Day: November 17, 2021

Քերականություն

Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառով:
Օրինակ՝
սրտի ձև ունեցող — սրտաձև:

Մոր քույրը-մորաքույր
դարպասը պահող-դարպասապահ
ժամանակը ցույց տվող-ժամացույց
 ջրի աման-ջրաման, բաժակ
, գաղտնիք պահող-գաղտնապահ
, նավ վարող-նավավար
, ծաղկի թերթիկ-ծաղկաթերթ
արագ վազող-արգավազ
պոչ չունեցող-անպոչ
, անուշ համ ունեցող-անուշահամ
, քարով շինված-քարաշեն
, կին բժիշկ-բժշկուհի
, բալի ծառ-բալենի

Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառով:
Բարի սիրտ ունեցող-բարեսիրտ
, խիղճ չունեցող-անխիղճ
, բարձր ձայնով-բարձրաձայն
, միշտ ժպտուն-ժպտերես
 գանձը պահելու տեղ-գանձապահ
կապույտ աչքերով-կապուտաչյա
, արքայի որդի-արքայազն
, հույների երկիր-Հունաստան
, փոքր էշ-ավանակ
, ծաղիկներով զարդարված-ծաղկազարդ
, քաղաքում ապրող-քաղաքացի
, հայերի երկիր-Հայաստան: 

Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառով:

 արագ ընթացող-արագընթաց
, բաժակը ձեռքին արտասանվող ճառ-կենաց
, վեպ գրող-վեպագիր
, բառարան գրող-բառագիր
, արտասահմանում ապրող մարդ-արտասահմանիցի
, բույսերի մասին գիտություն-բուսագիտություն 

Ամեն շարքից մի բաղադրիչ ընտրի´ր և բաղադրյալ բառեր կազմի´ր (քանիսը կստացվի): 

1.Ա. Թութ, կարմիր, փուշ, ոսկի, տուն, գույն, կաթ(ն), խորհուրդ:
  Բ. Ան-, -յա, -ենի, -ոտ, -արան, -ավուն, -եղեն, -ավոր:
2. Ա. Գետ, կանչ, լույս (լուս), գիր (գր), սիրտ (սրտ), միտ:
      Բ. Ան-, -ավոր, -ել, -ակ, -ք, -ոտ: 
ոսկի-եղեն-ոսկեղեն
կանչ-ել-կանչել
գետ-ակ-գետակ
լույս-ավոր-լուսավոր
թութ-ենի-թթենի
թութ-ակ-թութակ
փուշ-ոտ-փշոտ

Տրված բառաշարքից ընտրի՛ր ածանցավոր բառերը ե արմատն ընդգծիր:
Շապիկ, մկնիկ, զատիկ, ծաղիկ, մայրիկ, աղջիկ,շնիկ, փիսիկ, գեղեցիկ, կապիկ, փոքրիկ, սիրունիկ, կողիկ (կոտլետ), թիթեռնիկ, ծիտիկ, քթիկ, տոտիկ, մատիկ,գնդակ, գետակ, վանդակ, ելակ, կատակ, նապաստակ, առվակ, զավակ, բակ, գուշակ, որդյակ, դղյակ, կտակ, պատանյակ, թիակ, թակ, բլրակ, վարդակ, սոխակ, մահակ, մոծակ,գայլուկ, բուկ, մանուկ, գառնուկ, ձագուկ, ձուկ, ձիուկ, բազուկ, մուկ, աղմուկ, հատուկ, մարդուկ, պոչուկ, վհուկ, ձմերուկ 

Վանի թագավորություն, ժամանակագրություն

Ք․ ա․ – IX- դարում Վանա լճի ավազանում, ստեղծվեց և հզորացավ համահայկական առաջին թագավորությունը։
Ք․ա․- 835-825թթ․- Արդուրի I
Ք․ա․ -830- ական թ․ վերջին Սարդուրի I-ինը Վանա լճի հարավ-արևելքում հիմնադրեց <<Տուշպա>> մայրաքաղաքը։
Ք․ա․ – 833 թ․ Սարդուրի I-ինը Հայկական Տավրոսի հարավային լանջերին հաջողությամբ պատերազմել է Ասորեստանի արքա՝ Սալմանասար III-ի դեմ։
Ք․ ա․ 825-810 -Իշպուինի արքա
Ք․ա․ 810-786-Մենու արքա
Ք․ ա․ 786-764- Արգիշտի արքա
Ք․ ա․ -782 թթ․ Արգիշտի I-ը հիմնադրել է Էրեբունի քաղաքը։
Ք․ ա․ -764-735- Սարդուրի II արքա
Ք․ա․ 743 թ Ասորեստանի արքա Թիգլադպալասար III-ին հաջողվեց կասեցնել Սարդուրի II-ի առաջ խաղացումը, դեպի հարավ։
Ք․ա․ 714 թ․- Ասորեստանի արքա Սարգոն II-ը հարձակվեց,կողոպտեց Արդինի Մուսասիրի գլխավոր տաճարը։
Ք․ա․ 685-ից 645 թթ․Ռուսա II։
Ք ա․ VII դարում Հայկական լեռնաշխարհի հարավ-արևմտյան մասում, ձևավորվել է նոր Հայկական իշխանապետություն՝ Հայկազունի Սկայորդուն գլխավորությամբ ։
Ք․ ա․ 612 թ- Պարույր Հայկազունին հռչակեց նոր թագավորություն

Упражнение

Упражнение 1
Выпишите в один столбик слова и словосочетания с -гар-, а в другую — с -гор-. Расставьте ударения.
Горючее вещество, угорный газ, обгорелый пень, горячий пирог, гревая дорожка, догоревший костер, загорелый спортсмен, бронзовый загар, огорок свечи, пахнет горью, горячее время, загарать на берегу, выгареть на солнце, горячка, не горячись, газовая горелка, угар, подгоревшее молоко, разгорающийся день, перегоревший провод.

Отметьте слова с корнем -гор-, употребленные в переносном значении.

Упражнение 2

Укажите, какая буква — а или о — пропущена в корне слова. Раскройте смысл данных пословиц. Чему они нас учат?
1) Куй железо, пока горячо. 2) Старая дружба в огне не горит и в воде не тонет. 3) Из го.рящего дома что вынесешь, то и твое. 4) Погорел, как швед под Полтавой. 5) Не горячись: простынешь, пожалеешь. 6) Кто не горит, тот коптит. 7) От копеечной свечи Москва сгорела. 8) Калач тем и хорош, что горяч. 9) У работящего в руках огнем дело г.орит. 10) На воре шапка горит.

Պառավ ձին: Լև Տոլստոյ

Մեզանում Պիմեն անունով մի հի՜ն ծերունի մարդ կար։

Իննսուն տարեկան էր։ Պարապ-սարապ ապրում էր իր թոռան մոտ։ Մեջքը կռացած, փայտը ձեռին, ոտները դանդաղ քարշ տալով՝ ման էր գալի։ Բերանը անատամ, դեմքը կնճռոտած, իսկ ներքին շրթունքը դողդողում էր շարունակ։ Ման գալիս, խոսելիս շրթունքներով ծլըփացնում էր, ու անկարելի էր հասկանալ, թե ինչ է ասում։

Մենք չորս եղբայր էինք, չորսս էլ սիրում էինք ձի նստել, բայց նստելու հանգիստ ձի չունեինք։ Միայն մի պառավ ձիու էին թողնում նստենք, որի անունը Սևուկ էր։

Մի անգամ մայրիկս մեզ իրավունք տվեց ձի նստենք, ու ամենքս միասին ծառայի հետ գոմը վազեցինք։ Դարձյալ Սևուկը թամբեցին մեզ համար։ Առաջինը նստեց մեծ եղբայրս։ Քշեց կալը գնաց, պարտեզի չորս կողմովը պտտվեց, դեպի մեզ եկավ թե չէ, ձեն տվինք՝ հապա դե մի չափ գցի։ Նա սկսեց Սևուկին զարկել ոտներով, մտրակով, ու Սևուկը վազեց մեր կողքից։

Մեծից հետո մյուս եղբայրս նստեց։

Նա էլ երկար ման եկավ, նույնպես մտրակով քշեց Սևուկին ու չափ գցեց սարի տակից։ Դեռ էլի էր ուզում ման գալ, բայց երրորդ եղբայրս խնդրեց, որ շուտով թողնի իրեն։ Երրորդ եղբայրս քշեց և՛ դեպի կալը, և՛ պարտեզի չորս կողմով, և՛ գյուղի միջով ու արագությամբ բաց թողեց սարի տակից դեպի գոմը։ Երբ մեզ հասավ, Սևուկը հևում էր, իսկ շլինքն ու ազդրերը քրտնքից սևացել էին։ Հերթն ինձ եկավ։ Ես ուզում էի եղբայրներիս զարմացնեմ, ցույց տամ, թե ոնց եմ քշում։

Սկսեցի քշել Սևուկին բոլոր ուժով։ Բայց Սևուկը չէր ուզում գոմից հեռանա։ Ինչքան տվի, ինչ արի-չարի, տեղիցը չշարժվեց, հենց վախում էր ու ետ-ետ գնում։ Ես բարկացա ու ինչքան ուժ ունեի, սկսեցի զարկել մտրակով ու ոտներով։ Աշխատում էի զարկել էն տեղերին, որ ավելի ցավ են տալի։ Մտրակը կոտրեցի ու ձեռիս մնացած կտորով սկսեցի գլուխը ծեծել։ Բայց Սևուկը էլ չէր ուզում գնալ։ Այն ժամանակ ես ետ եկա, ծառային խնդրեցի, որ մի ավելի ամուր մտրակ տա։ Ծառան ասավ.
-Հերիք էր, ինչ քշեցիք, վեր եկեք, ինչո՞ւ եք տանջում անասունին։

Ես նեղացա.

— Ո՞նց թե, ես իսկի չեմ քշել։ Տես ինչպես չափ կգցեմ հիմի։ Դու միայն ինձ մի ավելի ամուր մտրակ տուր, ես սրան մի վառեմ։

Ծառան գլուխը թափ տվեց․

— Է՜հ, ախպեր, դուք խղճմտանք չունեք, դրան էլ ի՞նչ վառել կուզի։ Տեսեք, արդեն քսան տարեկան ձի է։ Տանջված անասուն է, հազիվ է շունչ քաշում։ Պառավել է, հասկանում եք, թե՞ չէ․ ա՛յ, Պիմենի պես պառավել է։ Մի՞թե կնստեիք Պիմենի մեջքին ու էդպես մտրակով կծեծեիք ուժիցը վեր, մի՞թե չէիք խղճահարվիլ։

Ես իսկույն հիշեցի Պիմենին և ականջ դրի ծառային։

Ձիուց իջա ու երբ մտիկ արի, թե ինչպես էին նրա քրտնած կողքերը բարձրանում ու ցածրանում, ինչպես էր պնչերով ծանր շունչ քաշում, հևում՝ մազթափ պոչը շարժելով, տեսա, որ վատ վիճակի մեջ էր։ Իսկ ես կարծել էի, թե նա էլ էր ինձ պես ուրախանում։ Այնպես մեղքս եկավ Սևուկը, այնպես մեղքս եկավ, որ սկսեցի քրտնած վիզը համբուրել, ներողություն .խնդրել, որ ծեծել եմ։ Այն օրվանից, ինչ մեծացել եմ, ես միշտ խղճում եմ ձիաներին ու, երբ տեսնում եմ նրանց չարչարելիս, հիշում եմ պառավ Սևուկին ու պառավ Պիմենին։

Առաջադրանք:

ա)  Նկարագրե՛ք Պիմեն ծերունուն և հիմնավորե՛ք նրա կերպարի անհրաժեշտությունը պատմվածքի մեջ։
Պիմենը և Սևուկը մի քիչ պառավ էին, բայց շատ լավը։Մարդը պետք է մի փոքր մտնի ուրիշի իրավիճակի մեջ և հասկանա նրան։

բ)  Ընտրե՛ք և հիմնավորե՛ք այն մտքերը, որոնք արտահայտված են պատմվածքի գաղափարում, և հիմնավորե՛ք, թե ինչո՛ւ չեք ընտրել մյուս  մտքերը։

  • Ձիերը վարելու համար են, և նրանք դրանից հաճույք են ստանում։
  • Մարդն ու կենդանին նույնը չեն, պետք չէ նրանց համեմատել։
  • Ծերությունը վերաբերում է և՛ կենդանիներին, և՛ մարդկանց։
  • Միշտ պետք է խղճով գործել։
  • Վարգը ձիու տարերքն է՝ երիտասա՞րդ է նա, թե՞ ծեր։
  • Ծեր կենդանին, ինչպես ծեր մարդը, հոգածության կարիք ունեն

    Իմ կարծիքով հենց, սա է իմաստը այդ պատմվածքի, իսկ մյուսները չեմ ընտրել, քանի որ շատ սխալ կարծիքներ էին։

Մաթեմատիկա

595.
ա)=(-64)
բ)=106
գ)-160
դ)=-123

596․
-40=-20×2
+32=-16×2
-1=-1×1
0=0x2
-12=-6×2
+9=3×3

597.


597.
այո

598․
|a|x|b|=|axb|
599.
ա)դրական
բ)բացասական

600․


597.
այո

598․
|a|x|b|=|axb|
599.
ա)դրական
բ)բացասական

600․


597.
այո

598․
|a|x|b|=|axb|

599.
ա)դրական
բ)բացասական

600․
ա)-5ով կմեծանա
բ)Կփոքրանա 7-ով
գ)կմեծանա 2-ով
դ)կփոքրանա 3-ով

601․

602․
Ամենամեծ ամբողջ թիվ չկա- թվերը անվերջ են։

603․
|-4-(-3)|=-1
|5-(-9)-8|=-4

604.
հավասար է +2

605․
ա) -ով չի կարող լինել
բ)այո
գ)ոչ

606.
Օրինակ՝ եթե բացասական թվերն են +,- կամ բազմապատկում կամ բաժանում լինում է դրական թիվ։

607․
120×60:100=50