Դաս 29. (17.04-21.04)
§38. Հաղորդակից անոթներ: Հաղորդակից անոթներում հեղուկների հավասարակշռության պայմանը:
1.Ո՞ր անոթներն են անվանում հաղորդակից անոթներ:
Հաղորթակից անոթներ կոչվում են այն անոթները, որոնք ստորին մասերով միացած են իրար։
2․ Ինչպե՞ս է կանգնում հեղուկը հաղորդակից անոթներում հավասարակշռությունը հաստատելուց հետո։
Երբ հաղորթակից անոթներում տարբեր խտությամբ հեղուկներ են լցված, ապա հավասարակշռության ժամանակ նրանց մակարդակները էլ նույնը չեն։
3․ Ինչպե՞ս է հնչում հաղորդակից անոթների օրենքը։
Հաղորդակից անոթներում համասեռ հեղուկի ազատ մակերևույթները գտնվում են նույն մակարդակի վրա։
4․ Ինչպե՞ս կարելի բացատրել հաղորդակից անոթների օրենքը։
Եթե հաղորդակից անոթներից մեկի մեջ լցնենք որևէ հեղուկ (օրինակ՝ ρ1 խտություն ունեցող ջուր), իսկ մյուսի մեջ` մի այլ հեղուկ (օրինակ՝ ρ2 խտություն ունեցող կերոսին), ապա այդ հեղուկների մակարդակները տարբեր կլինեն։
Սակայն, քանի որ այս դեպքում էլ հեղուկները հանգստի վիճակում են, ապա առաջվա նման կարելի է պնդել, որ հեղուկների աջ և ձախ սյուների կողմից առաջացրած ճնշումները (օրինակ՝ նկարում կետագծով նշված մակարդակի վրա) հավասար են՝ ρ1=ρ2
5․Ինչպե՞ս է աշխատում ջրաչափը։
Ջրաչափն աշխատում է հիմնված հաղորթակից օրենքի վրա։
6․ Ինչպե՞ս է աշխատում շատրվանը։
Շատրվանային սարքը հիմնված է հաղորդակցվող անոթների սկզբունքի վրա։ Ցանկացած ձևի և կտրվածքի հաղորդակցվող անոթներում միատարր հեղուկի մակերեսները տեղադրվում են նույն մակարդակի վրա, ջուրը հավաքվում է շատրվանի ավազանի վերևում գտնվող տարայի մեջ։ Այս դեպքում շատրվանի ելքի վրա ջրի ճնշումը հավասար կլինի ջրի բարձրությունների տարբերությանը: Ըստ այդմ, որքան մեծ է այդ բարձունքների տարբերությունը, այնքան ավելի ուժեղ է ճնշումը և այնքան բարձր է շատրվանի շիթը: Շատրվանի ելքի տրամագիծը նույնպես ազդում է ցայտաղբյուրի բարձրության վրա: Որքան փոքր է, այնքան բարձր է ցայտաղբյուրը:
Անահիտ Տիգրանյան 