Լրացուցիչ աշխատանք

Տրված կապակցություններում ընդգծված բառերով փոխաբերական իմաստով բառակապակցություն կազմիր:
Օրինակ՝ մաքուր սրբիչ-մաքուր հոգի
լուսավոր սենյակ-լուսավոր հոգի
բարձր սար- բարձր անուն
սև գրիչ- սև օր
տափակ տանիք-տափակ մարդ
սուր դանակ-սուր աչք
ծանր իր-ծանր կյանք
խոր ձոր-խորը սիրտ

2. Կետերի փոխարեն գրիր ածանցներ:
Օրինակ՝ վազ.- վազք, վազորդ
արմավ.-արմավենի
ուժ.-ուժեղ,ուժային
հարսն.-հարսնացու
տենչ.-տենչալ
գործ.-գործել,գործիք,գործ
մետաղ.-մետաղյա,մետաղե
խռով.-խռովել,խռովկան
փայլ.-փայլել,փայլուն,փայլփլուն
վերջ.-վերջնական,վերջույթ
հոտ.-հոտավետ
հուր.-հուրան,հրաբաշ
խնձոր.-խնձորենի

3.Լրացրու ա հոդակապ ունեցող բառերի՝
ա. առաջին բաղադրիչները՝ ազգանվեր, հայաբնակ, դաշտածաղիկ, ընկերախաղ, խաղատուն, հացատուն,երգչախումբ
բ.  երկրորդ բաղադրիչները՝ մարդամոտ, հացաբաժին, զարդատուփ, հողաթափ, օդապարիկ, նավապետ:

Գանձասար,նախագիծ


Գանձասար, վանական համալիր Արցախի Հանրապետության Մարտակերտի շրջանի Վանք գյուղի մոտակայքում, պատմական Մեծ Հայքի Արցախ նահանգի Մեծ Առանք գավառում, Խաչենագետի ձախ ափին, Գանձասար լեռան վրա։ Իր անունն ստացել է Վանք գյուղի դիմաց գտնվող բլրի անունից, որի ընդերքում կան արծաթի և այլ մետաղների հանքեր։

Ըստ երևույթին, վանքի տեղը կոչվում էր Աղվան, որ հին հայկական աղբյուրներում հիշատակվում է նաև որպես ամառանոցավայր (հավուց տեղիք)։ Դասական տառադարձությամբ Աղուան։


Հետաքրքիր տեղեկություններ

  • Պատմական աղբյուրներից հայտնի է, որ Գանձասարը Արցախում քաղաքական և կրոնական հանդիպումների վայր էր հանդիսանում: Կարճ ժամանակահատվածում վանքը դարձել էր մշակութային կյանքի կենտրոն, ինչպես նաև կաթողիկոսանիստ: XVII դարի վերջին վանքը դարձավ ազգային-ազատագրական շարժման կարևոր կենտրոններից մեկը: 1701 թ.-ին այստեղ գրվեց Ռուսական կայսր Պետրոս I-ին ուղղված առաջին նամակը, որում արցախահայությունը օգնություն խնդրեց Ռուսաստանից:

  • 2Էրմիտաժի գիտական խորհրդի անդամ, սովետական հայտնի պատմաբան և արվեստաբան Ա. Յակոբսոնը, ով երկար տարիներ ուսումնասիրում էր վանքը, եկեղեցին անվանել է «հայկական ճարտարապետության շտեմարան»: Ֆրանսիացի հայտնի պատմաբան Չարլզ Դիլը Գանձասարը ներառեց հայկական ճարտարապետության հինգ գլուխգործոցների շարքում, որոնք մտան համաշխարհային ճարտարապետության գանձարան:

  • 3Հոկտեմբերի 23-ին Գանձասար եկեղեցում կայացավ «Գանձասար» գորգերի համալիրի օրհնման արարողությունը: Այսպիսով՝ Գանձասարում պաշտոնապես ազդարարվեց բարեգործական մի նախագծի մեկնարկ,  որով սկսվում է հայկական գորգարվեստի հարուստ ավանդույթների մերօրյա վերելքը. նախագիծ,  որտեղ խաչվում են հայկական եկեղեցական ճարտարապետությունն ու գորգարվեստը: Գորգերի պատրաստմամբ զբաղվել է «Մեգերյան կարպետ» ընկերությունը: Գորգերը եզակի են ոչ միայն իրենց դիզայնով, այլև չափերով: Գանձասարի ուղեգորգի լայնությունը՝ 1 մետր 32 սմ է, երկարությունը 6 մետր 61 սմ, նախասրահի գորգի մակերեսը՝ 36 ու կես քմ է, խորանագորգինը՝ գրեթե 14 քմ: Հատուկ Գանձասարի համար նախագծված գորգը հենց այդպես էլ կոչվելու է՝ «Գանձասար գորգ»:

Բնակչության վերարտադրությունը

      Դասի հղումը
Աշխարհի բնակչության խտության քարտեզ 

Բնակչության վերարտադրության վրա որ գործոններն են ազդում և ինչպես:

Բնակչության վերարտադրության վրա ազդում է բնական-կենսաբանական, հոգեբանական,մշակութային,տնտեսական,հոգեբանական գործոնները։

Ուրվագծային քարտեզի վրա նշեք 15 երկիր, որտեղ բնակչության վերարտադրության առաջին տիպն է։

Չինաստան-1439․32 մլն
Ինդիա-1380․00 մլն․
Ինդոնեիսա-273․52մլն․
Բրազիլիա-212․56մլն
Բանգլադեշ-164․69մլն
Ռուսաստան-145․93մլն
Մեքսիկա-128․93մլն․
Ճապոնիա-126․48մլն
Վիետնամ-97,34մլն․
Գերմանիա-83․78մլն․
Թուրքիա-84․34մլն․
Դ․Ր քոնգո-89․56մլն․
Իտալիա-60․46մլն․
Տաիլանդ-69․80մլն․
Նիգեիրա-216․14մլն․



Նշած երկրները առանձնացրեք ըստ վերարտադրության առաջին և երկրորդ տիպի
Ֆրանսիա, Նիգերիա, Սաուդյան Արաբիա, Պորտուգալիա, Ռուսաստան, Արգենտինա, Սիրիա, Կանադա, Ճապոնիա, Պակիստան, Հնդկաստան, Բելգիա, Գերմանիա, Իտալիա, Չինաստան, Ալժիր, Հայաստան, Ուկրաինա, Իսպանիա, Քենիա, Կամերուն, Մալթա, Ինդոնեզիա, Ավստրալիա, Չադ, Նոր Զելանդիա, Հունաստան, Եմեն 


ՄԱՐՄԻՆՆԵՐԻ ՇԱՐԺՈՒՄԸ ԵՎ ՓՈԽԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆԸ

Դաս-8  (Ժամկետը՝ հոկտեմբերի 10-14).

Թեման`

ՄԱՐՄԻՆՆԵՐԻ ՇԱՐԺՈՒՄԸ ԵՎ ՓՈԽԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆԸ.

       §7. Մեխանիկական շարժում: Շարժման հարաբերականությունը:

       §8. Նյութական կետ: Շարժման հետագիծ: Ճանապարհ: (էջ 21-28)

Քննարկվող հարցեր՝

1.Ինչն են անվանում մեխանիկական շարժում:  

Ժամանակի ընթացքում մարմնի դիրքի փոփոխությունն այլ մարմնի նկատմամբ կոչվում է մեխանիկական շարժում։    

2.Բերել մեխանիկական շարժման օրինակներ:
Մեխանիկական շարժման օրինակներ են՝ վազվզող երեխաները, քայլող մարդիկ, սլացող ավտոմեքենաները, թռչող թռչունները, լողացող ձկները, տեղաշարժվող կենդանիները,մոլորակների ու արբանյակների շարժումը տիեզերքում և այլն:

3.Որ մարմինն են անվանում հաշվարկման մարմին:
Այն մարմինը,որի նկատմամբ դիտարկվում է այլ մարմինների շարժումը, կոչվում է հաշվարկման մարմին։ 

4.Շարժվող գնացքի վագոնում սեղանի վրա դրված է գիրք: Որ մարմինների նկատմամբ է գիրքը՝ ա. շարժվում, բ. մնում դադարի վիճակում:

5. Ինչն են անվանում նյութական կետ:
Այն մարմինը, որի չափերը տվյալ պայմաններում կարելի է անտեսել, կոչվում է նյութական կետ:

6. Որ դեպքում մարմինը կարելի է համարել նյութական կետ, որ դեպքում՝ ոչ: Բերել օրինակներ:
Նյութական բառով տվյալ դեպքում ընդգծվում է նրա տարբերությունը երկրաչափական կետից։ Երկրաչափական կետը ֆիզիկական հատկություններ չունի։ Իսկ նյութական կետը կարող է զանգված, էլեկտրական լիցք և ֆիզիկական այլ բնութագրեր ունենալ։

7.Հետևյալ որ դեպքերում ուսումնասիրվող մարմինը կարելի է համարել նյութական կետ.

    ա) չափագլանով որոշում են պողպատե գնդի ծավալը;

    բ) դիտարկվում է Երկրի պտույտն իր առանցքի շուրջը;

   գ) դիտարկվում է Լուսնի պտույտը  Երկրի շուրջը;

   դ) Ինքնաթիռը վայրէջք է կատարում:

8. Կարելի է երկրագունդը համարել նյութական կետ:
Այո, ինչ-որ դեպքերում։

9. Ինչն են անվանում շարժման հետագիծ:

Հետագծերը, շարժման տեսակից կախված, կարող են ունենալ տարբեր ձևեր, մասնավորապես, կարող են լինել ուղիղ, շրջանագիծ, բեկյալ կամ կամայական տեսքի կոր գիծ։

Եթե մարմնի շարժման հետագիծը ուղիղ գիծ է, ապա շարժումը կոչվում է ուղղագիծ, իսկ եթե կոր գիծ է` կորագիծ։

Հետագծի ձևը կախված է հաշվարկման մարմնի ընտրությունից։

10. Բերել ուղղագիծ և կորոգիծ շարժումների օրինակներ:

0-29.png
Untitled010101010101.png


12. Ինչն են անվանում մարմնի անցած ճանապարհ:
Հետագծի երկարությունը, որով մարմինը շարժվում է որոշ ժամանակահատվածում, կոչվում է անցած ճանապարհ։

14. Կհանդիպեն արդյոք երկու նյութական կետեր, եթե հայտնի է, որ դրանց հետագծերը հատվում են:мяч.pngԵրևի այո