ՄԱՅՐԵՆԻ լԵԶՈՒ





Ուսումնական փաթեթ. 5-րդ դասարան


Սեպտեմբերի 28


1. Վերհիշիր՝ Ի՞նչ գիտես Կոմիտասի մասին (բանավոր)


2.Կարդա Կոմիտասի մասին: Յուրաքանչյուր նախադասությունից հետո՝
+ դիր, եթե այդ մասին գիտեիր
— դիր, եթե չգիտեիր, նոր իմացար
? դիր, եթե հարց ունես տվյալ նախադասության արտահայտած մտքի հետ կապված
! դիր, եթե հետաքրքիր է:


Կոմիտաս


Posted on 30.09.2018


220px-Komitas
Սողոմոն Գևորգի Սողոմոնյանը  ծնվել է 1869 թվականի սեպտեմբերի 26-ին (նոր օրացույցով՝ հոկտեմբերի 8-ին) Փոքր Ասիայի Քյոթահիա քաղաքում։+ Մկրտվել է ծնունդից երեք օր անց Սբ. Թեոդորոս եկեղեցում և ստացել Սողոմոն անունը+։Հայրը Գևորգ Սողոմոնյանն էր, մասնագիտությամբ՝ կոշկակար, որի ընտանիքը գաղթել էր Նախիջևանի Գողթն գավառի Ցղնա գյուղից, իսկ մայրը՝ Թագուհի Հովհաննիսյանը, արմատներով Բուրսայից էր, և երբ տղան ծնվեց, նա ընդամենը 16 տարեկան էր-։ Սողոմոնը նրանց միակ զավակն էր։+ Երկուսն էլ մեծ սեր ունեին երաժշտության նկատմամբ+։ Տանը խոսում էին միայն թուրքերեն?։ Երբ Կոմիտասը ընդամենը 6 ամսական էր, նրա մայրը մահացավ, իսկ տասը տարեկանում տղան կորցրեց նաև հորը։+ Դրանից հետո նրան սկսում է դաստիարակել հորական տատը՝ Մարիամը, որը նրա համար եղել է երկրորդ մայր;? Մոր մահը խորը վերք էր թողել Սողոմոնի հոգում, և նրա առաջին ստեղծագործությունները նվիրված էին հենց նրան։+


1875 թվականին փոքրիկ Սողոմոնն ընդունվեց իրենց քաղաքի միջնակարգ ուսումնարան, որն ավարտեց 1880 թվականին և հոր նախաձեռնությամբ մեկնեց Բուրսա քաղաք ուսումը շարունակելու։ ?Նա վերադարձավ հայրենի քաղաք հոր մահվանից 4 ամիս անց։?


Սողոմոնի կյանքում շրջադարձային էր 1881 թվականը։+ Սեպտեմբերին 12-ամյա Սողոմոնը Քյոթահիայի հոգևոր առաջնորդ Գևորգ վարդապետ Դերձակյանի հետ մեկնում է Էջմիածին։- Գևորգ Դ Կաթողիկոսը հրահանգել էր, որպեսզի Գևորգ վարդապետը իր հետ Քյոթահիայից մի որբ աշակերտ բերի։+ 20 երեխաների միջև վիճակահանության արդյունքում բախտը ժպտաց Սողոմոնին?։ Հոկտեմբերի 1-ին Սողոմոնը ներկայացավ կաթողիկոսին։+ Վերջինս սկսեց խոսել հայերեն և տղան ոչինչ չհասկացավ։ Երբ կաթողիկոսն ասաց, որ տղան այդտեղ անելիք չունի, քանի որ չգիտի հայերեն, Սողոմոնը պատասխանեց, թե եկել է սովորելու ու երգեց. «Լույս Զվարթ» երգելիս Սողոմոնը նկատեց, թե ինչպես կաթողիկոսի աչքերից արցունքներ գլորվեցին և թավալվելով ճերմակ մորուսի վրայով՝ կորան վերարկուի ծալքերի մեջ։+ Տղան արդեն Գևորգյան ճեմարանի ուսանող էր։+


1881-1910 թվականներին Սողոմոնը մեծամասամբ եղել է Էջմիածնում, չնայած երկար ժամանակ է անցկացրել Եվրոպայում։+ Ճեմարանում ուսուցման առաջին տարում նա սովորեց  ձայնանիշերը՝ խազեր, որոնք զարգացվել էին 19-րդ դարում Համբարձում Լիմոնջյանի և նրա ուսանողների կողմից։? Սողոմոնը բացահայտեց երաժշտության նկատմամբ իր մեծ սերը և սկսեց ձայնագրել Էջմիածնի շրջակայքի գյուղերում երգվող երգերը+. գյուղացիները նրան տվել էին «Նոտայի Վարդապետ» անունը։? Հրաչյա Աճառյանը «Կյանքիս հուշերից» գրքում գրում է.-


Պատմում են, թե մի օր Կոմիտասը դաշտում մի խնջույքի ժամանակ լսում է էշի զռալը, իսկույն մի թղթի կտոր է վերցնում և սկսում է ձայնագրել. Կոմիտասը էշին հանդիմանում է, թե «Ա’յ ապուշ, սխալ ես զռում, զռալ էլ չգիտես, այդպես չեն զռա»:-


3․ Կրկնիր անցած տարվա սովորած բանաստեղծությունները՝ Կոմիտաս «Ճանապարհ»,  «Ծառեր, թփեր, լեցուն միրգ»։
Կոմիտաս
Posted on 
Ծառեր, թըփեր լեցուն միրգ,
Մառան տարան գիրկ ու գիրկ,
Աշուն սընաւ։

Սաղարդ–սաղարդ սարսելով,
Ոսկի տերեւ դարսելով
Աշուն քընավ։

Տարափ ու բուք փըչելով,
Վայուն–մայուն ճըչելով՝
Աշուն ծընավ։
 
Դուրս գրիր անծանոթ բառերը, բացատրիր:
Չկանմ անծանոթ բառեր։
Տարվա ո՞ր եղանակն է նկարագրված բանաստեղծության մեջ:
Աշունն էր նկարագրված շատ գեղեցիկ բառերով։
Վերնագրիր բանաստեղծությունը:
Ես կվերնագրեյի 
ԱՇՈՒՆԸ ԵԿԱՎ
Վերնագրիր բանաստեղծության յուրաքանչյուր տունը:
Առաջի տունը- ԼԵՑՈՒՆ ՄԻՐԳ
Երկրորդ տուն-ՈՍԿԻ ՏԵՐև
երրորդ տուն- ԱՇՈՒՆ ԾՆԱՎ
Նկարիր բանաստեղծության այն տունը, որն ամենաշատը հավանեցիր:
Ամենաշատը հավանեցի վերջի տւնը։Քանի որ, այն վերջապես շատ գեղեցիկ և հուզիչ բառերով ասեց, որ ծնվեց գարունը։
Անգիր սովորիր բանաստեղծությունը:





Բնագիտություն

ՆՅՈՒԹԵՐԻ ԵՐԵՔ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՎԻՃԱԿՆԵՐԸ

Опубликовано 13 августа, 2018 автором Իվետա Ջանազյան

download-2
Կատարելով դիտարկումներկհամոզվեք, որ նյութերը հանդես են գալիս տարբեր վիճակներում։ Որոշ նյութեր սովորական պայմաններում հեղուկ վիճակում են, մյուսները՝ գազային, երրորդները՝ պինդ։ Կախված պայմանների փոփոխությունից՝ նրանց վիճակները կարող են փոփոխվել:


Օրինակ՝ ջուրը տնային պայմաններում հեղուկ վիճակում է, սառեցվելիս հեղուկ վիճակից վերածվում է պինդ վիճակի՝ սառույցի, իսկ տաքացվելիս՝ գազային վիճակի՝ գոլորշու: Սառույցը ջրի պինդ վիճակն է, իսկ գոլորշին՝ գազային: Ոսկին սովորական պայմաններում պինդ վիճակում է, շատ բարձր ջերմաստիճանում հալվում է և վերածվում հեղուկի, իսկ ջերմաստիճանն ավելի բարձրացնելու դեպքում սկսում է եռալ և վերածվել գազի։
Նյութը, կախված պայմաններից, հիմնականում լինում է պինդ, հեղուկ կամ գազային վիճակում։
Դիտարկենք տարբեր մարմիններ և, պարզ փորձեր կատարելով, ծանոթանանք դրանց որոշ հատկություններին։
Վերցնենք ապակուց, երկաթից և պղնձից պատրաստված ձողեր, որոնք սովորական պայմաններում պինդ վիճակում են։ Դժվար չէ համոզվել, որ այդ նույն պայմաններում ինչ դիրքով և որտեղ էլ դնենք այդ ձողերը, դրանք կպահպանեն իրենց ձևն ու ծավալը։
Պինդ մարմինները պահպանում են իրենց ձևն ու ծավալը։
Սա պինդ մարմինների հատկություններից է։
Այժմ դիտարկենք հեղուկները։ Վերցնենք 50 մլ ծա-վալով որևէ հեղուկ, օրինակ՝ մասուրի հյութ, և լցնենք բաժակի մեջ։ Նա կընդունի բաժակի ձևը։ Եթե լցնենք մեկ այլ անոթի մեջ, ապա կընդունի այդ անոթի ձևը, բայց նրա ծավալը կրկին կմնա 50 մլ։ Դա նշանակում է, որ մի անոթից այլ անոթ տեղափոխվելիս հեղուկի ծավալը պահպանվում է, բայց ձևը փոխվում է՝ ընդունում է այն անոթի ձևը, որտեղ լցված է:
Հեղուկները պահպանում են իրենց ծավալը, բայց ձևը՝ ոչ։ Սա հեղուկների հատկություններից է:
Դիտարկենք գազային վիճակում գտնվող նյութերից օրինակ՝ օդի նմանատիպ հատկությունը: Եթե օդով լի գնդակը սեղմենք, ապա նրա ձևը կփոխվի, և բնականաբար այդ նույն ձևը կստանա նաև նրանում եղած օդը: Եթե գնդակի ծավալը փոքրացնենք՝ նրա մի մասը սեղմելով, ապա այդ նույն ծավալը կստանա նաև նրանում եղած օդը: Դժվար չէ հետևություն անել, որ գնդակի մեջ լցված օդն ընդունում է տվյալ գնդակի ձևն ու ծավալը: Գնդակի ձևի ու ծավալի փոփոխությունից փոփոխվում են նաև նրանում եղած օդի ձևն ու ծավալը:
Գազերը չեն պահպանում ոչ իրենց ձևը, ոչ ծավալը և զբաղեցնում են իրենց տրամադրված ողջ տարածքը։
Սա գազերի հատկություններից է:

Հետաքրքիր փորձեր ջրի հետ:

Առաջադրանք 1
Թվարկեք 2–ական նյութ, որոնք սովորական պայմաններում հետևյալ վիճակներում են.
ա) պինդ բ) հեղուկ գ) գազային

ա) պինդ-քար

բ) հեղուկ-ջուր , նավթ։

գ) գազային -գազ, օդ

Առաջադրանք 2
Թվարկեք առնվազն 5 նյութ, որից կարելի է բաժակ պատրաստել։

Ապակի, փայտ, ոսկուց, կավից։

Առաջադրանք 3
Առանձնացրեք ստորև տրված նյութերը և տեղադրեք աղյուսակի համապատասխան սյունակներում` պինդ —  հեղուկ  — գազային
Պղինձ, ջուր, կաթ, նավթ, ոսկի, ապակի, թթվածին, գոլորշի, ջրածին, փայտ, պողպատ, արծաթ, ոսկի:

պինդ- պղինձ,ոսկի,արծաթ,ապակի,փայտ,պողպատ,արծաթ,ոսկի։

հեղուկ- ջուր,կաթ,նավթ

գազային-թթվածին,գոլորշի,ջրածին։

Վարժությո ւն

պինդ- քար,ոսկի,արծաթ

հեղուկ- ջուր, կաթ, հյութ

գազային-գազ,գոլորշի, ջրածին,

ՄԱՔՈՒՐ ՆՅՈՒԹԵՐ ԵՎ ԽԱՌՆՈՒՐԴՆԵՐ, ԽԱՌՆՈՒՐԴՆԵՐԻ ԲԱԺԱՆՄԱՆ ԵՂԱՆԱԿՆԵՐԸ

Опубликовано 16 августа, 2018 автором Իվետա Ջանազյան

Առօրյայում մենք շատ ենք օգտագործում «մաքուր ջուր», «մաքուր աղ», «մաքուր արծաթ (կամ ոսկի)» և նման այլ արտահայտություններ: Իրակա­նում այդ նյութերդ բոլորովին էլ մաքուր չեն: Օրինակ՝ նույնիսկ ամենա­բարձր հարգի արծաթե կամ ոսկե մատանին պարունակում է նաև այլ նյու­թեր, այսինքն՝ իրականում խառնուրդ է:

Մաքուր չէ նաև խմելու ջուրդ, որը նույնպես պարունակում է խառ­նուրդներ՝ թեկուզ քիչ քանակով: Դեռ ավելին՝ իսկական մաքուր (թորած) ջուրն օգտակար չէ առողջությանը:

Օդը, որը մենք շնչում ենք, նույնպես խառնուրդ է ու բաղկացած է մի քանի գազից՝ ազոտ, թթվածին, ածխաթթու գազ, ջրային գոլորշիներ, արգոն և այլն:

Մաքուր նյութերը բաղկացած են միայն մեկ նյութի մասնիկներից և ունեն հաստատուն բաղադրություն:

Խառնուրդները բաղկացած են մեկից ավելի նյութերի մասնիկնե­րից, ըստ որում այդ բաղադրիչ նյութերը պահպանում են իրենց հատ­կությունները

Հաճախ (բայց ոչ միշտ) հնարավոր է անզեն աչքով տարբերել մա­քուր նյութը խառնուրդից, օրինակ՝ տարբեր գույնի պինդ նյութերի խառ­նուրդները: Կամ, եթե թափանցիկ անոթի մեջ լցնենք ջուր, ավելացնենք ածխի փոշի և անոթը թափահարենք, ապա կստացվի ջրի ու ածխի փոշու խառնուրդ, որում պարզորոշ երևում են ածխի սև մասնիկները: Որոշ ժա­մանակ անց ջրից թեթև ածխի մասնիկները կբարձրանան վերև, և ջուրը կմաքրվի:

Սակայն կերակրի աղը ջրում լուծելիս ջուրը թափանցիկ է մնում, և ա­ղի առկայությունը ջրում բացահայտվում է, օրինակ, համը փորձելիս:

Շատ հաճախ անհրաժեշտ է լինում բաժանել խառնուրդներն իրենց բաղադրիչների: Հայտնի են այդպիսի բաժանման մի շարք եղանակներ, ո­րոնցից առավել մատչելի են պարզեցումը, զտումը, շոգիացումը, մագնիսով բաժանումը, ինչպես նաև՝ թորումը:

Պարզեցում: Երբեմն տարբեր պատճառներով ջրի ծորակից հոսում է ավազի մասնիկներ պարունակող ջուր: Եթե այդ ջուրը լցնենք բաժակի մեջ և որոշ ժամանակ թող­նենք, ապա ջրից ծանր ավազի մասնիկները կնստեն բաժակի հատակին, և ջուրը կմաքրվի՝ կպարզվի: Այնուհետե հնարավոր է մաքրված ջուրը զգուշությամբ լցնել մեկ այլ բաժակի մեջ:

Զտում: Եթե հեղուկին խառնված են չլուծ­վող պինդ մասնիկներ, ապա վերջիններս հնա­րավոր է առանձնացնել նաև զտմամբ (ֆիլտրմամբ): Այս եղանակից օգտվելիս օգտագործում են հատուկ զտիչ թուղթ (ֆիլտրի թուղթ): Ապակե կամ այլ նյութից պատրաստված ձագարը ֆիլտ­րի թղթով տեղադրում են ընդունող անոթի վրա և ձագարի մեջ լցնում պղտոր հեղուկր: Պինդ նյութի մաս­նիկները մնում են զտիչ թղթի վրա, իսկ մաքրված թափանցիկ զտահեղուկը հավաքվում է ընդունող անոթի մեջ:

Շոգիացում: Նշված երկու եղա­նակով անհնար է բաժանել հեղուկը և դրանում լուծված պինդ նյութը, օրի­նակ՝ կերակրի աղը կամ շաքարը ջրից: Այդ դեպքում կարելի է կիրառել շո­գիացումդ: Օրինակ՝ եթե շաքարի ջրա­յին լուծույթը լցնենք թասիկի մեջ ե սպիրտայրոցով կամ այլ տաքացուցի­չով տաքացնենք, ապա որոշ ժա­մանակ անց ջուրր կգոլորշանա, իսկ շաքարի մանր բյուրեղները կմնան թասիկի հատակին:

Թորում: Իսկ ինչպե՞ս վար­վել, եթե անհրաժեշտ է բաժանել միմյանց մեջ լավ լուծվող հեղուկներր, օրինակ՝ սպիրտը կամ նավթը և ջուրը: Դեռ հին ժամանակներում մարդիկ նկատել էին, որ այդպիսի հեղուկները հնարավոր է բաժանել իրարից՝ խառնուրդր եռացնելով, և ապա՝ ավելի դյուրաեռ (հեշտ եռացող) հեղու­կի գոլորշին սառեցնելով ու մեկ այլ անոթում ստացված մաքուր հեղուկր հավաքելով: Սա շատ կարևոր եղանակ է, որի միջո­ցով, օրինակ, նավթից ստանում են բազմա­թիվ արժեքավոր բաղադրիչներ:


Մագնիսով բաժանում:
 Այս եղանակից հնարավոր է օգտվել, եթե խառնուրդի բաղադրիչներից մեկր ձգվում է մագնիսով, օրինակ՝ երկաթի մանր տաշեղների ու ծծմբի փոշու խառնուրդների դեպքում: Այդպիսի խառնուրդին մագնիս մոտեցնելիս երկաթի փոշին կձգվի մագնիսի վրա ու կառանձնանա:

Բնագիտական փորձ — փորձի համար բերում եք մետաղե գդալ, մոմ աղ կամ շաքարավազ, լուցկի:

Գործնական աշխատանք

Ա] մահճակալ, պահարան, վարագույր։

Բ-սիրածդ գրքերի անունները- Ալիսը հրաշքների աշխարհում, Փոքրիկ իշխան։

Գ-Նոր սենյակ

9․ Հորդ- հարդ, հորթ,վարդ,

հարդ-հորդ,վարդ,Վարդ,հորթ։

Ուղտ- ախտ,աղտ,ուխտ,

գիրք-դիրք,գիրկ։

10․

հնչել-ձայնել

հնչյուն-ձայն

հնչեղ- ձայնեղ

գեղեցկաձայն-բարեհունչ

11․Հնչեց առաջին զանգը։

Ես գիտեմ բոլոր հնչյուները։

Ես իմ փոքրիկ եղբորը սովորեցրի գրել կարդալ։

Գիրը ստեղծվել է որևէ միտք գրավոր փոխանցելու համար։

12․

Հանկարծ ինչ որ հնչյուններ լսվեցին։

Ամեն ինչ լուռ էր ոչ մի ձայն չէր լսվում։

Հայերեն գրերը Մեսրոպ Մաշտոցն է ստեղծել։

Անծանոթ տառեր են չեմ կարող կարդալ։

ENGLISH

Պատասխանեք հարցերին, պատրաստ եղեք քննարկման։

  1. What is your favourite animal?
  2. My favourite animal is a dog.
  3. Find out interesting facts about you’re favourite animals.

Dog

ADVERTISEMENTIMAGE SOURCE

Dog

The history of dogs is an old tale indeed. You could say as long as there has been civilisation, there have been records of humans and dogs. Dogs were domesticated from wolves around 15,000 years ago. New evidence suggests that dogs were first domesticated in East Asia, possibly China. Over time, the dog has developed into hundreds of breeds with a great degree of variation.

  1. What can you tell about your favourite animal?
Dogs are very loyal animals. People call dogs loyal friends ․
  1. What can you tell about our zoo, do you like it?

I like our zoo .Our zoo is very nice.There are many interesting animals.I feel sorry for the animals ,because they are in the cage.

Անծանոթ բառերից երեքով կազմեք նախադասություններ։

The animals are in a cage․-Cage.

My father drive our new car.-Drive

There is beautifule fence in our garden-Fence

5-3 դասարան

25.09.2020

1. Գտենք այն թիվը, որը *-ի փոխարեն տեղադրելու դեպքում կստացվի ճիշտ հավասարություն:

  1. 120:30=3x*
  2. 6×20=240:2
  3. 18:6=24:8
  4. Կատարեք գործողությունները
  5. ( 71+ 132342:14)+(1546-847:121)=11063

2. Հայրը 65 տարեկան է, դուստրը՝ 41։ Քանի՞ տարեկան էր հայրը, երբ դուտրը 16 տարեկան էր։

65-41=24

24+16=30

3. Երեք հաջորդական կանգառներում ավտոբուսից իջնում է 3 ուղևոր, բարձրանում՝
4-ը։ Քանի՞ ուղևոր կար ավտոբուսում ամենասկզբում, եթե երեք կանգառներից հետո
դարձավ 15 ուղևոր։

լուծում

3×3=9

4×3=12

15-12=3

9+3=12

Պատասխան սկզբում ավտոբուսի մեջ կա 12 մարդ։

4. Հաշվել ուղղանկյան մակերեսը նայելով գծագրին

զզ
լուծում

S=14×8

S=112

Բնագիտություն

Ինչ է բնությունը. կենդանի և անկենդան բնություն

Опубликовано 8 августа, 2018 автором Իվետա Ջանազյան

untitled
639203038

Բնությունն ամբողջ նյութական աշխարհն է: Այն բաղկացած է կենդանի և անկենդան բաղա­դրիչներից: Բույսերը և բոլոր կենդանի օրգանիզմնե­րը՝ ներառյալ մարդը, կենդանի բնության մարմիններ են: Արեգակը, մոլորակները, աստղերը, քարը, գրիչը, քանոնը և այլն անկենդան բնության մարմիններ են։

Ի տարբերություն մյուս կենդանիների՝ մարդն օժտված է բանականությամբ և բնության բարիքնե­րը կարողանում է տնօրինել ըստ իր նպատակների։ Այդ պատճառով բնության վերաբերյալ գիտելիքնե­րը մեծ դեր ունեն մարդու կյանքում’ առաջին հերթին բնությունը պահպանելու նպատակով: Բնությունը ուսումնասիրվում է տարբեր գիտությունների կողմից: Բնությունն ուսումնասիրող գիտությունների խումբը կոչվում է բնագիտություն:

Բնության մեջ մշտապես կատարվում են բազմապի­սի փոփոխություններ: Երկնքում իր դիրքն է փոխում Լուսինը, կայծակն է փայլատակում, անձրև է տեղում, երբեմն անձրևից հետո ծիածանն է հայտնվում, հա­տակին թափված ջուրն է գոլորշանում, ժանգոտում է երկաթե մեխը: Այս փոփոխությունները բնության երևույթներ են:

Բնության յուրաքանչյուր երևույթ ունի իր առաջաց­ման պատճառները և առաջացնում է իր հետևանքնե­րը: Օրինակ’ ցերեկվա և գիշերվա հերթափոխության պատճառը Երկրի պտույտն է իր առանցքի շուրջ, իսկ տարվա եղանակների փոփոխությունները հետևանք են Արեգակի նկատմամբ Երկրի դիրքի փոփոխության: Մարմինների ցած ընկնելու պատճառը Երկրի ձգողու­թյունն է: Քամու առաջացման պատճառներից է օդի անհավասարաչափ տաքացումը: Օդի ջերմաստի­ճանի իջնելու պատճառով ձմռանը ջուրը սառչում է: Գարնանը ձնհալը օդի ջերմաստիճանի բարձրանալու հետևանք է: Այս օրինակները միաժամանակ հաստա­տում են, որ բնության երևույթները փոխադարձաբար կապված են:

Ուսումնասիրելով «Բնագի­տություն» առարկան՝ դուք պատկերացում կկազմեք բնության զանազան երևույթների և դրանց առաջաց­ման պատճառների մասին, կարևոր տեղեկություններ կստանաք Տիեզերքի, Երկրի կառուցվածքի, բուսա­կան և կենդանական աշխարհների, մթնոլորտի, ջրո­լորտի և այլնի վերաբերյալ:

Առաջադրանք

  1. Նկարագրեք որևէ երևույթ և նշեք դրա առաջացման պատճառներն ու առաջացրած հետևանքները։

Ծիածան, անձրևից հետո երկնքում հայտնվող բազմերանգ կամարի տեսքով մթնոլորտի տեսողական երևույթ է։

Սովորաբար, ծիածանն առաջանում է այն ժամանակ, երբ անձրևից հետո օդում դեռևս մնացած և ճախրող ջրի մանր կաթիլները լուսավորում է բացված արևը։ Ծիածանը երևում է այնքան ժամանակ, քանի դեռ Արևի ջերմությունից օդը բավարար չափով չի տաքացել և անձրևի փոշին չի գոլորշացել։ Դա տևում է մի քանիսից մինչև մի քանի տասնյակ րոպե։

  1. Ըստ դասանյութում բերված նկարների՝ աղյուսակում գրեք կենդանի և անկենդան բնության մարմինների անուններ:
  2. Անկենդան- քար, արձան, երկիր,բաժակ, գնդակ, կահույք։
  3. Կենդանի- մարդ, կենդանիններ,բույսեր․

ԲՆՈՒԹՅԱՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱՍԻՐՄԱՆ ՄԵԹՈԴՆԵՐԸ. ԴԻՏՈՒՄ, ՓՈՐՁ, ՉԱՓՈՒՄ

9bc64907d6f2

Մարդկության զարգացման պատմությունը ցույց է տալիս, որ դարեր շարունակ մարդը ձգտել է ճանաչել բնությունը, առավել խոր գիտելիքներ ձեռք բերել բնության մարմինների և երևույթների մասին:

Բնության տարբեր մարմինների հատկությունների, բնական երևույթ­ների իմացությունը մարդուն հնարավորություն է տալիս ճիշտ կողմնորոշվելու առօրյա կյանքում, խուսափելու հնարավոր վտանգներից, ստեղծելու նյութական բարիքներ, ավելի բարեկեցիկ և հարմարավետ դարձնելու իր կյանքը:

Կենդանի և անկենդան բնությունը կարելի է ուսումնասիրել տարբեր ե­ղանակներով կամ, ինչպես ընդունված է ասել, տարբեր մեթոդներով, որոն­ցից են դիտումը, փորձը և չափումները:

Դիտումների միջոցով մենք մեր զգայարանների շնորհիվ բնական պայմաններում ծանոթանում ենք տարբեր երևույթների, պարզում տարբեր մարմինների հատկությունները: Դիտումները մեզ թույլ են տալիս որոշակի նախնական պատկերացումներ կազմել այս կամ այն երևույթի մասին, նկատել որոշ օրինաչափություններ։
Բնության երևույթներն ուսումնասիրում են գիտնականները: Սակայն մի շարք երևույթներ կարող եք ուսումնասիրել նաև դուք՝ կատարելով պար­զագույն դիտումներ: Դիտման միջոցով կարող եք պարզել, որ մարմինները տաքանալիս ընդարձակվում են, որ տարբեր նյութեր տարբեր չափով են ջերմություն հաղորդում, որ բույսերն առանց ջրի չորանում են, որ գետերը սովորաբար վարարում են գարնանը և այլն:

Բնության մասին ավելի խոր գիտելիքներ կարելի է ձեռք բերել փորձե­րի միջոցով: Փորձի ընթացքում հետազոտողը ոչ միայն պարզապես դիտում է ուսումնասիրվող երևույթը, այլև կարողանում է միջամտել տեղի ունեցող փոփոխություններին, կառավարել դրանք: Առավել հավաստի տեղեկու­թյուններ ստանալու համար փորձերը կրկնվում են մի քանի անգամ:
Օրինակ՝ եթե դուք ցանկանում եք պարզել, թե որ ջերմաստիճանում է եռում ջուրը, ուսուցչի օգնությամբ կարող եք կա­տարել հետևյալ փորձը: Անոթի մեջ լցրեք ջուր և սկսեք տաքացնել: Փորձի ընթացքում հետևեք ջրի մեջ իջեցված ջերմաչափի ցուցմունքին ։
Երբ ջուրն սկսի եռալ, գրանցեք ջերմաչա­փի ցուցմունքը: Դա կլինի ջրի եռման ջերմաստիճանը: Ձեր մեջ կարող է հարց առաջանալ՝ իսկ գուցե ավելի փոքր քանակությամբ ջուրն ա­վելի ցա՞ծր ջերմաստիճանում է եռում: Ձեր այդ ենթադրությունր դարձյալ կարող եք ստուգել փորձով: Կպարզվի, որ ջրի եռման ջերմաստիճանը կախված չէ ջրի քանակից: Ինչ քանա­կությամբ ջուր էլ վերցնեք, կեռա միևնույն ջերմ­աստիճանում:

Փորձերի միջոցով ուսումնասիրում են ոչ միայն անկենդան, այլև՝ կեն­դանի մարմինների հատկությունները: Օրինակ՝ փորձերով կարելի է պար­զել որոշ նյութերի օգտակար ազդեցությունը բույսերի աճի վրա կամ ստու­գել սննդում թունավոր նյութերի առկայությունը և դրանց վնասակար ազ­դեցությունը մարդու առողջության վրա:

Դիտումները և փորձերը լրացվում են չափումներով և քանական հաշ­վարկներով: Ոչ մի լուրջ հետազոտություն չի իրականացվում առանց չա­փումների: Դուք արդեն ծանոթ եք, թե ինչպես են չափում հեռավորությունը, մարմնի զանգվածը, ժամանակը: Չափման շնորհիվ որոշվում է չափ­վող մեծության թվային արժեքը՝ համապատասխան միավորով արտա­հայտված, օրինակ՝ երկարությունը՝ մետրերով, ժամանակը՝ վայրկյաննե­րով, զանգվածը՝ կիլոգրամներով և այլն:

Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Որո՞նք են բնության ուսումնասիրման եղանակները:

ԴԻՏՈՒՄ, ՓՈՐՁ, ՉԱՓՈՒՄ։

  1. Ի՞նչ է դիտումը, բերեք օրինակներ:
  2. Դիտումների միջոցով մենք մեր զգայարանների շնորհիվ բնական պայմաններում ծանոթանում ենք տարբեր երևույթների, պարզում տարբեր մարմինների հատկությունները:
  1. Ինչո՞վ է փորձը տարբերվում դիտումից:

Փորձի ընթացքում հետազոտողը ոչ միայն պարզապես դիտում է ուսումնասիրվող երևույթը, այլև կարողանում է միջամտել տեղի ունեցող փոփոխություններին, կառավարել դրանք: Առավել հավաստի տեղեկու­թյուններ ստանալու համար փորձերը կրկնվում են մի քանի անգամ:

  1. Նկարագրեք որևէ փորձ։

Գնդակը նետում ենք վերև բայց այն ներքև է իջնում։Ինչպես կարող ենք դա բացատրել։Հիմա կբացատրեմ դա երկրի ձգողության ուժն է։

  1. Թվարկեք երկարության ժամանակի, զանգվածի չափման միավորները։
  2. Երկաոորության չափման միավորները-մմ,սմ,դմ,մ,կմ։
  3. զանգվածի ճապման միավոր-գ, կգ,տ։
  4. ժամանակ-վրկ,ր,ժ,օր,շաբաթ,ամիս, տարի,դար։

Առաջադրանք 2

Թվարկեք քանի նյութից կարելի է պատրաստել բաժակը:

1․Ապակուց

2․փայտից

3․Պղնձից

4․երկաթից

5․Ոսկուց

Առաջադրանք 3

Թվարկեք տանը, դպրոցում, բակում հանդիպող գործիքներ, որոնցով չափումներ են կատարում:

Մետրով, քանոնով, կշեռք։

Առաջադրանք 4

Թվարկեք տանը, դպրոցում, բակում հանդիպող օրգանական և անօրգանական ։

Օրգանական-գազ, բենզին, ացետոն, բոլոր դեղերը, պոլիէթիլային տոպրակները, արհեստական մետաքս։

Մաթեմատիկա

24.09.2020

Թեմա՝ Մեկը և զրոն յուրահատուկ թվեր են

  1. Կատարե՛ք գործողությունները.

Ա. (45:9-24:6) x 1 + 2×1=3

Բ.(1+1):1+1:(3-2) + 4 x 1- 1 : 1=6

Գ. (25 -24) x (6-5)+1:1+(8-7) x 1=3

Դ. (453-452):(17-16) + 1 x 1=2

  1. Գրեք այն ամենափոքր քառանիշ թիվը, որը չի փոխվում նրա գրառման մեջ թվանշանների ցանկացած տեղափոխության դեպքում:

Պատասխան 1111

3.Կատարեք գործողությունները

(25-75:3) =0

10 x (11-121:11)=0

5-0+13×0-4×0=5

  1. Բրուտը 1 օրում պատրաստում էր 5 կճուճ: Նոր չարխ տեղադրելուց հետո նա սկսեց 1 օրում 3 կճուճով ավելի պատրաստել: Քանի՞ կճուճ կպատրաստի բրուտը 7 օրում:

լուծում

5+3=8

8×7=56

Սեպտեմբերի 24

Ռեդյարդ Քիփլինգի «Թե ինչպես գրվեց առաջին նամակը» , կատարիր առաջադրանքները՝

Սեպտեմբերի 24

Ռեդյարդ Քիփլինգի «Թե ինչպես գրվեց առաջին նամակը» , կատարիր առաջադրանքները՝

1.Գրիր հետևյալ բառերի հոմանիշները՝քարայր մեծ, չքնաղ, ճամփա, խոշոր, ծիծաղ: 

քարայր -քարանձավ, այր, անձավ,

Մեծ-հսկա,

Չքնաղ- շատ գեղեցիկ, աննման, չնաշխարհիկ

ճամփա- ճանապարհ։ 

խոշոր- հսկա, մեծ

ծիծաղ- խինդ

2.Քո կարծիքով ո՞րն է այս պատմության ամենազվարճալի հատվածը: 

Ինձ ամենաշատը դուր եկավ 1-ի մասի այս հատվածը։

Օտարականը նայեց նկարին ու գլխով արեց: Ապա մտածեց. «Ես գնամ, օգնության կանչեմ նրա ցեղակիցներին»:

 Ինձ դուր եկավ ,քանի որ օտարականը ընդհանրապես ուրիշ բան էր հասկացել նկարին նայելով և դա շատ ծիծաղելի էր։

3.Դու էլ փորձի՛ր նկար-նամակ ուղարկել Թաֆիին և համոզի՛ր, որ գրել-կարդալ սովորի: 

Image.jpeg

4.Համացանցից, այլ աղբյուրներից գտի՛ր տեղեկություններ նամակի մասին. ինչ ասել է նամակ,
 նամակների տեսակները, կառուցվածքը և այլն: 

Նամակը  մեկ կամ երկու թերթից կազմված անձնական կամ պաշտոնական բնույթ կրող գրավոր ուղերձ է։ Սովորաբար նամակը հասցեատիրոջն է հասնում փոստային  ծառայության միջոցով։

Նամակագրությունների քանակը ժամանակակից հեռահաղորդակցման միջոցների հայտնագործությունից հետո զգալիորեն նվազել է։

Մայրենի Լեզու

.Առաջին և երկրորդ մասերը բաժանիր հատվածների և վերնագրիր յուրաքանչյուր հատվածը:

 Առաջին մաս-Օգնություն օտարականից։

Երկրորդ մաս-Նկար նամակ

2. Այդ հատվածներից, որը քեզ ամենաշատն է դուր եկել, գրավոր փոխադրիր:

Ինձ ամենաշատը դուր եկավ 1-ի մասի այս հատվածը։

Օտարականը նայեց նկարին ու գլխով արեց: Ապա մտածեց. «Ես գնամ, օգնության կանչեմ նրա ցեղակիցներին»:

 Ինձ դուր եկավ ,քանի որ օտարականը ընդհանրապես ուրիշ բան էր հասկացել նկարին նայելով և դա շատ ծիծաղելի էր։

Մաթեմատիկա

5-րդ դասարան

23.09.2020

Հաշիվ և թիվ. Բնական թվեր և նրանց համեմատումը

  1. Թվերը դասավորեք աճման կարգով

14, 27, 98, 12, 47,654, 24, 1478

12,14,24, 27,47 , 654,1478:

  • Թվերը դասավորեք նվազման կարգով

478, 14, 14587, 25, 14, 147, 2005

14587,2005, 478, 147, 25,14,14

  • Բերեք անհավասարությունների միքանի օրինակներ

Օր. 14 > 7, 154 < 178

25 >20 5000<7000

  • Համեմատե՛ք թվերը

147 < 158

174<  478

25<   52

147899 <  455567

  • Աշակերտը կարդալով օրական 10 էջ, 6 օրվա ընթացքում կարդացել է գրքի կեսը: Քանի՞ էջ կա գրքում:
  • Լուծում
  • 10×6=60
  • 60×2=120