Урок 2

Урок 2

Классная работа

Задание 1 «Собери пословицу» 

Что на уме,
то и пожнёшь
Что посеешь,чьё мясо съела
Чует кошка,то и на языке
Умел взять —тому ничего не удаётся
Красна птица перьем,умей отдать
Кто за всё берётся,не будь лапшой
Расти большой,а человек уменьем

2. Собери предложение

  1. Мы, этот, отдохнуть, на, в, границу, год, за, решили, отправляемся, остаться,  раз, мы, каждый, но,  Армении.

    Мы каждый год отправляемся за границу но на этот раз мы решили остаться, отдохнуть в Армении.

  1. Татьяна, без , вдруг , неожиданно , вечером , погулять, зонта, и хлынул, вышла , дождь.

    Татьяна вечером вышла погулять без зонта, и вдруг неожиданно хлынул дождь.
  2. В, жалили, где, отдыхал, неоднократно, я , бороться , которые , приходилось, меня, деревне ,мне , всячески, с осами . 

    В деревне, где я отдыхал, мне приходилось всячески бороться с осами, которые неоднократно меня жалили.
  3. Исправь в тексте ошибки

Ранний весенний порою нам пришлось пробератся по топ­ким болотистым дорогам. Порывы свежего ветра раскачивали ветви большого дерева на поляны. Из чёрного леса тянуло свежей ночной сыростью слышался загадочный шёпот. Мы свернули с широкой дороги и поехали по откосу. Вся местность поросла низкими кустами черёмухи. Взошло месяц и в чудес­ном фантастическом свете потонуло всё: задумчивые тонень­кие березки, заросли камышей, шёлковая трава. Но все же, по сравнению с душистой и туманной летней ночью, эта холодная весенняя ночь была не так прекрасна. От Лисицыной норы доносился тихий шорох. Кроме журавлиного и Лебединовка крика мы слышали неумолкаемое пение со всех сторон. В летнею ночь птичьих звуков в лесу меньше. Наше путешествие завершалось в тяжёлом молчании.

  1.  Перевод 
    Каждый человек в определенные периоды своей жизни по-своему ощущает время. Многие из вас согласятся с тем, что «счастливые часов не наблюдают». И не только часов! Счастливый человек может не опомниться, как зима сменилась весной, весна — летом, а лето — осенью. Когда человек погряз в рутине, он замечает только то, как меняются дни недели: понедельник плавно перетекает во вторник, вторник — в среду, а там недалеко и до выходных. В воскресенье у многих из нас есть время, чтобы заметить то, как утро сменяется днём, а потом наступает вечер и ночь. Человек, время которого тянется так медленно, что он следит за каждой минутой в часу, наверное, очень одинок. Вы тоже так думаете?

    Թարգմանություն՝

    Յուրաքանչյուր մարդ իր կյանքի որոշակի ժամանակահատվածներում յուրովի է զգում ժամանակը։ Ձեզանից շատերը կհամաձայնեն, որ «երջանիկ ժամերը չեն դիտվում»։ Եվ ոչ միայն ժամեր: Երջանիկ մարդը կարող է չհիշել, թե ինչպես ձմեռը վերածվեց գարնանը, գարունը՝ ամռանը, իսկ ամառը՝ աշնանը։ Երբ մարդը խրված է առօրյայի մեջ, նա միայն նկատում է, թե ինչպես են փոխվում շաբաթվա օրերը. երկուշաբթին սահուն հոսում է երեքշաբթի, երեքշաբթիից չորեքշաբթի, և այնտեղ հանգստյան օրն այնքան էլ հեռու չէ: Կիրակի օրը մեզանից շատերը ժամանակ ունեն նկատելու, թե ինչպես է առավոտը իր տեղը զիջում կեսօրին, իսկ հետո գալիս է երեկո և գիշեր: Մարդը, ում ժամանակը այնքան դանդաղ է անցնում, որ նա հետևում է ժամի յուրաքանչյուր րոպեին, պետք է շատ միայնակ լինի: Դո՞ւք էլ եք այդպես կարծում։

Текст для обсуждения

Можете меня еще миллион раз опровергать(что вы постоянно и делаете),но я уверенна,что одна из основных человеческих потребностей-принимать и дарить любовь. Без любви человек умирает.Этот эксперимент назвали одним из самых чудовищных и варварских «научных» экспериментов за всю историю человечества.В 13 веке Фридрих 2,император священной Римской империи,попытался определить,на каком языке разговаривали Адам и Ева в Едемском саду. По его теории,если новорожденных детей изолировать от всякого разговорного языка,то когда они вырастут,будут разговаривать на «естественном» языке человечества.Император и  решил сделать эксперимент. Он забрал у родителей определенное количество новорожденных детей и отдал людям, которым было запрещено разговаривать с детьми,обнимать их или играть с ними. Детей даже обслуживали специальными инструментами, чтобы они не чувствовали прикосновения человеческих рук.Но Фридрих не смог ни доказать,ни опровергнуть свою теорию»естественного языка».Несмотря на то,что детей регулярно кормили,купали и одевали,все они умерли,прежде чем научились разговаривать. Почему?Современные ученые связывают нежизнеспособность этих детей в первую очередь с отсутствием любви,выраженной через человеческие прикосновения и голос.Так что сложная,порой скрытая система человеческих мотивов влияет на каждый аспект нашей как физической,так и духовной жизни.

Թթուներ:Դասակարգումը:Ստացման եղանակները:ԹԹունների քիմիական հատկությունները:

Թթուները  բարդ նյութեր են, որոնց մոլեկուլները կազմված են մեկ կամ մի քանի ջրածնի ատոմներից և թթվային մնացորդից:
Բոլոր թթուների ջրային լուծույթները թթու համ ունեն և դրանք օժտված են նույնանման հատկություններով՝ իրենց բաղադրիչ տարրի՝ ջրածնի շնորհիվ: 
Ոչ բոլոր  թթուների լուծույթները կարելի է համտեսել. դրանց մեջ հանդիպում են հյուսվածքներ քայքայողներ, նույնիսկ թունավորներ:
Մրջունները «թշնամիներից» պաշտպանվելու նպատակով արտաթորում են մրջնաթթվի կծու կաթիլներ: 

Այս նույն թթուն արկա է եղինջի տերևների «խայթող» մազիկներում:

Ցանկացած թթվի մոլեկուլի բաղադրությունը, անկախ ծագումից (օրգանական, կամ հանքային), արտահայտվում է հետևյալ ընդհանուր բանաձևով՝ HnR , որտեղ R-ը թթվային մնացորդն է, n-ը՝ ջրածնի ատոմների թիվը: 

Թթվային մնացորդներն ունեն որոշակի բաղադրություն և վալենտականություն, վերջինս որոշվում է ըստ մետաղներով տեղակալվելու ընդունակ ջրածնի ատոմների թվի:Որոշ հանքային թթուների և թթվային մնացորդների անվանումները

Թթուները մեծ տարածվածություն ունեն բնության մեջ: Օրինակ՝  կիտրոնում պարունակվում է կիտրոնաթթու, խնձորի մեջ՝ խնձորաթթու, թրթնջուկի տերևներում՝ թրթնջկաթթու:

Թթուների ստացման եղանակները

Անթթվածին թթուները ստացվում են համապատասխան գազային ջրածնային միացությունները ջրում լուծելով, իսկ գազային ջրածնային միացությունները ստացվում են

ա) ջրածնի և համապատասխան ոչ մետաղի անմիջական փոխազդեցությունից.

H2+F2=2HF
H2+Br2=2HBr
H2+S=H2S
H2+Cl2=2HCl

բ) համապատասխան աղի և մեկ այլ` ավելի ուժեղ թթվի փոխազդեցությունից.

FeS+H2SO4=FeSO4+H2S↑
NaCl(պինդ) +H2SO4(խիտ) =NaHSO4+HCl↑ (լաբորատորեղանակ)
2NaCl(պինդ) +H2SO4(խիտ) =Na2SO4+2HCl↑ (արդյունաբերականեղանակ)

գ) որոշ այլ փոխազդեցություններից։

Օրինակ՝ ավելի ակտիվ ոչ մետաղները դուրս են մղում պակաս ակտիվները
համապատասխան թթուներից.

2HJ + Br2 = 2HBr + J2

H2S + Cl2 = 2HCl + SH2
S + Cl2 = 2HCl + S

Թթվածնային թթուների ստացման հիմնական եղանակ (համապատասխան օքսիդի ու ջրի փոխազդեցությունն արդեն նշվել է «Ջրածին» և «Օքսիդներ» թեմաներում):

Թթվածնային թթու է ստացվում նաև այդ թթվի աղի և այլ թթվի փոխազդեցությունից,
եթե.

ա) ստացվող թթուն, փոխազդող թթվի համեմատ` ցնդող է.

NaNO3 + H2SO= NaHSO4 + HNO3

բ) որպես ռեակցիայի արգասիք՝ ջրում անլուծելի աղ կամ թթու է առաջանում.

Na2SiO 3+ 2HNO3 = H2SiO3↓ + 2NaNO3

Թթուների քիմիական հատկությունները

Թթուների  որոշ քիմիական հատկություններին (փոխազդեցությունը մետաղների ու մետաղների օքսիդների հետ) հանգամանորեն անդրադարձել ենք «Ջրածին»  և «Թթվածին» թեմաներում։ Ուստի այստեղ կներկայացնենք թթուներին բնորոշ այլ հատկությունները:

1.Թթուների փոխազդեցությունը հայտանյութերի հետ.Բոլոր թթուների ջրային լուծույթները գունավորում են հայտանյութեր՝

լակմուսըկարմիրմեթիլօրանժըմուգ վարդագույն, իսկ ֆենոլֆտալեինը թթուներում չի գունավորվում:

2.Թթուների և հիմքերի փոխազդեցությունը

Թթուներին առավել բնորոշ է հիմքերի (ինչպես ալկալիների, այնպես էլ` ջրում չլուծվող) հետ փոխազդեցությունը` չեզոքացման ռեակցիան, որի հետևանքով առաջանում է աղ և ջուր.

LiOH + HCl = LiCl + H2O
Fe(OH)2 + H2SO4 = FeSO4 + 2H2O

3.Թթուների և աղերի փոխազդեցությունը

Նման ռեակցիա իրականացնելու համար անհրաժեշտ է ելանյութերն ընտրել այնպես, որ արգասիքների թվում լինի.

ա) անլուծելի թթու.

H2SO 4+ Na2SiO3= Na2SO4 + H2SiO3

բ) թույլ թթու.

CH3COOK + HBr = CH3COOH + KBr

գ) անկայուն թթու.

K2CO3 + 2HBr = 2KBr + CO2↑ + H2O

դ) անլուծելի աղ.

AgNO3 + HBr = AgBr↓ + HNO3

4. Որոշ թթուներ տաքացնելիս քայքայվում են.

H2SiO3= SiO2 +H2O
H2SO3= SO2 +H2O

Չեզոքացման ռեակցիաչեզոքացում, թթվի հատկություններ ունեցող նյութերի և հիմքի հատկություններ ունեցող նյութերի միջև ընթացող քիմիական ռեակցիա, որի հետևանքով այդ նյութերը կորցնում են թթուներին ու հիմքերին բնորոշ հատկությունները։ 

Պատասխանել հարցերին

Որոշե՛ք թթու առաջացնող տարրերի օքսիդացման աստիճանը հետևյալ թթուններում.
HNO3-, H2SiO3 ,HNO3 , HCIO, H3PO4

1․H+1NO2-1

2․H+12SiO3-2

3․H+1NO3-1

4․H+1ClO4+1

Ո՞ր ռեակցիաներն են անվանվում չեզոքացման :

Թթուներին առավել բնորոշ է հիմքերի (ինչպես ալկալիների, այնպես էլ` ջրում չլուծվող) հետ փոխազդեցությունը` չեզոքացման ռեակցիան, որի հետևանքով առաջանում է աղ և ջուր։

Գրե՛ք հետևյալ փոխարկումներին համապատասխանող քիմիական ռեակցիաների հավասարումները.
S- SO2-SO3-H2SO4— BaSO4

Հանրահաշիվ

Դիցուք X-ը որևէ թվային բազմություն է: Եթե այդ բազմության յուրաքանչյուր x թվի որոշակի f օրենքով համապատասխանության մեջ է դրվում ճիշտ մեկ y թիվ, ապա ասում են, որ X բազմության վրա տրված է y=f(x) ֆունկցիան:  

x-ը անվանում են անկախ փոփոխական կամ արգումենտ, իսկ y-ը՝ կախյալ փոփոխական կամ ֆունկցիայի արժեք:X բազմությունը անվանում են ֆունկցիայի որոշման տիրույթ:

y=f(x) բանաձևում՝

x-ը անկախ փոփոխականն է, կամ արգումենտը,

y-ը կախյալ փոփոխականն է, կամ ֆունկցիայի արժեքը x կետում,

f-ը կանոնն է, որով ամեն x արգումենտի համար գտնվում է ֆունկցիայի y արժեքը:

Օրինակ`

Ֆունկցիայի օրինակ է x և y փոփոխականների միջև y=2x առնչությունը:

Այս դեպքում կանոնը հետևյալն է՝ ցանկացած x թիվ պետք է կրկնապատկել, ստացված կրկնապատիկ թիվը՝ y=2x-ը կլինի ֆունկցիայի արժեքը x կետում:

Քանի որ ցանկացած թիվ կարելի է կրկնապատկել, ապա այս ֆունկցիան իմաստ ունի ցանկացած x-ի համար: Սա նշանակում է, որ ֆունկցիայի որոշման տիրույթը՝ X բազմությունը, ամբողջ թվային առանցքն է:

Ֆունկցիայի տրման եղանակները․

1. Գրաֆիկական եղանակ: Ֆունկցիան տրվում է գրաֆիկի (դիագրամի, սյունապատկերի) միջոցով:

Օրինակ՝

y=kx ուղիղ գիծ:  

taisne.png

2. Աղյուսակային եղանակ: Ֆունկցիան տրվում է աղյուսակի միջոցով:

x1234
y14916

3. Թվազույգերի եղանակ: Ֆունկցիան տրվում է թվազույգերով՝

(1;2),(2;4),(3;6)

Առաջադրանքներ․

Դասագիրք․

418,419

418.

x-53-20
y-31337


419.
ա)ոչ սխալ է ստանում ենք 5
բ) ոչ, սխալ է ստանում ենք ՝14
դ)ճիշտ է
գ․ Սխալ է

426․
ա.y=2x-5
2x=20
x=10
y-10-5
y=5

բ․
2x=10
x=5
y=5-5
y=0

421․
ա․y(6)=-23
y(-7)=29
y(0,5)=-1
y(2/3)=-1 2/3

բ․այո,ճիշտ են


Գործնական աշխատանք, 03.05


1.Ուղղիր ընդգծված կապական կառույցները:

Ինձ հետ այդպես մի՛ խոսիր։

Մենք հույս ենք դնում միայն մեզ վրա։

Ի՞նչ եղանակ է ձեզ մոտ։

Քեզ պես քչերը կան։

Ինձ համար նույնը չէ։

Ձեզ նման չենք կարող։

Մեզ համար նա պատրաստ է ամեն ինչի:

2. Աշուն

Յուրօրինակ    գեղեցկություն  ունի  Հայաստանի  աշունը։ Բնությունը զարմանալիորեն հիացնում է իր  նախշազարդ  հագուստով։ Ծառերի  վրա ոսկու պես   բոցկլտում  են  գույնզգույն  տերևները։ Երգեցիկ  թռչունները  թռչում  են։  Նրանք   շուտով  ճամփորդելու  են դեպի  հարավ։ Շնորհիվ երկնքում  կախված  ոսկեզօծ  գնդիՙ   շուրջբոլորը շողարձակում է ու ցանկալի ջերմություն։ Անձրևաբեր ամպերը սահում են երկնքում։ Նրանք մեթընդմերթ փաթաթվում են արևին և կորցնում կեսօրվա պայծառությունը։ Մեղմօրոր քամին քնքշաբար խաղում է աշնանային գունագեղ ծաղիկների հետ։ Նրանք հանդարտորեն նազում են ու հասկանում, որ արդեն հրաժեշտ են տալու մայր արևին։ Աշնան թախիծի մեջ թաքնվել է բնության հմայքը։

վերացական գոյական -գեղեցկություն,պայծառույթունը,
մակբայ-զարմանալիորեն,մեթընդմերթ,հանդարտորեն,Հայաստանի,քնքշաբար
կապ-վրա,պես,շուտով ,դեպի , Շնորհիվ
ածական-գույնզգույն,Երգեցիկ,ոսկեզօծ,Անձրևաբեր,մեղմօրօր


Տեքստից դուրս գրել հինգ վերացական գոյական, հինգ ածական, հինգ մակբայ, հինգ կապ:

3.Խիճկարճ,  ծածկկարգ,մարգմատ բառերում նույն տեղում ավելացնելով մեկ տառ կազմիր նոր բառեր
Խիղճ, կարիճ,ծածուկ,կարագ,մարագ,մարտ

Կապեր, 02.05

Կապեր կոչվում են այն բառերը, որոնք բառ կապում են բայական անդամին և նրա հետ միասին դառնում են բայական անդամի լրացում։ Կապերը ըստ շարադասության լինում են երեք տեսակ՝

  1. Նախադրություններ, որոնք դրվում են կապվող բառից առաջ (առանց, ըստ, իբրև, որպես, հօգուտ, փոխանակ, դեպի,նախքան, միշտ, առ, չնայած, ի, հակառակ, հանուն և այլն)։
  2. Ետադրություններ կոչվում են այն բայերը, որոնք դրվում են կապվող բառից հետո (առթիվ, անց, առջև, հետ, վերաբերյալ, ներքո, նման, պես, փոխարեն, օգտին, վրա, մասին, միջև, մեջ, տակ, համար և այլն)։
  3. Երկդրություններ կոչվում են այն կապերը, որոնք կարող են դրվել և՛ կապվող բառից առաջ և՛ կապվող բառից հետո (ընդդեմ, շնորհիվ, բացի, համաձայն, չնայած, անկախ)։

Կապերը նախադասություն անդամ ինքնուրույն չեն լինում և հարցի չեն պատասխանում։

Առաջադրանքներ:

1.Տրված կապերի հետ գործածիր երկուական գոյական:

Ընդդեմ-ընդեմ մարդկանց, ընդդեմ ընկերների
առանց-առանց գազի,առանց ընկերոջ
նման-նման քեզ,կենդանու նման
շնորհիվ-շնորհիվ ընկերներիս, շնորհիվ աղջիկների
ըստ-ըստ տվյալների, ըստ նյութերի
հանուն-հանուն ուսուցիչների,հանուն աղջիկների
մինչ-մինչ գալս,մինչ ծնունդս
նկատմամբ-քո նկատմամբ,քրոջ նկատմամբ
վրա-ողբորս վրա, սեղանի վրա
համաձայն-համաձայն օրենքին,պայմանավորվածություն

2.Փակագծերում տրված բառերից ընտրեք տվյալ նախադասությանը համապատասխանողը:

Հրացաններ որոտացին, և շողացին սրեր, ամպերի (փոխարեն, փոխանակ) քարափների վրա նստեց այրվող գյուղերի մուխը:
Գործը սկսելուց առաջ պետք է մի քանի օր ծանոթանամ (նյութերին, նյութերի հետ):
Եղանակային անբարենպաստ պայմանների  (հետևանքով, շնորհիվ) այս տարի պտղատու այգիները բերք չտվեցին:
Դպրոցականների կյանքի անվտանգությունն ապահովելու (կապակցությամբ, համար) կառուցվեց ստորգետնյա անցում:
Ամեն ինչ հասկացա՝ բացառությամբ Ձեր ասած վերջին (նախադասությունից, նախադասության):


3.Շարքում առանձնացրու նախադրություններն ու ետադրությունները:

Ի դեմս,, պես, հանուն, հանձին, բացառությամբ, նկատմամբ, չնայած, առթիվ, հանդերձ, անկախ, համար, հեռու, դեպի, ներքո, հօգուտ, վերաբերյալ, նման, որպես, մինչև, բացի, :
Ի դեմս,, պես, հանուն, հանձին, բացառությամբ, նկատմամբ, չնայած, առթիվ, հանդերձ, անկախ, համար, հեռու, դեպի, ներքո, հօգուտ, վերաբերյալ, նման, որպես, մինչև, բացի, :

նախադրություններ- ի դեմս, հանուն, հանձին, բացառությամբ, չնայած, անկախ, դեպի, հօգուտ, որպես, մինչև, բացի


ետադրություններ- պես, նկատմամբ, առթիվ հանդերձ, համար, հեռու, ներքո, վերաբերյալ, նման

4.Յուրաքանչյուր շարքում ընդգծի՛ր կապը։

Երբ, բացի, որովհետև, այնտեղ
մտերմորեն, ամենուրեք, դեպի, ստեպ-ստեպ
վրա, որևէ, և, մյուս
ինչու, յուրաքանչյուր, մասին, մասամբ
հանուն, անուն, այնքան, սույն։