Մարտի 4-10 ի առաջադրանքներ

Առաջադրանք 1

Դասարանական

Առաջին աշխարհամարտի ավարտը, հետևանքները/143-149/

Հայ ազգային -քաղաքական կյանքի վերելքը 1917թ.-ին

• Նկարագրել 1917թ. սկզբին Ռուսաստանում տեղի ունեցող փոփոխությունները:
  1917թ․ սկզնին այստեղ տնտեսության անկումն աղետալի չափերի հասավ, մայրքաղաքում հացի խիստ պակաս կար։Սկսվեցին հուզումներ, որոնց մասնակցեցին հասարկության տարբեր խավեր։Փետրվարի վերջին դրնաք վերաճեցին ժողովրդական հուժկու հեղափոխության։Ռոմանովների միապետությունը տապալվեց։Ստեղծվեց գերծադիր իշպանության նոր մարմին ՝ Ժամանակավոր կառավարություն։Այն կառավարելու էր երկիրը մինչև Սահմանադիր ժողովի գումարումը։Հեղափոխության ընթացքում և դրանից հետո ստեղծվեցին նաև իշխանության ընտրովի մարմիններ ՝ բանվորների, զինվորների և գյուղացիների պատգամավորների խորհուրդներ։Վերջիններս վերահսկում էին ժամանակավոր կառավարության գործունեությունը։Շուտով Ռուսաստանը հռչակվեց ժողովրդավարական հանրապետություն։Մարտի 2–ին կազմվեց Ժամանակավոր կառավարություն՝ բարձրագույն գործադիր իշխանության նոր մարմինը Ռուսաստանում: 1917 թ. մարտի 9-ին կազմվեց երկրամասի իշխանության նոր մարմին՝ Անդրկովկասյան հատուկ կոմիտե (ԱՀԿ):
  
• Համեմատել հայերի նկատմամբ ցարիզմի և ժամանակավոր կառավարության վարած քաղաքականությունը:
  
  Ժամանակավոր կառավարության վարած քաղաքակնությունը հայերի համար համեմատական ավելի լավ էր, քանի որ Օսմանյան կասրության կազմի մեջ գտնվող Հայկական հողերը միավորվեցին և կոչվեցին ՝ Թուրքահայաստան անվանումով:
  
  
  
• Համեմատել, համադրել, արևմտահայերի, արևելահայերի հրավիրված առաջին համագումարների բովանդակությունը:
  
  Երևանում 1917 թ. մայիսին կայացավ արևմտահայերի առաջին համագումարը: Հայրենիքի վերաբնակեցման, Հայաստանում ազգային վարչություն կազմակերպելու, կրթական, տնտեսական և այլ հարցերի վերաբերյալ ընդունվեցին կարևոր որոշումներ: 1917 թ. աշնանը Թիֆլիսում տեղի ունեցավ արևելահայերի համագումարը: Մասնակցում էին քաղաքական և հասարակական տարբեր կազմակերպությունների 228 պատգամավորներ, որոնց կեսից ավելին դաշնակցականներ էին: Համագումարը որոշումներ ընդունեց Կովկասյան ճակատի
  պաշտպանության, հայկական ազգային զորամասերի ստեղծման և այլ հարցերի մասին:
  
•  Պատմել Հայոց ազգային խորհրդի ստանձնած դերակատարման մասին:
  
  Ռուսաստանի տարբեր երկրամասերւոմ ստեղծղվում էին ազգային մարմիններ, որտեղ քննարկվելու են ժողովրդի խնդիրների լուծումները։Եվ 1917 թ․ Թիֆլիսում տեղի է ունենում արևելահայերի համագումարումը։Մասնակցում էին քաղաքական և հասարակական տարբեր կազմակերպությունների 228 պատգամավորներ, որոնց կեսից ավելին դաշնակցականներ էին։ Համագումարըը որոշումներ ընդունեց Կովկասյան ճակատի  պաշտպանության, հայկական ազգային զորամասերի ստեղծման և այլ հարցերի մասին։ Համագումարի ավարտից քիչ անց ձևավորվեց 15-հոգանոց գործադիր մարմին՝ Հայոց ազգային խորհուրդը։
  
  

Աղբյուրները ՝Հայոց պատմություն,

Առաջադրանք 2

Խորհրդային Ռուսաստանը և Հայաստանը

 Ներկայացնել Ռուսաստոնում հոկտեմբերյան հեղարջումից հետո Անդրկովկասում տեղի ունեցող փոփոխությունները :

Ստեղծվեց նոր կառավարություն (ԺԿԽ)։Այսպես սկսվում է Ռուսաստանի խերհարհրդյաին դարաշրջանը ։Այսրկոսվկասի գրեթե բոլոր քաղաքական ուժերը դատապարտեցին բոլշևկյան հեղաշարժումը։Ռուսաստանի մայրաքաղաքում տեղի ունեցած իշխանափոխությամբ երկրամասում առաջացավ իշխանական ճգնաժամ։Թիֆլիսում 1917թ․ նոյեմբերին այդ հաղթահարելու նպատակով գումարվեց տեղի քաղաքական և ռազմական ուժերի ներկայացուցիչների խորհրդական և ռազմական ուժերի ներկայցուցիչների խորհդակցություն ։Արդյունքում ՝ նույեմբերի 15-ին կազմավորվեց գործադիր նոր մարմին, որը կոչվեց Անդրկովկասյան կոմիսարիստ, իսկ ԱՀԿ լուծարվեց։Կոմիսիատում գլխավոր պաշտոնները զբաղեցնում էին մենշևիկներն ու էսէռներ։12 կոմիսարներից 3-ը հայ էին։

 Վերլուծել Երզնկայի զինադադարը:

Երզնկայի զինադադար 1917, կնքվել է դեկտեմբերի 5-ին, Երզնկայում, առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ (1914-1918), Կովկասյան ռազմաճակատում գործող ռուսական Կովկասյան բանակի և 3-րդ թուրքական բանակի հրամանատարությունների միջև։ Զինադադարը կնքվել է համաձայն 1917 թվականի դեկտեմբերի 2-ին Բրեստ-Լիտովսկում մի կողմից՝ Ռուսաստանի և մյուս կողմից՝ Գերմանիայի, Ավստրո-Հունգարիայի, Բուլղարիայի ու Թուրքիայի միջև ստորագրված զինադադարի պայմանագրի։ Կողմերը պայմանավորվել են մինչև վերջնական հաշտություն կնքելը անհապաղ դադարեցնել ռազմական գործողությունները Կովկասյան ռազմաճակատում։ Պայմանագրին կցվել է ռուսական և թուրքական զորքերի միջև սահմանագծի (դեմարկացիոն գիծ) մասին ակտը, որը հիմնականում համընկնում էր ռազմաճակատի գծին զինադադարը կնքելու պահին։ Ռուսներին անցան Արևմտյան Հայաստանում նրանց գրաված համարյա բոլոր տարածքները։ Թուրքերը Երզնկայի զինադադարով ժամանակ էին շահում։ 1918 թվականի փետրվարի կեսին, օգտվելով ռուսական ճակատի փլուզումից, նրանք խախտեցին Երզնկայի զինադադարը և ներխուժեցին արևմտյան Հայաստան և, արդեն ապրիլի կեսին զավթելով այն, շարժվեցին Արևելյան Հայաստան։

Ներկայացնել Արևմտյան Հայաստանի մասին բոլշևիկյան դեկրետը, գնահատել այդ փաստաթուղթը:

1917թ․ դեկտեմբերի 29-ին Խորհրդային Ռուսաստանի կառավարությունը ընդունեց <<Թուրքահայաստանի մասին>> հրովարտակը։

Այդ հրովատարակով բոլշևիկյան կառավարությունը ճանաչում էր Արևմտյան Հայաստանում հայերի ինքնորոշման իրավունքը։ Այդ իրավունքը իրենից ներկայացնում էր Արևմտյան Հայաստանը վերադարձնել Թուրքիային, քանի որ զորքերի դուրսբերումը անպաշտպան կթողներ երկրամասը։

 Վերլուծել Բրեստ-Լիտովսկի հաշտության պայմանագիրը:

Բրեստ-Լիտովսկի հաշտության պայմանագիր, միջազգային հաշտության պայմանագիր՝ ստորագրված 1918 թվականի մարտի 3-ին Բրեստ-Լիտովսկում՝ մի կողմից Ռուսաստանի Խորհրդային Ֆեդերատիվ Սոցիալիստական Հանրապետության ներկայացուցիչների, մյուս կողմից Կենտրոնական ուժերի  Գերմանական կայսրություն, Ավստրո-Հունգարիա, Օսմանյան Թուրքիա և Բուլղարական թագավորություն) միջև։ Նշվեց Առաջին համաշխարհային պատերազմում Ռուսաստանի պարտության և հեռանալու մասին։

1917 թվականի հոկտեմբերին, զինված հեղաշրջման ճանապարհով գալով իշխանության, բոլշևիկներն արդեն մի քանի ամիս հետո հայտնվել էին ծայրահեղ ծանր վիճակում։ Նրանք 1918 թվականի մարտի 3-ին Բրեստ-Լիտովսկում խայտառակ պարտվողական պայմանագիր կնքեցին, որով հսկայական տարածքային զիջումների գնացին Եվրոպայում։ Միջին արևելքում բոլշևիկներն էական զիջումների գնացին պարտվող և կործանման եզրին կանգնած Օսմանյան կայսրությանը։ Մասնավորապես, Բրեստ-Լիտովսկի պայմանագրի 4-րդ հոդվածի 2-րդ և 3-րդ պարբերություններով բոլշևիկները պարտավորվեցին թուրքերին վերադարձնել ոչ միայն պատերազմի ընթացքում գրաված Արևմտյան Հայաստանի տարածքները (կամ «Արևելյան Անատոլիայի նահանգները», ինչպես գրված է պայմանագրում), այլև 1878 թվականից Ռուսական կայսրության մաս հանդիսացող «Արդահանի, Կարսի և Բաթումի մարզերը»։

Աղբյուրները՝ Հայոց պատմություն,

Երզնկայի զինադադար

1918թ. ռուսական նահանջից դեպի հերոսամարտ

Բոլշևիկյան հեղաշրջումը և Հայաստանը․ 8-րդ դասարան/տեսանյութ/

Իրադրությունը Երզնկայում

Բրեստ- Լիտովսկի բանակցությունների մեկնարկը

Ինքնաստուգում Փետրվար

առաջադրանք 1

Բացատրել բառերը ՝

աբսոլյուտիզմ-միահեծանություն , երբ երկրի ղեկավարն է մենակ և ունի բոլոր իրավունքները

Ամն-ի անկախության հռչակագիր-Ընդունվել է 1776թ հուլիսի 4-ին Ֆիլադելֆիա քաղաքում հրավիրված Համաժողովի (Կոնգրես ) կողմից։ Այն հռչակվեց Ամերիկյան ազգի իրավունքը ՝ ստեղծելու իր ինքնությույն կյանքը, ազատությունը և երջանկությունն ապահովող պետություն։Ի լուր աշխարհի հայտարարեց Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների կազմավորման մասին։

Աշխարհի անհավասարաչափ զարգացում– 17 դարում անհավասարաչափ զարգացում էր ՝ Անգլիա, Ֆրանսիա։

Արևելյան հարց-ՄԻջազգային դիվանագիտության հիմնախնդիր՝ կապված Օսմանյան կասրության հետագա ճակատագրի հետ։Վերջինս թուլացման և քայքայման պայմաններում արդիական դարձավ հպատակ ազգերի ազադագրության և սեփական պետությունների ստեղծման հեռանկարը։Դրանից օգտվելով՝ մեծ տերությունները աշխատում էին Օսմանյան Թուրքիան վերածել կիսագաղութի։

Եռյակ դաշինք- 1879-1822թ Գերմանիա, Աստրո-հունգարիա և Իտալիայի միջև կնքված պայմանագրերի արդյունքում ստեղծված դաշինք ՝ ուղված ՄԵծ Բրիտանիայի և Ռուսաստանի դեմ։

Եռյակ միություն-Անգլիայի և Ֆրանսիայի միջև , 1904 թ կնքված ռազմաքաղաքական դաշինք որին 1907թ․ միացավ Ռուսաստանին։

Երիտթուրքեր– Թուրքական բուրուազիայի ազգայնական շարժման ներկայացուցիչներ։1889 թ․ ստեղծվել են <<Միություն և առաջիմություն>> կուսակցությունը։Իրենց շուրջ համախմբել են հայկական, արաբական, հրեական, հունական ընդիմադիր ուժերը և 1908 թ․ կատարել պետական հեղաշարժում։Հռչակել են ժողովոուրդների ազատություններ, սակայն շուտով հրաժարվել դրանցից ՝ դառնալով ազգայանամոլներ։րազում էին ստեղծել պանթյուրքական տերություն ՝Բոսֆորից մինչև Միջին Ասիա։Ադ ճանապարհին կանգնած բոլոր ազգերը ենթակա էին ոչնչացման, առաջին հերթին՝ հայությունը։Առաջին աշխարհամարտի տարիներիներին երիտթուրքական կառավարությունն իրագործեց Հայոց Մեծ եղեռնը։

Թանզիմաթ-Ծագում է արաբերեն <<բարենորոգում >> բառից։Օսմանյան կասրության այս բարենորոգումներն ընդգրկվում էին 1839-1870 թթ․։Դրանք ձեռնարկեցին եվրոպական կրթություն ստացած և լուսավորական գաղափարներով տոգորված որոշ պետական գործիչներ։ Նպատակն էր տերության բոլոր ազգերին տալ իրավահավասարություն, անձի, գույքի անձեռնամխելիություն, խղճի կրոն ազատություն, հավասար հարկեր։Այդ ճանապարհով բարենորոգիչները հույս ունեին կանգնացնելու տերության անկումը։Սակայն պահպանողականների ճնշման ներքո այս փորձրը ձախողվեցին։

Լուսավորական շարժում- Գաղափարական, կրթական և քաղաքական շարժում, որ ծավալվեց Եվրոպայում XVII_XVIII դդ․։ Նպատակն էր հաղթահարել միջնադարյան ավանդական պատկերացումների մի նոր համակարգ ՝ կառուցված բանական արժեքների վրա։Ստեղծել է պատկերացնումների մի նոր համակարգ ՝ կառուցված բանական արժեքների վրա։Շարժումն սկսլ է Անգլիայում, բայց իր գագաթնակետին է հասել շոնրհիվ Ֆրանսիական լուսավորականների։Նրա գաղափարները կենսական են առ այսօր։

Իմպերիալիզմ կամ կայսրապաշտություն-Գաղափարախոսություն և քաղաքականություն, հատկանշական և արդյունաբերական հասարակություններին։Հումքի, էժան աշխատուժի համար զարգացած երկրներն սկսում են ծավալվել և նոր տարածքներ գրավել կամ ազդեցության գոտիներ ձեռք բերել ինչպես Եվրոպայում,այնպես էլ աշխարհի բոլոր ծագերում՝ Ասիա, Աֆրիկա, Ամերիկա։Գործընթացն ավելի ծավալվեց XIX դ․ երկրորդ կեսին։Այս նպատակով օգտագոչծվում էին ամենատարբեր միջոցներ ՝ ռազմական ուժ, դիվանագիտություն, տնտեսկան ճնշում և այլն։

Կոնսոլություն– 1799-1804թթ․ կառավարման ձև Ֆրանսիայում։Իշխանությունն անվանապես պատկանում էր տասը տարով ընտրված երեք կոնսուկներին, իսկ իրականում ՝ առաջին կոնսուլ Ն․ Բոնապարտին։

մանուֆակտուրա-Ծագում է լատիներեն <<ձեռքի գործ>> բառից։Արտադրական ձեռնարկություն, որն սկսել է ձևավորվել XVI դ․ վերջից։Այնտեղ աշխատանքը հիմնականում ձեռքով էր կատարվում, սակայն կային աշխատանքի բաժանում և մասնագիտացում։Յուրաքանչյուր բանվոր մասնագիտանում էր մեկ կամ քնի գործողության մեջ։ Դա շեշտակի ավելացնում էր աշխատանքի որակը և արտադրողականությունը։

ցեղասպանություն-ՄԻ ազգի կողմից մեկ այլ ազգի, ընկերային կամ կրոնական խմբի լրիվ կամ մասնակի ֆիզիկական ոչնչցումը։Համաձայն Միավորված ազգերի կազմակերպության 1948թ․ բանաձևի ՝ ցեղասպանությունը մարդկության դեմ ծանրագույն հանցագործությունն է։


Հարց 2՝
Օտտո Բիս Մարկի դերը Գերմանիայի միավորման և զարգացման մեջ։

Գերմանիայի նշանավոր պետական գործիչ և դիվանագետ, երկրի միավորման գլխավոր դերակատարը։ Համոզված էր, որ Գերմանիայի միավորումը պետք է կատարվի ամենաուժեղ գերմանական պետության՝ Պրուսիայի շուրջ։ Բիսմարկը սկուզբունքային էր և համառ իր նպատակների մեջ։ Նա միասնական գերմանական պետությունը վեր էր դասում ամեն ինչից։ Պաշտոնաթող լինելուց հետո ստացավ Լաուենբուրգի դուքսի տիտղոս ու Պրուսիայի գեներալ-գնդապետի աստիճան՝ գեներալ–ֆելդմարշալի կոչումով։

20-րդ դարի կեսին գերմանական պատմական գրականության մեջ գերակայում էր Բիսմարկի՝ որպես գերմանական դքսությունների մի ազգային պետության միավորման համար պատասխանատու քաղաքական գործչի, դերի դրական գնահատականը, ինչը մասամբ բավարարում էր ազգային հետաքրքրություններին։ Նրա մահից հետո իր պատվին կանգնեցվում էին բազմաթիվ արձաններ՝ որպես հզոր անձնական իշխանության խորհրդանիշ։ Նա ստեղծել էր նոր ազգ ու մարմնավորել էր սոցիալական ապահովման նորարարական համակարգերը։ Բիսմարկը, լինելով կայսրին նվիրված, ամրացրել է պետությունը ուժեղ, լավ պատրաստված բյուրոկրատիայով։ Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմից հետո սկսեցին ավելի բարձր հնչել քննադատական ձայներ, որոնք Բիսմարկին մեղադրում էին մասնավորապես Գերմանիայում ժողովրդավարության ճնշման մեջ։ Ավելի շատ ուշադրություն էր հատկացվում նրա քաղաքականության վրա, իսկ գործունեությունը ուսումնասիրվում էր ընթացիկ կոնտեքստում։


Հարց 3՝
Առաջին համաշխարհային պատերազմի՝



1․սկիզբը՝

1914 թվականի հունիսի 28-ին բոսնիացի սերբ ազգայնական Գավրիլո Պրինցիպը Սարաևոյում սպանել է Ավստրո-Հունգարիայի թագավորության գահաժառանգ Ֆրանց Ֆերդինանդին, ինչը հանգեցրել է Հուլիսյան ճգնաժամին^[7][8]։ Դրան ի պատասխան՝ Ավստրո-Հունգարիան վերջնագիր է ներկայացրել Սերբիային, սակայն վերջինս հրաժարվել է կատարել ավստրիացիների պահանջները։

Միմյանց դաշնակից պետությունները Բալկաններում ծագած երկկողմ հակամարտության արդյունքում սկիզբ առած ճգնաժամը վերածել են կոնֆլիկտի, որին մասնակցել է Եվրոպայի մեծ մասը։ 1914 թվականի դրությամբ Եվրոպայի մեծ տերությունները բաժանված էին երկու խմբավորման՝ Անտանտի, որի կազմում ընդգրկված էին Ֆրանսիայի երրորդ հանրապետությունը, Ռուսական կայսրությունն ու Բրիտանական կայսրությունը, և Եռյակ դաշինքի, որի կազմում էին Գերմանական կայսրությունը, Ավստրո-Հունգարական կայսրությունն ու Իտալիայի թագավորությունը (Եռյակ դաշինքը հիմնականում ունեցել է պաշտպանական բնույթ և թույլ է տվել Իտալիային չմասնակցել պատերազմին 1914 թվականին)^[9]։ Ռուսաստանը հարկ է համարել պաշտպանել Սերբիային, և հուլիսի 25-ին հրաման է արձակվել նախապատրաստվել պատերազմի։

2․ընթացքը

Իսկ երբ հուլիսի 28-ին Ավստրո-Հունգարիան ռմբակոծել է Սերբիայի մայրաքաղաք Բելգրադը, Ավստրիային սահմանակից ռազմական շրջաններում հայտարարվել է մասնակի զորահավաք^[10]։ Համառուսական զորահավաքը հայտարարվել է հուլիսի 30-ի երեկոյան, Գերմանիան և Ավստրո-Հունգարիան ընդհանուր զորահավաք են հայտարարել հուլիսի 31-ին, իսկ Գերմանիան Ռուսաստանից պահանջել է կատարել զորացրում տասներկու ժամվա ընթացքում^[11]։ Երբ Ռուսաստանը մերժել է, Գերմանիան օգոստոսի 1-ին պատերազմ է հայտարարել՝ սատարելով Ավստրո-Հունգարիային։ Վերջինս հետևել է նրա օրինակին օգոստոսի 6-ին, իսկ օգոստոսի 2-ին ընդհանուր զորահավաք է հայտարարել Ֆրանսիան՝ սատարելով Ռուսաստանին^[12]։

Ֆրանսիայի ու Ռուսաստանի դեմ երկու ճակատով պատերազմող Գերմանիան նպատակ է ունեցել իր հիմնական ուժերը կենտրոնացնել Արևմտյան ճակատում, որպեսզի հաղթի Ֆրանսիային չորս շաբաթվա ընթացքում, ինչից հետո ուժերը կտեղափոխվեին Արևելյան ճակատ, նախքան Ռուսաստանը կհասցներ կատարել լրիվ զորահավաք. հետագայում այն հայտնի է դարձել որպես Շլիֆենի նախագիծ^[13]։ Օգոստոսի 2-ին Գերմանիան պահանջել է ազատ անցում Բելիգայի տարածքով, ինչն էական նշանակություն ուներ Ֆրանսիայի նկատմամբ արագ հաղթանակ տանելու գործում^[14]։ Երբ Բելգիան մերժել է, գերմանական ուժերն օգոստոսի 3-ի վաղ առավոտյան ներխուժել են Բելգիա և նույն օրը պատերազմ հայտարարել Ֆրանսիային. Բելգիայի կառավարությունը վկայակոչել է 1839 թվականին կնքված Լոնդոնի պայմանագիրը, և դրանում նշված պարտավորության համաձայն Բրիտանիան օգոստոսի 4-ին պատերազմ է հայտարարել Գերմանիային^[15][16]։ Օգոստոսի 12-ին Բրիտանիան ու Ֆրանսիան պատերազմ են հայտարարել նաև Ավստրո-Հունգարիային, օգոստոսի 23-ին Անտանտի կողմից պատերազմին է միացել Ճապոնիան, որը նպատակ ուներ առիթից օգտվելով մեծացնել իր տիրապետության սահմանները՝ գրավելով Գերմանիայի վերահսկողության տակ գտնվող տարածքները Չինաստանում և Խաղաղ օվկիանոսում։ Պատերազմի մեջ են ներքաշվել նաև այդ տերությունների գաղութները, ինչի շնորհիվ կոնֆլիկտը տարածվել է ամբողջ երկրագնդով մեկ։ Հետագայում Անտանտն ու իր դաշնակիցները հայտնի են դարձել որպես Դաշնակից ուժեր, իսկ Ավստրո-Հունգարիան ու Գերմանիան՝ Կենտրոնական տերություններ։

Ռուսական փետրվարյան և հոկտեմբերյան հեղափոխություններից հետո ռուսները դուրս եկան պատերազմից՝ Կենտրոնական ուժերի հետ կնքելով Բրեստ-Լիտովսկի պայմանագիրը։ 1918 թվականի գարնանը գերմանացիներն արևմտյան ճակատում անցան լայնածավալ հարձակման, սակայն Անտանտը միավորեց իր ուժերը և հզոր հակահարված տվեց գերմանացիներին։ 1918 թվականի նոյեմբերի 4-ին Ավստրո-Հունգարիան համաձայնեց հաշտություն խնդրել, և Գերմանիան, որտեղ նույնպես ահագնացել էր հեղափոխության վտանգը, 1918 թվականի նոյեմբերի 11-ին համաձայնվեց զենքը վայր դնել։ Այսպիսով, պատերազմն ավարտվեց Անտանտի հաղթանակով։

3․հետևանքներ

Պատերազմին, որը ժամանակին բնութագրվել է որպես պատերազմ բոլոր պատերազմներին վերջ տալու համար^[2], մասնակցել է ավելի քան 70 միլիոն զինվորական, որոնցից 60 միլիոնը՝ միայն Եվրոպայում, ինչի արդյունքում այն դարձել է խոշորագույն պատերազմներից մեկը պատմության մեջ^[3][4]։ Ըստ գնահատականների՝ 9 միլիոն զինվորական և ավելի քան 7 միլիոն խաղաղ բնակիչ է զոհվել պատերազմում։ Զոհերի մեծ թվի պատճառ են եղել նաև տեղի ունեցած ցեղասպանություններն ու 1918 թվականին բռնկված գրիպի համաճարակը. արդյունքում ամբողջ աշխարհում մահացել է 50-100 մլն մարդ^[5]։ Ռազմական կորուստներն ավելացել են տեխնոլոգիական ու արդյունաբերական նորարարությունների և մարտավարական փակուղու պատճառով, ինչն արդյունք էր ծանր խրամատային պատերազմի։ Այն եղել է մարդկության պատմության ամենաարյունահեղ պատերազմներից մեկը, որը հանգեցրել է քաղաքական խոշոր փոփոխությունների, ներառյալ 1917-1923 թվականների հեղափոխությունների պատերազմին մասնակցած բազմաթիվ երկրներում։ Պատերազմի արդյունքում չլուծված հակամարտությունները նպաստել են շուրջ երկու տասնամյակ անց Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի սկսվելուն^[6]։

4․ավարտը

Պատերազմի ավարտին Գերմանական կայսրությունը, Ռուսական կայսրությունը, Ավստրո-Հունգարական կայսրությունը և Օսմանյան կայսրությունը փլուզվեցին։ Արդյունքում հիմնադրվեցին շատ անկախ պետություններ, այդ թվում՝ Հայաստանի առաջին Հանրապետությունը, իսկ Գերմանիայի գաղութները բաժանվեցին հաղթողների միջև։ 1919 թվականի Փարիզի հաշտության կոնֆերանսում Մեծ քառյակը կազմող պետությունները (Բրիտանիա, Ֆրանսիա, ԱՄՆ և Իտալիա) ստորագրեցին մի շարք պայմանագրեր։ Ստեղծվեց Ազգերի լիգան, հետագայում նմանատիպ հակամարտությունները բացառելու նպատակով։ Սակայն արդյունքում՝ եվրոպական շատ երկրներ ընկան խորը ճգնաժամի մեջ, Եվրոպայում աճեց և զարգացավ ազգայնամոլությունը, ինչի պատճառով Գերմանիայում ծնունդ առավ նաև նացիզմը՝ սրանով նպաստելով Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի սկզբին։

4․Լրացնել թվականները՝

1804-1814թ՝
Նապոլեոն I, առաջին կասրությունը Ֆրանսիայում։

1812 օգոստոս-Բորոդինոյի ճակատամարտը

1814-1815թթ-Վիենայի վեհաջողով

1789 օգոստոսի 26-Մարդու իրավունքների հռչակման օրը

1889 օգոստոսի 26-Ճապոնիայի դառնալը սահմանադրական միություն։

1914 օգոստոսի 1-Առաջին աշխարհամարտի սկիզբ

1916թ-Վերդենի ճակատամրտը

1904թ․-Միության համաձայնագրի Անտանտ կնքումը Անգլիայի և Ֆրանսիայի միջև։

Գույների ազդեցությունը գովազդում,

9 հանրահայտ երանգները

Գույնը մեծ դեր է խաղում ընկալման մեջ և ազդում մարդու վարքագծի, որոշումներ կայացնելու վրա: Օրինակ, բրենդի խորհրդանշաններում օգտագործվող տարբեր գույները կարող են ազդել իր հեղինակության վրա, և միշտ չէ, որ այդ ազդեցությունը դրական է լինում:

Փորձենք հասկանալ, թե ինչու՞ են որոշ ապրանքանիշեր ընտրել հենց այդ գույները իրենց լոգոների համար:

Կարմիր

Լոգոտիպերի համար այս վառ գույնը ընտրած բրենդների շարքում են՝ Coca-Cola, Canon, Levi’s, H&M և այլն:

Կարմիր գույնի դրական էներգիան ասոցացվում է ուժի, կրքի, էներգիայի, անվախության հետ: Բայց կա նաև բացասական կողմ՝ կարմիր գույնը կարող է ասոցացվել վախի, վտանգի, ցավի և սպառնալիքի հետ:

Գույնի հոգեբանության մեջ կարմիրի մի քանի առանձնահատկություններ՝

• Կարող է հավասարապես առաջացնել դրական և բացասական զգացմունքներ:
• Ստեղծում է հրատապության ազդեցություն, որը կարող է լինել շահավետ վաճառքի մեջ օգտագործելու համար:
• Բացում է ախորժակը, կարող է օգտագործվել սննդի և արագ սննդի ոլորտներում:
• Օգնում է բարձրացնել զարկերակը, այնպես, որ այն հաճախ օգտագործվում է բարձր արագությամբ ավտոմեքենաների և ներքնազգեստի գովազդային արշավներում:

Կարմիր գույնի սիրահարների անհատական բնութագրերն են՝ էներգիան, արկածախնդրությունը և հանդգնությունը:

Նարնջագույն

Բրենդներ, որոնք ընտրել են նարնջագույնը իրենց լոգոտիպի համար՝ Amazon, Orange, Mozilla FireFox և այլն:

Նարնջագույնը կարող է հանգեցնել հետևյալ դրական հույզերին՝ մարդամոտություն, ջերմություն, ինչ-որ նոր բան սկսելու ցանկություն: Այն կարող է նաև բացասական զգացմունքներ առաջացնել՝ հիասթափություն, ինչ-որ բան կորցնելու զգացում:

Գույնի հոգեբանության մեջ նարնջագույնի մի քանի առանձնահատկություններ՝

• Նարնջագույնը ստեղծում է ջերմության զգացում, այն կարելի է համեմատել արևի հետ:
• Համարվում է, որ նարնջագույնը ստեղծում է ուրախություն և դրական հույզեր:
• Շատերը նարնջագույնի մուգ երանգները կապում են աշնան հետ, և դա կարող է օգտակար լինել «երկրային» ապրանքանիշերի համար:
• Մեծամասնությունը նարնջագույնը համարում են «աղքատ» գույն:

Նարնջագույնի սիրահարների անհատական բնութագրերն են՝ արկածախնդրություն, մրցունակություն,  անբարյացկամություն:

Դեղին

Բրենդներ, որոնք իրենց լոգոտիպի համար ընտրել են դեղինը՝ Nikon, Hertz, Bic, McDonald’s և այլն:

Դրական ազդեցություններ, որոնք կարող է առաջացնել դեղինը՝ լավատեսություն, ջերմություն, երջանկություն, ստեղծագործելու ցանկություն: Բացասական ազդեցություններն են՝ վախ, անտեղյակություն, վրդովմունք:

Դեղինի մի քանի առանձնահատկություններ գույնի հոգեբանության մեջ՝

• Դեղին գույնը երիտասարդության, երջանկության, ուրախության և արևի խորհրդանիշն է:
• Կախված լուսավորությունից դեղինի որոշ երանգներ կարող են կեղտոտ թվալ:
• Հաճախ ավելի մեծ ազդեցություն ունի, երբ օգտագործվում է ինչ-որ ավելի մուգ գույնի հետ:

Դեղինի սիրահարների անհատական բնութագրերն են՝ անկախությունը, նպատակասլացությունը:

Կանաչ

Ըստ գույնի հոգեբանության՝ կանաչը համարվում է առողջության, թարմության, բնության, մաքրության և աճի խորհրդանիշ: Բացասական ասոցիացիաներից են՝ ձանձրույթը, զոհաբերությունը, թուլությունը:

Գույնի հոգեբանության մեջ կանաչի առանձնահատկություններից են՝

• Գույնը հանգստացնում է աչքերը և համարվում է առողջության խորհրդանիշ:
• Կանաչը ասոցացվում է թարմության հետ:
• Շատ տարածված գույն է էկո բրենդների, դեղագործական ընկերությունների շրջանում:
• Ինչպես նաև գույնը սիրվել է բիզնես ոլորտում՝ բանկեր, ֆինանսական կազմակերպություններ:

Մարդիկ, ովքեր նախընտրում են կանաչը, հոգեբանական տեսանկյունից համարվում են բաց և ընկերասեր:

Կապույտ

Ըստ գույնի հոգեբանության՝ կապույտը ասոցացվում է հետևյալ զգացմունքների հետ՝ վստահություն, հավատարմություն, տրամաբանություն, խաղաղություն, անվտանգություն: Բացասական ասոցիացիաներն են՝ սառնությունը, մեկուսացումը, անտարբերությունը:

Գույնի հոգեբանական առանձնահատկություններից են՝

• Կապույտ գույնը ունի արտահայտված հանգստացնող ազդեցություն:
• Կապույտը ուժի և ազատության գույնն է, որն օգտագործում են բազմաթիվ բրենդներ:
• Բնության մեջ չկա կապույտ գույնի բնական սնունդ:
• Կապույտ գույնը հանգստության խորհրդանիշն է:

Կապույտը նախընտրողների անհատական բնութագրերն են՝ նվիրվածությունը, հասարակ լինելը, քաղաքակիրթ լինելը:

Մանուշակագույն

Milka, Hallmark, Yahoo և այլ բրենդներ իրենց լոգոտիպի գույնը ընտրել են մանուշակագույնը:

Ըստ գույնի հոգեբանության՝ մանուշակագույնը ասոցացվում է հետևյալ զգացմունքների հետ՝ ազատություն, երևակայություն, հարստություն: Բացասական ասոցիացիաներն են՝ անկանոն տրամադրություն, դաժանություն, դեպրեսիա:

Ձեզ ենք ներկայացնում մի քանի հիմնական առանձնահատկություններ, որոնք օգտակար են հատկապես մարքեթինգային ընկերությունների համար՝

• Պատմականորեն մանուշակագույնը ասոցացվում է գերազանցության և հարստության հետ:
• Հարմար է այն բրենդների համար, որոնք պետք է դիրքավորվեն որպես հեղինակավոր բրենդ:
• Այն հարմարվում է բավականին շռայլ, ուստի այն պետք է օգտագործել զգուշությամբ:
• Մուգ երանգները հանգստացնում են, կարող են օգտագործվել կանացի բրենդներում:

Մանուշակագույնի սիրահարների անհատական բնութագրերն են՝ զգայունությունը, հասկացողությունը:

Վարդագույն

Վարդագույնը վառ և նկատելի գույն է, այդ պատճառով միայն մի քանի բրենդներ են համարձակվել իրենց լոգոներում օգտագործել այն:

Վարդագույնը գույնի հոգեբանության տեսանկյունից նույնպես ունի դրական և բացասական կողմեր: Դրականներից են՝ կիրքը, ստեղծագործելու ունակությունը, ձգտումը դեպի նորը: Բացասականներից են՝ վրդովմունքը, ըմբոստությունը, թեթևամտությունը:

Գույնի առանձնահատկություններից են՝

• Վարդագույնը ամենավառ և ամենատարածված գույնն է, որը ասոցացվում է իգական սեռի հետ:
• Այն կարող է լինել հիանալի լրացում բրենդի ֆիրմային ոճի հիմնական գույնին
• Վարդագույնը հարմարավետ գույն է, որը ասոցացվում է հույսի հետ:

Վարդագույնը նախընտրողների անհատական բնութագրերն են՝ ձգտումը դեպի նորը, գործնական լինելը:

Սև

Սևը համարվում է դասական գույն, և դա հաճախ ասոցացնում են սգի հետ, ինչը սխալ է:

Դրական ասոցիացիաներն են՝ էլեգանտություն, անվտանգություն, ուժ, իշխանություն, հարստություն: Բացասականները՝ սառնություն, զայրույթ, վտանգ, ճնշում, դեպրեսիա, սուգ:

Առանձնահատկություններն են՝

• Սևը ազդեցիկ գույն է, որը հաճախ ասոցացվում է ուժի և շքեղության հետ:
• Մեկ այլ վառ գույնի և սևի համադրությունը յուրահատուկ է և նրբագեղ:
• Լյուքս-բրենդները այսօր ընտրում են սև և սպիտակ երանգները:
• Հարմար է նորաձևության և առողջության ոլորտների համար:

Սևը սիրող մարդկանց անձնային հատկանիշներն են՝ վճռականությունը, ինքնավստահությունը, լրջությունը:

Սպիտակ, արծաթագույն

Սպիտակը ասոցացվում է մաքրության և թարմության հետ: Տեսնենք թե ինչպե՞ս են այն նկարագրում հոգեբանները և ի՞նչ նշանակություն ունի բրենդային մարքեթինգի համար:

Դրական ասոցիացիաներն են՝ մաքրությունը, անմեղությունը, պարզությունը: Բացասականներն են՝ դատարկությունը, անտարբերությունը:

Ահա մի քանի առանձնահատկություն գույնի հոգեբանության հետ կապված՝

• Այն ներառում է մաքրություն և հարմար է ժամանակակից էկո-հայեցակարգ ունեցող բրենդների համար:
• Հաճախ օգտագործվում է ֆիրմային ոճի դիզայնում՝ որպես գերիշխող գույն:
• Անհաջող օգտագործմամբ կարող է դառնալ անտարբերության և ծուլության խորհրդանիշ:

Անձնային հատկանիշներն են՝ լավատեսություն, անկախություն, անմեղություն:

Առաջադրանք փետրվարի 18-25

Առաջադրանք 1

Գրել «Հայոց Մեծ Եղեռնը» թեմայով հետազոտական աշխատանք.

Առաջին համաշխարհային պատերազմը և հայերի ցեղասպանությունը

Պատմական նախադրյալները

Ցեղասպանություն բառը որպես այդպիսին չէր օգտագործվել XX-րդ սարում։ Սակայն 1948թ դեկտեմբերի 9-ին տրվում է ցեղասպանյան իրավական ձևակերպումը։ Ըստ այդ կարևոր փաստաթխթի՝ ցեղասպանություն են համարվում այն գործողությունները, որոնք կիրառվում են որևէ ազգի կամ կրոնական համայնքի լիակատար կամ մասնակի ոչնչացման նպատակով։Այդ գործողություններից են ՝ ա․ խմբի կամ համայնքի անդամների սպանությունը, բ․ նրանց մարմնական լուրջ վնասվածքն կամ մտավոր խանգարում հասցնելը, գ․ երեխաների հանձնումը մարդկային մի խմբից մյուսին և այլն։

Ցեղասպանության կազմակերպումը;

Հայերի ցեղասպանության երիտթուրքական պետական ծրագիրը; Երիտթուրքերը շարունակեցին հայերի ոչնչացման աբդուլհամիդյան ծրագիրը։ <<Միություն և առաջադիմություն>> կուսակցությունը այդ ծրագիրը հաստատեց 1910-1911թթ․ Սալոնիկում կայացած իր գաղտնի ժողովներում։Որոշվել էր ոչնչացնել նաև հույներին, ասորիներին, իսկ ոչ թուրք մահմեդականներին ՝ թուրքացնել։
Այսպիսով ՝ արևմտահայերի ոչնչացման ծրագիրը պետականորեն մշակել ու նախապատրաստվել էր թուրքական կառավարող ու ուժերի կողմից մինչև Առաջին աշխարհամարտի մեջ Թուրքիայի պաշտոնապես մտնելը։
1914թ․ հոկտեմբերին երիտթուրք առաջնորդներից կազմվեց Երեքի գործադիր կոմիտեն։Դրան հանձնարարվեց անմիջապես կազմակերպել և իրականացնել հայերի բռնագազթն ու կոտորածները։Ստեղծեց նաև, այսպես կորված, <<Հատուկ կազմակերխությունը>> որի մեջ ընդգրկվեցին բանտերից ազատված և քրեական անցյալ ունեցող տարրերը։Եռյակի գործունեության հսկողությունը դրվեց ներքին գործերի նախարար Թալեաթ փաշայի վրա։

Հայերի ինքնապաշտշանական մարտերը/ նաև քարտեզ/

Եղեռնի հետևանքները

Հետևանքներ, ահռելի մեծ հետևանքներ մեզ թողեց եղեռնը և դա հայերը զգացին անմիջապես մեծ եղեռնից հետո։

Հայրենազրկում ՝ գլխավոր կորուստը դա հային իր հայերիքից զրկումն էր։Միաժամանակՙ այն ցեղասպանության կազմակերպիչների համար հանդիսացել է այդ հանցագործությունը կատարելու կարեւորագույն շարժառիթը եւ նպատակը:

Մարդկային կորուստ ; Մարդկային կորուստը նույնպես ահռելի էր շուրջ 1,5 միլիոն մարդ ։

Մենք ունեցանք ՝ մշակութային կորուստ, ժառանգական կորուստ և այլն։

Աղբյուրներ՝

Հայոց պատմություն/էջ122-133/, համացանց, «Տիգրան Հայրապետյան» գրադարան

Փետրվարի 10-17, առաջադրանք 8-րդ դասարան

Առաջադրանք 1

Առաջադրանք 1

Միջազգային հարաբերությունները 19-րդ դարի վերջ-20-րդ դարի սկիզբին:

Հայաստանը և հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին:Համաշխարհային պատերազմի Կովկասյան ճակատը

Նկարագրել միջազգային հարաբերությունները 19-րդ դարի վերջ-20-րդ դարի սկիզբին:

XIX դ. վերջին և XX դ. սկզբին աշխարհի բոլոր մասերի միջև ստեղծվեց տնտեսական զանազան կապեր, այդ ժամանակ ձևավորվում էր համաշխարհային շուկան: Բացի տնտեսական գործոններից՝ միջազգային հարաբերությունների վրա սկսեցին ներազդել նաև տարբեր հասարակական շարժումներ և համաշխարհային կազմակերպություններ:

Հատկապես առանձնանում էր՝ խաղաղության կողմնակիցների շարժումը: Նրանց անվանում էին պացիֆիստներ (լատիներեն՝ խաղաղարար): Պացիֆիստները համոզված էին, որ խաղաղությունն այլընտրանք չունի, բոլոր հակամարտությունները պետք է լուծել բանակցությունների միջոցով: 1863թ. ստեղծվեց Կարմիր խաչի միջազգային ընկերությունը: Այն խնդիր ուներ օգնելու պատերազմների և բնական աղետների ժամանակ տուժածներին: Կազմակերպությունը գործում է առ այսօր:

Ժամանակի պետությունները նույնպես ձգտում էին իրենց հարաբերությունները կարգավորելու խաղաղության սկզբունքով: Սակայն փոխհամաձայնությունը և զիջումները միւազգային հարաբերություններում չդարձան գերակշռող:

Ավելի հաճախակիացան ռազմական բախումները: Պատերազմները մարդկային և նյութական մեծ վնասներ էին պատճառում: Անհրաժեշտություն առաջացավ մշակելու խաղաղության և պատերազմի հարցերի կարգավորման միւազգային նորմեր: Այդ նպատակով պետությունները 1889 թ. և 1907 թ. Հաագայում գումարեցին երկու համաժողովներ: Ընդունված որոշումներով սահմանվում էին պատերազմելու որոշակի կանոններ: Պատերազմող կողմերը պարտավոր էին մարդասիրաբար վերաբերվել վիրավորներին և գերիներին: Արգելվում էր թունավոր զենքերի օգտագործումը: Որոշվեցին թիկունքի խաղաղ բնակչության իրավունքները և պարտականությունները: Կարգավորվեցին նա չեզոք երկրների իրավունքները և այլն: Այս նորմերից շաըերը գործում են մինչ օրս:

Ներկայացնել  Օսմանյան կայսրության և Ռուսաստանի ռազմաքաղաքական ծրագրերը Մերձավոր Արևելքում:

Երիտթուրքերը մտադիր էին Ռուսաստանյան կայսրությունում բնակվող թուրքալեզու, ինչպես նաև մահմեդական մյուս ժողովուրդներին օգտագործել ռուսների դեմ և ապագայում միավորել նրանց նրանց «Մեծ Թուրանի» մեջ: Պանթյուրքական այդ ծրագրի իրագործման ճանապարհին լուրջ խոչընդոտ էին հայերն ու Հայաստանը: Հետևաբար Օսմանյան կայսրության պատերազմի մեջ մտնելու հիմնական նպատակներից էր նաև հայ ժողովրդի բնաջնջումը, նրա հայրենազրկումը:  Ռուսաստանը ևս մեծ ակնկալիքներ ուներ Թուրքիայի հետ ռազմական հերթական բախումից: Նա ձգտում էր ընդլայնելու իր ազդեցության ոլորտները` տեր դառնալու սևծովյան նեղուցներին և Կ. Պոլսին, նվաճելու Արևմտյան Հայաստանը, ամրապնդելու իր դիրքերն Իրանում:

Հիմնավորել ՝Թուրքիայի Գերմանիայի դաշնակից դառնալը:

Թուրքիան երկու դաշնակիցների ուշադրությունը մղել էր դեպի իրեն և այդ իրավիճակում նա կարող էր ընտրել իրեն ավելի շահավետ և հարմար դաշնակցին։Նա կնքում է պայմանագիրը Գերմանիայի հետ։Գերմանիան ուզում էր Թուրքիայի միջոցով Ռուսաստանում գտնվող թուրքախոս բնակչության ապստամբություն ստեղծեր, ինչի համար նրան պետք էր, որ թուրքիան Հայաստանի վրայով անցներ և հասներ Ռուսաստանին, իսկ Թուրքիայի ծրագիրն էր հայերի բնաջնջումը։

Աղբյուրները՝ Համաշխարհային պատմություն, 8-րդ դասարան, դասագիրք, էջ 131-135, համացանց

Հայոց պատմություն, 8-րդ դասարան, դասագիրք, էջ 112-115, համացանց

Առաջադրանք 2

Հայաստանը և հայ ժողովուրդը Առաջին աշխարհամարտի տարիներին:

Համաշխարհային պատերազմում Կովկասյան ճակատում տեղի ունեցող իրադարձությունները ներկայացնել երեք՝ ռուսական , թուրքական,  հայկական տեսանկյունից/հիմնավորել փաստերի հիման վրա/:

Աղբյուրները՝ Հայոց պատմություն  դասագիրք  8-րդ դասարան, էջ 112-121, համացանց

Առաջին աշխարհամարտը և հայ ժողովուրդը— ընտրել, կարդալ մեկ հոդված ու վերլուծել/ բովանդակությունն ամենավերջին էջում է:

Հունվարի 29 փետրվարի 4 առաջադրան 1 և 2

Առաջադրանք 1

Առաջադրանք 1

Գերմանիայի և Իտալիայի վերամիավորումները

Նկարագրել , համեմատել Գերմանիայի, Իտալիայի միավորման գործընթացներն ու արդյունքները։

Իտալիայում և Գերմանիայում (2 երկրներում) շատ դժվար է եղել վերամիավորումը։ Գերմանիային օգնեց վերամիավորվել Օ. Բիսմարկը և պատերազմի հաղթանակները, իսկ Իտալիան ինքնուրույն պարզապես օգտվելով ֆրանս-պրուսական պատերազմից վերամիավորվեց:

Երկու երկրներն էլ վերամիավորվեցին դարձան սահմադրական միապետություններ և բռնեցին զարգացման ուղին:

1850-1860-ական թթ. Գերմանիայում ավարտվեց արդյունաբերական հեղաշրջումը, աշխուժացել էին տնտեսական կապերը առանձին շրջանների միջև ձևավորվել էր հազմազգային շուկա:  Գերմանիան տնտեսապես միավորված էր: Բուռն ծաղկում էին ապրում համագերմանական մշակույթն ու գիտությունը: Դրանցով էր պայմանավորված գերմանացիների համազգային ինքնագիտակցության ձևավորումը: Գերմանացիները համոզված էին, որ ունեն նույն հայրենիքը, լեզուն, մշակույթը և ազգային շահերը: Վերամիավորման նախաձեռնողը Պրուսիան էր:
Պրուսական թագավորությունը դարձել էր գերմանական հողերի սիրտը: Այստեղ շարունակվեցին բարենորոգումները: Հակառակ Ավստրիայի՝ Պրուսիան ձգտում էր բարենորոգել նաև Գերմանական միությունը: Ոգեշնչողը Պրուսիայի վարչապետ Օ. Բիսմարկն էր: Բիսմարկը կարծոմ էր, որ Գերմանիան պետք է վերամիավորվի զենքի միջոցով՝ ասպարեզից հեռացնելով բոլոր հակառակորդներին: 1866 թ. պրուսական բանակը ջախջախեց Ավստրիային: Ստանալով գործելու ազատություն՝ Բիսմարկը ստեղծես հյուսիսգերմանական միություն՝ բաղկացած 22 պետությունից: Դա Գերմանիայի փաստացի վերամիավորումն էր: Դեռ անհրաժեշտ էր հաղթահարել Ֆրանսիայի դիմադրությանը: 1870-1871 թթ. ընթացավ ֆրանս-պրուսական պատերազմը: Այս անգամ ևս պրուսական բանակի հաղթանակը կատարյալ էր: Կնքված հաշտությամբ Ֆրանսիան ճանաչեց Գերմանիայի վերամիավորումը և վճարեց մեծ ռազմատուգանք: 1871 թ. հունվարի 18-ին Վերսալի դղյակում հանդիսավորությամբ հռչակվեց Գերմանական կայսրության ստեղծումը: Հետագայում ընդունվեց սահմանադրություն, որով ամրագրվում էր նրա դաշնային կառուցվածքը՝ 22 պետություն և երեք ազատ քաղաք:

Իտալիան նույնպես մնացել էր մասնատված: Նրա հյուսիսային շրջանները Ավստրիայի տիրապետության տակ էին: Ուստի Իտալիայի վերամիավորման պայքարն ուներ նաև ազգային-ազատագրական բովանդակություն: Երկրում ստեղծվել էին գաղտնի ընկերություններ, որոնք ղեկավարում էին պայքարը: Դրանցից էր երիտասարդ Իտալին: 1850-1860-ական թթ. երկրի վերամիավորման նախադրյալներն ակյներև էին: Իտալիայում ծավալվում էր արդյունաբերական հեղաշրջումը: Կազմավորվում էր հազմազգային շուկան: Ամարապնդվում էր ազգային ինքնագիտակցությունը: Իտալացիներն այդ ամենն անվանում էին Վերածնություն: Այս բոլորը անխուսափելի դարձրին միասնական պետության ստեղծումը: Ազգային վերամիավորման դրոշակակիրը դարձավ Սարդինական թագավորությունը, որը, դաշինք կնքելով Նապելոեն III-ի հետ, պատերազմ սկսեց Ավստրիայի դեմ: Դա առաջ բերեց համազգային խանդավառություն: Իտալական մյուս պետությունները միացան պայքարին: Սկսվեց կամավորական մեծ շարժում: Ազգայի հերոս Ջ. Գարիբալդին 1860 թ. իր զորաջոկատով ափ իջավ Սիցիլիայում և կարճ ժաանակում ազատագրեց Իտալիայի ողջ հարավը: 1861 թ. հրավիրվեց համաիտալական խորհրդարանը, որը հռչակեց Իտալական թագավորության ստեղծումը: Հռոմը և Վենետիկը դեռ կազմում չէին: Ավստրիայի՝ Պրուսիայից կրած պարտությունը նպաստավոր պայմաններ ստեղծեց Վենետիկի ազատագրման համար, իսկ Հռոմն Իտալիային միացավ և մայրաքաղաք հռչակվեց ֆրանս-պրուսական պատերազմից հետո: Դա Իտալիայի վերամիավորման հարյուրամյա պայքարի ավարտն էր: Իտալիան նույնպես սահմանադրական միապետություն էր:

Համեմատել  Օ․ Բիսմարկի և Ջ․ Գարիբալդիի գործունեությունները։

Օ․ Բիսմարկը ոգեշնչող մարդ էր, նա բոլորին ոգեշնչում էր։Նրա խոսքերից էր, <<պետք է զենքով պայքարես թշնամու հետ>>,«Դարաշրջանի հիմնահարցերը վճռվում են ոչ թե ճառերով և քվեարկությամբ, այլ երկաթով և արյամբ»։
Ես ինքս համաձայն եմ և կողմ եմ իր մտածելակերպի և քայլերի հետ։

Ջ․ Գարիբալդն ու Օ․ Բիսմարկը շատ նման էին միմիանց, սակայն Ջ․ Գարիբալդն բացի ոգեշնչելուց գործում էր, այդպիսի խոսք կա նույնիսկ, երբ ասում մինչ դու մտածում ես դիմացինդ գործում է։

Աղբյուրները ՝ Համաշխարհային պատմություն , էջ 102-106, համացանց

Թարգմանություն

Документальный фильм «Эпоха перемен. Отто фон Бисмарк»

“Железный канцлер” Бисмарк: Плодами революций пользуются проходимцы

15 Железных цитат — Отто Фон Бисмарка

Թարգմանություն՝ ԻՄ ԲԼՈԳԻ ՀՂՈՒՄԸ

Առաջադրանք 2

Օսմանյան կայսրության և Իրանի արդիականացման փորձերը

Ներկայացնել Օսմանյան կայսրությունում   18-րդ դարի երկրորդ կեսից մինչև 20-րդ դարի սկզբում տեղի ունեցող իրադարձությունների ժամանակագրությունը, ամփոփել տեղի ունեցած փոփոխությունները 10 նախադասությամբ:/Համաշխարհային պատմություն, էջ 49-51,էջ 119-122/:

Օսմանյան կայսրությունը 18-րդ դարի երկրորդ կեսին Ռուսաստանի հետ մղած պատերազմներում անհաջողություններ կրեց, և Մեծ տերությունները սկսեցին օգտվել առիթից՝  ձևակերպելով Արևելյան հարցը, որը ձևակերպվել էր Օսմանյան տերությունում ազդեցություն ստանալու, նրա տարածքների համար Մեծ տերությունների միջև ծավալված պայքարի արդյունքում:

18-րդ դարի վերջին -սկիզբ դրվեց բարենորոգումներին, որոնց նպատակներ թուլացնել հպատակ ժողովուրդների պայքարը, ինչից օգտվում էին մեծ տերությունները:

1826 թ․- Մահմուդ II-ը վերացրեց օսմանյան բանակի ենիչերիական ստորաբաժանումները:

1828-1829 -ռուս-թուրքական պատերազմում Օսմանյան կայսրությունը պարտվեց  և ճանաչեց Հունաստանի անկախությունը:

1839 թ․- Օսմանյան կայսրությունում սկսվեց բարենորոգումների նոր փուլ, որը կոչվում էր թանզիմաթ:

1853 թ․- Ռուսաստանը պատերազմ սկսեց Օսմանյան կայսրության դեմ: Սկսվեց Ղրիմի պատերազմը:

1856 թ․- Օսմանյան կայսրությունը հաղթանակ է տանում Ռուսաստանի նկատմամբ Ղրիմի պատերազմում:

1876 թ․- գահ բարձրացավ Աբդուլ Համիդ II-ը:

1876 թվականին ընդունվեց սահմանադրությունը և ընդունվեց խորհրդարան:

1878 թվականին Համիդը ցրեց խորհրդարանը և հաստատեց իր միանձնյա կառավարման բռնատիրական համակարգը:

1899 թվաանին ստեղծվեց գաղտնի կազմակերպություն՝ <<Միություն և առաջադիմություն>>

1908 թվականին երիտթուրքերը կատարեցին հեղաշրջում և վերականգնվեց սահմանադրությունը: Երիտթուրքերը հաղթեցին խորհրդարանական ընտրություններում և եկան իշխանության:

1911 թվականին երիտթուրքերը պաշտոնական գաղափարախոսություն ընդունեցին պանթյուրքիզմը:

Ներկայացնել Իրանում տեղի ունեցող իրադարձությունների 18-րդ դարի սկզբից մինչև 20-րդ դարի սկզբում տեղի ունեցող իրադարձությունների ժամանակագրությունը:Համաշխարհային պատմություն, էջ 51-53, էջ 122-124/:

1722 թվականին անկում ապրեց Սեֆյան արքայատոհմը:

1796 թնականին Իրանում հաստատվեց Ղաջարների թյուրքական ցեղի հարստությունը, որի հիմնադիրն էր Աղա Մոհամմադ խանը:

Կովկասի համար Իրանի և Ռուսաստանի միջև հակամարտությունն ավարտվեց Ռուսաստանի հաղթանակով, երբ 1828 թվականին Թուրքմենչայի պայմանագրով Այսրկովկասը, այդ թվում նաև Արևելյան Հայաստանի հիմնական հատվածը միացվեցին Ռուսաստանյան կայսրությանը:

Իրանի նվաճողական քաղաքականության պատճառով սրվեցին Իրանի և Անգլիայի հարաբերությունները, որի արդյունքը դարձավ 1841 թվականին ստորագրված առևտրակայան պայմանագիրը, ըստ որի հաստատվեց անգլիացիների հսկողությունը Իրանի տնտեսության վրա:

1905 թվականին Թեհրանում իշխանությունների դեմ տարերայնորեն ծագեցին զանգվածային ընդվզումներ:

1907 թվականին երկրի հյուսիսում տեղակայվեցին ռուսական, իսկ հարավում՝ անգլիական զորքեր:

Որոշ ժամանակ անց ստանալով ժողովրդի աջակցությունը հեղափոխական ուժերին հաջողվեց վերականգնել սահմանադրական կարգերը:

1911 թվականին Ռուսաստանը գրավեց հյուսիսային Իրանը և հեռացրեց առաժադեմ ուժերին, իշխանությունը հանձնելով շահի կողմնակիցներին:

Տալ «արդիականություն», «սահմանադրություն» հասկացությունների բացատրությունը:

Արդիականություն-երկրաբանական ուսումնասիրությունների պատմահամեմատական մեթոդ, ըստ որի, ժամանակակից երկրաբանական գործընթացների ուսումնասիրությունը հնարավորություն է տալիս դատելու անցյալի նմանատիպ հնագույն գործընթացների մասին։

սահմանադրություն – պետության հիմնական օրենքը, որը սահմանում է նրա հասարակական ու պետական կառուցվածքը, ընտրական սիստեմը, պետական մարմինների կազմակերպման ու գործունեության սկզբունքները, քաղաքացիների հիմնական իրավունքներն ու պարտականությունները

Աղբյուրները՝ Համաշխարհային պատմություն, 8-րդ դասարան,  էջ 119-124, համացանց:

Լրացուցիչ աշխատանք/ Պարտադիր նշել օգտագործված գրականությունը, չորս աղբյուրը պարտադիր/

«20-րդ դարի սկզբին Թուրքական իրականությունը»

1908 Թ. ԵՐԻՏԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ՀԵՂԱՇՐՋՈՒՄԸ ԵՎ
ԽՈՐՀՐԴԱՐԱՆԻ ՁԵՎԱՎՈՐՈՒՄԸ ՕՍՄԱՆՅԱՆ
ԿԱՅՍՐՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ
ՄԱՐՏԻՐՈՍՅԱՆ Ն. Մ.

ՀՅԴ-Երիտթուրքեր շփումներից. 1914, ԿարինՀՅԴ-Երիտթուրքեր շփումներից. 1914, Կարին

Թարգմանություն- Հեղափոխությունների պատմություն: Երիտթուրքեր

Հոդված- Թուրքիայի պատմության մութ էջերի լուսավորման փորձ անողները անկե՞ղծ են արդյոք

«Պարսկական հեղափոխությունը և հայերը»

Հրաչիկ Սիմոնյան. «1905-1912 թթ. պարսկական հեղափոխությունը և հայերը»

“Железный канцлер”: Плодами революций пользуются проходимцы

19-րդ դարի երկրորդ կեսին գերմանական բազմաթիվ նահանգների համար առաջացավ միավորման անհրաժեշտության հարցը։ Գերմանական ազգի Սուրբ Հռոմեական կայսրության փոխարեն, որը փլուզվեց 1806 թվականին, 1815 թվականին առաջացավ Գերմանական Համադաշնությունը, որը ներառում էր 39 անկախ պետություններ։ Դրանում առաջատար դեր է խաղացել Ավստրիան։ Սակայն սա հարիր չէր Պրուսիային։ Վիեննայի և Բեռլինի միջև հակամարտությունը սկսեց սրվել։

1862 թվականին Օտտո ֆոն Բիսմարկը (Օտտո Էդուարդ Լեոպոլդ ֆոն Բիսմարկ-Շոնհաուզեն) դարձավ Պրուսիայի վարչապետ։ Պատերազմների միջոցով է, որ Բիսմարքը հույս ունի որոշել Գերմանիայի ճակատագիրը: «Ժամանակի մեծ հարցերը կորոշվեն ոչ թե մեծամասնության ելույթներով ու որոշումներով, այլ երկաթով ու արյունով»,- կարծում էր նա։

Ավստրիայի և Պրուսիայի միջև մրցակցությունը հանգեցրեց բաց պատերազմի 1866 թ. Պրուսական բանակը արագ ջախջախեց ավստրիականին։ Գերմանիայի Համադաշնությունը հայտարարվում է լուծարված։ Փոխարենը 1867 թվականին Բիսմարկի նախաձեռնությամբ ստեղծվեց նոր ասոցիացիա՝ Հյուսիս-Գերմանական միությունը, որը, բացի Պրուսիայից, ներառում էր Հյուսիսային Գերմանիայի փոքր նահանգները։ Այս դաշինքը հիմք դարձավ Պրուսիայի գլխավորությամբ կայսրության ստեղծման համար։

Գերմանիան սկսում է առաջատար լինել Եվրոպայում:


Սեփական ազգային պետության ձևավորումը ողջունվել է բնակչության բոլոր շերտերի կողմից։ Ընդհանուր ոգեւորությունը բարերար ազդեցություն ունեցավ նաեւ տնտեսության վրա, որն այն ժամանակ կապիտալի պակաս չուներ։ Ավելին, Ֆրանսիան, որը պարտվել է 1870-1871 թվականների պատերազմում, պարտավորվել է զգալի փոխհատուցում վճարել Գերմանական կայսրությանը։ Երկրում նոր գործարաններ են բացվում. Գերմանիան գյուղատնտեսական երկրից արագորեն վերածվում է արդյունաբերականի:

Կանցլերը վարում էր նաև հմուտ արտաքին քաղաքականություն։ Դաշինքների բարդ համակարգի շնորհիվ, որն ապահովում էր Ֆրանսիայի մեկուսացումը, Ավստրո-Հունգարիայի հետ Գերմանիայի մերձեցման և Ռուսաստանի հետ լավ հարաբերություններ պահպանելու շնորհիվ, Բիսմարկին հաջողվեց խաղաղություն պահպանել Եվրոպայում։ Գերմանական կայսրությունը դարձավ միջազգային քաղաքականության առաջատարներից մեկը։

Նոյեմբերի 28-ից դեկտեմբերի 5ի 1և 2 առաջդրանքներ՝

Առաջադրանք 1

Առաջադրանք 1

Արևմտահայերի կոտորածները և ինքնապաշտպանական կռիվները 1890-ական թվականները

• Վերլուծիր 1895թ. «Մայիսյան բարենորոգումներ»  և նրա հետևանքները:
  
  1895թ․ մայիսի 11-ին Օսմանյան կասրությանը ներկայացրեցին ՛՛Մայիսյան բարենորոգումների ծրագիրը՛՛։
  Սակայն իշխանությունները ոչ միայն չիրագործեցին այդ ծրագիրը, աևլև կազմակերպեցին հայերիզ զանգվածային կորածնումներ․Նախագիծը հիմանականում նախատեսում էր հայաբնակ վեց վիլայեթներում կենտրոնական իշխանության ամրապնդում, հասարակական   կյանքի զարգացում, արտադրության և տնտեսական դրության կարգավորում, ինչպես նաև քրիստոնյաների պաշտպանությունը քուրդ ցեղապետների կամայականություններից:
    Եվ 1895 թ․ Օսմանյան կասրությունը սկսեց բնաջնջլել Հայաստանը։
  
• Համեմատել Զեյթունի հերոսամարտը, Վանի ինքնապաշտպանությունը, հետևանքները:
  
  Նմանություններ իհարկե կան, սակայն՝
  
  ․ Վանի ինքնապաշտպանության վերջում Հայերը փորձում էին փրկվել կոտորածներից
  
  ․Զեյթունի հերոսամարտի ավարտը եղավ հաշտությամբ։
  
  
• Ցանոթացիր այս հղմանը «Ցեղասպանություն»  տերմինը,     ինչ փոփոխություններ կկատարեիր, հիմնավորիր կամ հերքիր, որ 21-րդ դարում ցեղասպանություն չի կատարվուեղմ:
  
  
  Ցեղասպանությունը կրկին շարունակվում է սակայն ոչ մաշտաբային և ոչ այդքան արագ ինչ եղել 1895-1915թ․ շրջաններում։Անընդհատ պատերազմներ և պատմության կրկնողություն։Նույն ցանկություններ, շատ զղչում եմ, որ իսկապես ոչ-ինչ չի փոխվել ՛՛ցեղասպանություն՛՛ տերմինը նույնն է մնացել։
  
  
• Փորձիր վերհանել քո նախնիների պատմությունը. արդյոք դու էլ մազապուրծ փախած հայի ժառանգ ես, թե ոչ, եթե այո , ապա հարցումների արդյունքում հավաքագրի այդ պատումը՝ նկարներով, հնամյա իրերի լուսանկարներով:
  
  
  
  
• Արդի և ապագա ինչ մոտեցում ես առաջարկում սահմանակից պետության/Թուրքիայի/, քո հասակակիցների  հետ:
  
  Որպես մոտեցում մտածում եմ, որ պետք է լինեն բարի դրացիական հարաբերություններ, մատծում եմ որ իմ հասկակացիները՝ մենք կարող ենք փոխել շատ բաներ։Քանի որ միթե բոլորս նույն մարդիկ չենք և արդյոք պետք է պատերազմներ անել և մարդկանց կյանքեր խլել, իմ կարծիքով իմ սերունդը դեռ շատ շատ բան ունի անելու և փոխելու։
  Սակայն լավ հարաբերությունները նույնպես չափազանց դժվար, քանի որ մեր անցյալը դա թույլ չի տալիս, այո սա իմ կարծին է որի վրա ես դեռ աշխատում եմ , սակայն ինձ թվում է ,որ դեռ հոգեպես պատրաստ չեմ ունենալ լավ հարաբերություններ թշնամուս հետ։

Առաջադրանք 2

Ազատագրական պայքարը Արևմտյան Հայաստանում

• Պատմել   20-րդ դարի սկզբին արևմտահայության նկատմամբ սուլթանական վարչակարգի վարած քաղաքականության մասին:
  
  Հայկական հարցը «լուծելու» նպատակով Աբդուլ Համիդը հայերի դեմ հանեց կայսրության անհնազանդ քոչվոր քրդական ցեղերին։ 1891 թ. նա քրդերից ու հյուսիսկովկասյան գաղթականներից, որոնք հայտնի էին «չերքեզներ» հավաքական անունով, ստեղծեց հատուկ հեծյալ գնդեր: Դրանք իր անունով կոչվեցին համիդիե։
  Համիդիեականները կառավարությունից ոչ միայն ռոճիկ էին ստանում, այլև իրավունք ունեին ազատորեն կողոպտելու հայ բնակչությանը, ձմռան ամիսներին իրենց բազմաքանակ անասուններով ապրելու հայկական գյուղերում։ Այս խորամանկ քայլով սուլթանը սիրաշահեց ապստամբ քրդերին և նրանց ուղղելով հայերի դեմ՝ առաջացրեց հայ–քրդական հակամարտություն։
  Բռնաճնշումները հասան աներևակայելի չափերի։ Բանտերը լցվեցին քաղաքական բանտարկյալներով, կախաղան բարձրացվեցին հայդուկային շարժման բազմաթիվ
  մասնակիցներ։ Մամուլում մտցվեց խիստ գրաքննություն, արգելվեց «Հայաստան» բառի գործածությունը։
  
• Ներկայացնել հայ ազատագրական շարժման ղեկավարների ընտրած մարտավարությունը:
  
• Համեմատել Մշո Ս.Առաքելոց վանքի կռիվը և 1904թ. Սասունի ապստամբությունը/ ընթացքը, ավարտը/:
  
• Հիմնավորեք կամ հերքեք այն տեսակետը, որ 20-րդ դարի սկզբին  հայդուկային շարժումը  իրեն սպառել էր:
• «Հայ կանայք/ կամ  հայ կինը/ 19-րդ դարավերջի , 20-րդ դարասկազբի հերոսամարտի տարիներին:»
• Խաչիկ Դաշտենց «Ռանչպարների կանչը»/ մեկ շաբաթվա ընթացքում կարդալ ընտրելի հատվածը,ամփոփել 15նախադասությամբ/

Նոյեմբերի 20-27 առաջադրանք 2

Առաջադրանք 2

Տանը

Հայ ազգային կուսակցությունները, հայդուկային շարժումը/ Հայոց պատմություն, դասագիրք, 8-րդ դասարան, էջ 83-90/

Ներկայացրու, համեմատիր հայկական կուսակցությունների և հայդուկային շարժման առաջացման պատճառները:

Հայկական առաջին կուսակցությունը կոչվել է ՝ Արմենականներ։Արմենակները իրենց գլխավոր նպատակը կոչեցին արևմտահայության ազատագրումը և հայկական հարցի լուծումը։

Երկրորդ կուսակցությունը անվանում էին Հնչակյան։ Մի խումբ սովորողներ Շվեցարիայից որոշեցին բացել կուսակցությունը ։Եվ նրանք առաջինն էին ովքեր հայկական հարցի լուծման մասին այս գաղափարն ունեին՝ հայրենիքը անջատ-անջատ միավորվի և ամբողջական պետականության դառնա։Եվ դրա համար նրանք ամբողջությամբ կենտրոնացել էին արևելյան Հայաստանում․ Հայդուկային խմբեր էին ստեղծում, ցույցեր զինված ելույթի կազմակերպում և այլն։

Երորդ կուսակցություն՝ Հայ հեղափոխականների դաշնակցություն։1880-ական թթ․վերջին հակասուլթանական պայքարը վերելք էր ապրում։ Թուրքական բռնատիրության դեմ մարտնչող մարդկանց ՝ հեղափոխականների հաջողությունը հնարավոր կդառնար միայն միավորման, միմյանց հետ դաշնակցելու դեպքում։ Նրանք հրատարակեցին դրոշակ թերթը, որը ունեցավ հաջողություն։ Նրանք ևս իրենց կարևորագույն խնդիրներն էին համարում արևմտյան Հայաստանի ազատագրումը։ Այդ կենսական հարցում միանման մոտեցում կարող էր լավ հիմք հանդիսանալ միավորման համար։ Թիֆլիսում 1892թ․հրավիրված առաջին ընդհանուր ժողովի ժամանակ կուսակցության անունը փոխվեց-Հայ հեղափոխական դաշնակցություն։
Դարավերջին դաշնակցությունն իր հսկողության տակ վերցրեց հայդուակյին շարժումը ՝ տալով հայ ֆիդայինների բազմաթիվ փայլուն դեմքեր։

Անդրանիկ Օզանյան, Գևորգ Չավուշ, Հրայր Դժոխք, Աղբյուր Սերոբ և Սոսե/ ռադիոնյութի պատրաստում որևիցե մեկի մասին/

Ռադիոնյութ Հրայր Դժոխքի մասին;

Ներկայացրու, հիմնավորիր արդի շրջանում որևիցե քեզ համար ընտրելի մի կուսակցություն:

Որպես այդպիսին ընտրելի կուսակցություն չունեմ, սակայն կան մի քանիսը որոնց դեմ եմ։

Քո շրջապատում փորձիր գտնել Արցախյան ազատագրական պայքարի մասնակից, հարցազրույցի միջոցով պարզի նրա մղած պայքարի պատճառների, ընթացքի, խնդիրների, հետևանքների կարևորության մասին/կարող է լինել նաև ռադիոնյութ, տեսաֆիլմ:

«Հայկական բանակի դարավոր պատմությունը»


Հայաստանի զինված ուժերի պատմությունը, հայկական պետականության կարևորագույն կազմակերպության պատմությունն է։ Առանց զինված ուժերի թե՛ անցյալում, թե՛ ներկայումս անհնար է երկրի անկախության ու անվտանգության պաշտպանությունը։ Հազարամյակներ շարունակ, ինչպես ցանկացած այլ պետության, այնպես էլ Հայաստանի զինված ուժերի կոչումը, խնդիրները, կառուցման սկզբունքները, անձնակազմի ուսուցումն ու դաստիարակությունը պայմանավորված են հասարակական, պետական կարգով և պետության քաղաքականությամբ։



Որպես հայկական առաջին պետականություն, կամ գոնե պատմության մեջ առաջին անգամ օտարերկրյա հավաստի աղբյուրներում հիշատակված հայկական պետականություն՝ Հայասան կամ Հայասա-Ազզին, բնականաբար, դարձավ հայկական պետականության պատմության վաղագույն փուլը, իսկ նրա բանակի ստեղծմամբ, Ք.ա. XV դարում փաստացի ծնունդ առան և մի քանի դար շարունակ՝ XV-XIII դարերում ահեղ մարտական մկրտություն ստացան հայկական զինված ուժերը՝ որպես նորաստեղծ հայկական պետականության կարևորագույն հաստատություն^[1]։ Այդ առաջին անգամ ձևավորված հայկական բանակի հզորության մասին են խոսում ժամանակի գերտերության՝ Խեթական թագավորության հետ Հայասայի երկարատև պատերազմների մասին հենց հակառակորդ պետության կողմից թողնված արձանագրություններում հավաստվող փաստերը^[1]։ Այսպիսով, հայկական պետականության և նրա զինված ուժերի պատմությունը ունի առնվազն 3 500 տարվա պատմականորեն գրանցված հավաստի և փառավոր ուղի^[1]։ Հաշվի առնելով պատմական մի շարք անժխտելի փաստերը, որոնք վերևում հիշատակված են, առավել հավանական է թվում, որ Հայասա-Ազզի ստեղծմամբ ստեղծվել էր միասնական հայկական պետականությունը, որի ընդամենը անուններից մեկն էր, կա՛մ օտարների կողմից գրանցված անվանումներից մեկն էր «Հայասան» կամ «Հայասա-Ազզին»^[1]։ Մյուս անվանումներն էին Նաիրի, Վանի թագավորություն, Արարատյան թագավորություն, Ուրարտու, Արմենիա^[1]։ Նկատի ունենալով դա, կարող ենք ենթադրել, որ Հայկական միասնական պետականությունը, ի դեմս Հայասա-Ազզի-Նաիրի-Ուրարտուի ժամանակի հզորագույն պետություններից մեկն էր, որը կարողանում էր միաժամանակ դիմակայել ռազմաքաղաքական ահեղ բախումներին՝ հարևան գերտերությունների՝ արևմուտքում Խեթական թագավորության, հարավում՝ Ասորեստանի թագավորության հետ^[1]։ Ընդ որում, եթե նույնիսկ հաշվի չառնենք այն հայտնի փաստերը, որ Հայկական լեռնաշխարհի այդ հնագույն միասնական, հավանաբար՝ սկզբում՝ համադաշնային (կոնֆեդերատիվ), ապա՝ դաշնակցային (ֆեդերատիվ), իսկ վերջում՝ միասնական (ունիտար) պետականությունը կարողանում էր նաև նշանակալից հաղթանակներով դուրս գալ գրեթե հազարամյա այդ կոնֆլիկտներից, ապա հենց միայն այդ պետականության երկարատև՝ առնվազն Ք.ա. XVI դարից մինչև VI դարը՝ հազարամյա գոյության սոսկ փաստը ցույց է տալիս այդ պետականության կենսունակությունն ու հզորությունը, բնականաբար, նաև նրա զինված ուժերի հզորության բարձր աստիճանը^[1]։

Ընտրիր որևիցե մի երկիր, պատմիր այդ երկրի բանակի առանձնահատկությունների մասին:

I decide to talk about United Statees Arme.
Ես որոշեցի խոսել Միացյալ Նահանգների բանակի մասին։

I hope it will be usefull.
Ես հուսով եմ, որ այն օգտակար կլինի։

The United States Armed Forces are the military forces of the United States.^[13] The armed forces consists of six service branches: the Army, Marine Corps, Navy, Air Force, Space Force, and Coast Guard.^[14][15] All six armed services are among the eight uniformed services of the United States.

Միացյալ Նահանգների զինված ուժերը ՝ ռազմական ուժերն են։Բանակը կազմված է վեց ծառայողական ուժերից՝ բանակ, ծովային հետեւակային կորպուս, նավատորմ, ռազմաօդային ուժեր, տիեզերական ուժեր և առափնյա պահպանություն։Բոլոր վեց զինաված ծառայությունները Միացյալ Նահանգների ութ համազգեստավոր ծառայությունների թվում են։

Each of the different military services is assigned a role and domain. The Army conducts land operations, while the Navy and Marine Corps conduct maritime operations, with the Marine Corps specializing in amphibious and maritime littoral operations in support of the Navy. The Air Force conducts air operations, while the Space Force conducts space operations. The Coast Guard is unique in that it specializes in maritime operations and is also a law enforcement agency.

Զինվորական տարբեր ծառայություններից յուրաքանչյուրին հատկացվում է դեր և տիրույթ:Բանակը իրականացնում է ցամաքային գործողություններ, մինչդեռ ռազմածովային նավատորմը և ծովային նավատորմը իրականացնում են ծովային գործողություններ, իսկ ծովային նավատորմը մասնագիտացած է ամֆիբիական և ծովային ափամերձ գործողություններում՝ ի աջակցություն նավատորմի: Օդային ուժերն իրականացնում են օդային գործողություններ, իսկ տիեզերական ուժերը՝ տիեզերական գործողություններ: Առափնյա գվարդիան եզակի է նրանով, որ մասնագիտացած է ծովային գործողություններում և նաև իրավապահ մարմին է։

From their inception during the American Revolutionary War, the U.S. Armed Forces have played a decisive role in the country’s history. They helped forge a sense of national unity and identity through victories in the early-19th-century First and Second Barbary Wars. They played a critical role in the territorial evolution of the U.S., including the American Civil War. The National Security Act of 1947 created the modern U.S. military framework, establishing the National Military Establishment (later the Department of Defense or DoD) headed by the secretary of defense and creating both the U.S. Air Force and National Security Council; in 1949, an amendment to the act merged the cabinet-level departments of the Army, Navy, and Air Force into the DoD.

Ամերիկյան հեղափոխական պատերազմի ժամանակ իրենց ստեղծման օրից ԱՄՆ զինված ուժերը որոշիչ դեր են խաղացել երկրի պատմության մեջ: Նրանք օգնեցին ձևավորել ազգային միասնության և ինքնության զգացում 19-րդ դարի սկզբի Առաջին և Երկրորդ Բարբարոսական պատերազմների հաղթանակների միջոցով: Նրանք վճռորոշ դեր խաղացին ԱՄՆ-ի տարածքային էվոլյուցիայում, ներառյալ ամերիկյան քաղաքացիական պատերազմը: 1947թ.-ի Ազգային անվտանգության ակտը ստեղծեց ԱՄՆ-ի ժամանակակից ռազմական շրջանակը՝ ստեղծելով Ազգային ռազմական հաստատությունը (հետագայում՝ Պաշտպանության նախարարություն կամ DoD)՝ պաշտպանության քարտուղարի գլխավորությամբ և ստեղծելով և՛ ԱՄՆ ռազմաօդային ուժերը, և՛ Ազգային անվտանգության խորհուրդը; 1949 թվականին ակտի փոփոխությունը միավորում է բանակի, նավատորմի և ռազմաօդային ուժերի կաբինետի մակարդակի ստորաբաժանումները DoD-ի մեջ:

The president of the U.S. is the commander-in-chief of the armed forces and forms military policy with the DoD and Department of Homeland Security (DHS), both federal executive departments, altogether acting as the principal organs by which military policy is carried out.

Միացյալ Նահանգների նախագահը

զինված ուժերի գլխավոր հրամանատարն է և ռազմական քաղաքականություն է ձևավորում DoD-ի և Ներքին անվտանգության դեպարտամենտի (DHS) հետ, երկուսն էլ դաշնային գործադիր գերատեսչությունների հետ, որոնք ամբողջությամբ հանդես են գալիս որպես ռազմական քաղաքականություն իրականացնող հիմնական մարմիններ: .

ԱՄՆ Զինված ուժերը անձնակազմի առումով ամենամեծ ռազմական ուժերից են։ Նրանք իրենց անձնակազմը ներգրավում են պրոֆեսիոնալ կամավորների մեծ լողավազանից: ԱՄՆ-ն օգտագործել է զինվորական զորակոչը, բայց ոչ 1973 թվականից ի վեր: Ընտրովի ծառայության համակարգը պահպանում է տղամարդկանց զորակոչելու իրավունքը՝ պահանջելով գրանցել բոլոր արական սեռի քաղաքացիներին և 18-ից 25 տարեկան ԱՄՆ-ում ապրող բնակիչներին:

ԱՄՆ Զինված ուժերը համարվում են աշխարհի ամենահզոր զինվորականները[19]: ԱՄՆ-ի ռազմական ծախսերը 2022 թվականին կազմել են 877 միլիարդ ԱՄՆ դոլար, որն ամենաբարձրն է աշխարհում՝ կազմելով աշխարհի պաշտպանական ծախսերի 39%-ը։[20] ԱՄՆ Զինված ուժերը զգալի կարողություններ ունեն ինչպես պաշտպանության, այնպես էլ էներգիայի նախագծման մեջ՝ շնորհիվ իր մեծ բյուջեի, ինչը հանգեցնում է առաջադեմ և հզոր տեխնոլոգիաների, որոնք հնարավորություն են տալիս ուժի լայն տարածում գտնել ամբողջ աշխարհում, ներառյալ մոտ 800 ռազմաբազաներ ԱՄՆ-ից դուրս [21] : ԱՄՆ ռազմաօդային ուժերն աշխարհի ամենամեծ օդուժն են, որին հաջորդում է ԱՄՆ բանակի ավիացիոն մասնաճյուղը։ ԱՄՆ ռազմածովային ռազմաօդային ուժերը աշխարհում չորրորդ ամենամեծ օդային բանակն է և ամենամեծ ռազմածովային ավիացիոն ծառայությունն է, մինչդեռ ԱՄՆ ծովայինների կորպուսի ավիացիան աշխարհի յոթերորդ ամենամեծ օդային թեւն է: ԱՄՆ-ի նավատորմը տոննայով աշխարհի ամենամեծ նավատորմն է[22]: ԱՄՆ առափնյա պահպանությունը աշխարհի 12-րդ ամենամեծ ծովային ուժն է[23]: ԱՄՆ տիեզերական ուժերը աշխարհի միակ ակտիվ անկախ տիեզերական ուժն է[24]:

The U.S. Armed Forces are one of the largest military forces in terms of personnel. They draw their personnel from a large pool of professional volunteers. The U.S. has used military conscription, but not since 1973. The Selective Service System retains the power to conscript males, requiring the registration of all male citizens and residents living in the U.S. between the ages of 18 and 25.

The U.S. Armed Forces are considered the world’s most powerful military.^[19] The military expenditure of the U.S. was US$877 billion in 2022, the highest in the world, accounting for 39% of the world’s defense expenditures.^[20] The U.S. Armed Forces has significant capabilities in both defense and power projection due to its large budget, resulting in advanced and powerful technologies which enables a widespread deployment of the force around the world, including around 800 military bases outside the U.S.^[21] The U.S. Air Force is the world’s largest air force, followed by the U.S. Army Aviation Branch. The U.S. Naval Air Forces is the fourth-largest air arm in the world and is the largest naval aviation service, while U.S. Marine Corps Aviation is the world’s seventh-largest air arm. The U.S. Navy is the world’s largest navy by tonnage.^[22] The U.S. Coast Guard is the world’s 12th-largest maritime force.^[23] The U.S. Space Force is the world’s only active independent space force.^[24]

Նոյեմբեր ամսվա ամփոփում՝

Հոկտեմբերի 30-ից նոյեմբերի 5-ը. առաջադրանք, 8-րդ դասարան

Իմ բլոգի հղումը՝Հոկտեմբերի 30-ից նոյեմբերի 5-ը. առաջադրանք, 8-րդ դասարան

Նոյեմբերի 6-13-ը, առաջադրանք, 8-րդ դասարան

իմ բլոգի հղումը՝Նոյեմբերի 6-13-ը, առաջադրանք, 8-րդ դասարան

Նոյեմբերի 13-19-ը, առաջադրանք, 8-րդ դասարան

Իմ բլոգի հղումը՝Նոյեմբերի 13-19-ը, առաջադրանք, 8-րդ դասարան

Նոյեմբերի 20-27-ը, առաջադրանք 8-րդ դասարան

Իմ բլոգի հղում՝Նոյեմբերի 20-27 առաջադրանքներ

Նախագիծ՝ Հետաքրքիր է իմանալ նախագիծ

Թարգմանություն 
Հետազոտական աշխատանք՝Հայերը Իրանում, հետազոտական աշխատանք՝,«Ժոզեֆ Ֆուշե»

Կես էջի սահմանում ամփոփել ՝ինչ թեմաներ ենք ուսումնասիրել:

Գնահատել ձեր նոյեմբեր ամսվա աշխատանքը:

Գնահատում եմ իմ նոյեմբեր ամսվա աշխատանքը 9 բալով։