ-Մանելու հասարակ գործիք, որ շարժման մեջ է դրվում ձեռքով կամ ոտքով:
2. Փայտ կամ մետաղ հղկելու և զանազան ձևեր տալու գործիք, չարխ:
3. Հասարակ բեռնամբարձ սարած՝ իր առանցքի շուրջը պտտվող անվով:


2. Ըստ ստեղծագործության գրավոր պատմիր, թե Թումանյանի մանուկ ժամանակ ինչպես էին ապրում գյուղում:

Նրանց գյուղի բոլոր մարդիկ ավանդապաշտ էին, բայց նրա պատմություններից ելնելով այնտեղ չկաին դպրոցներ և ուսուցիչներ և դրա համար վարժապետը դարձավ նրանց ուսուցիչը։


4. Տեքստում ընդգծիր հատուկ գոյականները:
Կնդգծեմ

текст

Прочитать текст.

Когда-то один древний китайский философ сказал, что молодое деревце легко гнётся от ветра и не ломается во время сильной бури. А вот большое дерево, куда более крепкое, не гнётся, но буря его может сломать. И все невзгоды, все бури, каждый прожитый год бережно хранят древесные кольца.

Я часто сравниваю себя с таким деревом: внутри меня такие же кольца — мои прожитые годы. Я тоже, как дерево, храню в себе слои отжитого: где-то в самой глубине ясные, чёткие круги детства, а дальше, нарастая и нарастая, откладывалась юность, зрелость, круг за кругом, делая меня крепче, избавляя от слабости, податливости и в то же время делая всё более уязвимым и сухим. Смешное детство! Оно вписалось в мою жизнь далёким неверным маревом, раскрашивая будущее яркими мечтательными мазками. Каждый новый круг обнимает всё прошлое, расходится вширь; кажется, и жизнь расширяется, захватывая всё новые пространства. Каждый круг будто волна, которая разбегается во все стороны, всё дальше от сердцевины, от моей человеческой сути.

Только в отличие от дерева отпечатки лет не сохранились с такой чёткостью, годы слились, иные и вовсе стали неразличимы. А потому жизнь дерева кажется мне завидно цельной: каждый год неукоснительно менялась листва, наращивалось новое кольцо ствола — немножко толще, немножко тоньше, — но и корни, и листва делали своё дело, и дело это откладывалось зримым слоем. В дереве не было впустую прожитых лет. Все эти годы, что я шагал по свету, мечтал, воевал, ссорился, кому-то завидовал, ревновал, искал славы, отчаивался, ленился, писал не то, что хотел, — оно неустанно изготавливало из солнца кислород, листву, древесину. Оно тоже страдало от жары, от жучков, от ранних морозов, но оно никогда не отчаивалось, не совершало ошибки.

Кольца моей жизни — рассказ о прошлом. Кольца — это автобиография человека. Я разглядываю этот срез, словно картину, испытывая смутную тоску по своей жизни, далёкой от такой же ясности, от простых и тихих радостей земли. Мне уже невозможно дойти до такого совершенства. Как же прожить жизнь, чтобы не жалеть о сделанных ошибках, чтобы сохранить себя, выстоять в невзгодах и испытаниях? По-моему, стоит вспомнить знаменитые строки Фета: «Учись у них — у дуба и берёзы…»