Վանի թագավորություն, ժամանակագրություն

Ք․ ա․ – IX- դարում Վանա լճի ավազանում, ստեղծվեց և հզորացավ համահայկական առաջին թագավորությունը։
Ք․ա․- 835-825թթ․- Արդուրի I
Ք․ա․ -830- ական թ․ վերջին Սարդուրի I-ինը Վանա լճի հարավ-արևելքում հիմնադրեց <<Տուշպա>> մայրաքաղաքը։
Ք․ա․ – 833 թ․ Սարդուրի I-ինը Հայկական Տավրոսի հարավային լանջերին հաջողությամբ պատերազմել է Ասորեստանի արքա՝ Սալմանասար III-ի դեմ։
Ք․ ա․ 825-810 -Իշպուինի արքա
Ք․ա․ 810-786-Մենու արքա
Ք․ ա․ 786-764- Արգիշտի արքա
Ք․ ա․ -782 թթ․ Արգիշտի I-ը հիմնադրել է Էրեբունի քաղաքը։
Ք․ ա․ -764-735- Սարդուրի II արքա
Ք․ա․ 743 թ Ասորեստանի արքա Թիգլադպալասար III-ին հաջողվեց կասեցնել Սարդուրի II-ի առաջ խաղացումը, դեպի հարավ։
Ք․ա․ 714 թ․- Ասորեստանի արքա Սարգոն II-ը հարձակվեց,կողոպտեց Արդինի Մուսասիրի գլխավոր տաճարը։
Ք․ա․ 685-ից 645 թթ․Ռուսա II։
Ք ա․ VII դարում Հայկական լեռնաշխարհի հարավ-արևմտյան մասում, ձևավորվել է նոր Հայկական իշխանապետություն՝ Հայկազունի Սկայորդուն գլխավորությամբ ։
Ք․ ա․ 612 թ- Պարույր Հայկազունին հռչակեց նոր թագավորություն